دعاوی گمرکی

 در بسیاری از مواقع ضمن انجام مراحل ترخیص کالا در گمرک ، اختلافاتی بین گمرک و صاحب کالا پیش می آید. در حقوق گمرکی نیز مانند سایر حقوق اصل بر این است که در مقابل هر حقی ، تکلیفی وجود دارد بدین صورت که صاحب کالا با استفاده از حق مالکیت مجاز و محق می باشد که کالای متعلقه را به گمرک اظهار و ترخیص نماید ، در مقابل مکلف است اولاً کالا را مطابق مقررات قانونی درست اظهار کرده در ثانی نسبت به اخذ مجوزهای قانونی ناظر و پرداخت کلیه حقوق ورودی و هزینه ها و احراز ضوابط موضوعه اقدام کند. چنانچه در این مراحل هیچگونه تخلف گمرکی یا نقض مقررات گمرکی صورت نگرفته باشد ، منجر به ترخیص قانونی کالا از گمرک می گردد.

باتوجه به تخصصی بودن دعاوی گمرکی ، نیازمند داشتن وکیل امور گمرکی می باشید تا با استفاده از تجربه و دانش وی به نتیجه مطلوب دست یابید . در این مقاله سعی نموده ایم در خصوص معافیت های گمرکی و جرایم گمرکی توضیحاتی را ارائه نمائیم تا از این طریق توانسته باشیم پاسخگوی برخی از سؤالات شما عزیزان باشیم .

الف - تخلفات گمرکی

هر نوع اظهار خلاف واقعی که خسارت مالی دولت را در پی داشته یا به آن منجر گردد، که راجع به کالای ممنوعه نباشد و قاچاق گمرکی هم تلقی نگردد ، تخلف گمرکی محسوب می شود .

انواع تخلفات گمرکی به شرح ذیل می باشد :

1- اضافه یاکسری در تخلیه بار :

اگر هنگام تحویل ، کسری یا اضافاتی به نسبت هر بارنامه یا به نسبت کل محموله ، از نظر تعداد بسته ، رخ دهد در حالی که در فهرست کل بار لحاظ نشده و حتی در فهرست کل هم اسمی از آن نیامده یا حتی برعکس از تعداد بسته های یک یا چند بارنامه ، یک یا چند بسته کمتر تخلیه شده ، در حالیکه در فهرست کل بار به طور کامل منظور گردیده ، یا در فهرست کل بار نیز همان مقدار کسری را نشان می دهد ، باید فوراً مراتب طی تنظیم صورت جلسه به شرکت حمل یا نماینده متصدی حمل در مقصد با ابلاغ یک نسخه از آن صورت مجلس اعلام و مقید نمود که تا حداکثر ظرف مدت سه ماه از تاریخ تنظیم صورت مجلس اسناد و مدارک مورد قبول گمرک ارائه شود.

در صورتی که مدارک و اسناد مؤید تسویه تعهدات در این زمینه و پذیرش گمرک تحویل نشود به روش ذیل اتخاذ تصمیم میشود :

الف ) در مورد اضافه تخلیه بسته یا بسته های اضافی ، ضبط می گردد.

ب)در مورد کسر تخلیه جریمه طبق ماده 110 قانون امور گمرکی اخذ می گردد.

2- عدم اظهار کالا

چنانچه صاحبان کالا ، دربین کالاهای اظهار شده خود ، کالای اظهار نشده دیگری را که مجاز می باشد و ارزش حقوق گمرکی و سود بازرگانی و عوارض آن کمتر از ارزش و سود بازرگانی کالای اظهار شده باشد قرار دهند ، مرتکب تخلف گمرکی می شوند .

3-خروج کالا بدون تسلیم اظهار نامه

درصورتی که صاحب کالا،بدون تسلیم اظهار نامه کالای تجاری مجاز را بیرون ببرد مرتکب تخلف گمرکی می شود .

4-  تخلف انتظامی ناشی از نقض مقررات آیین نامه ای

این تخلف شامل پهلو گرفتن ، لنگرانداختن ، فرود آمدن و واردشدن وسایل نقلیه خالی و خارج شدن آنها بدون تشریفات مربوطه از مسیر غیر مجاز ، می باشد.

5- مغایرت بین کالا و اظهارنامه

در برخی موارد هنگام ترخیص کالا ، گمرک متوجه مغایرت بین کالا و اظهارنامه می شود که در این شرایط صاحب محموله باید خسارت پرداخت نماید که میزان جریمه ده تا صد در صد از ما به التفاوت مبلغ خسارت می باشد .

ب - جرائم گمرکی

جرائمی که در گمرک به وقوع می پیوندد به شرح ذیل می باشد :

1-جرم اختلاس

 اختلاس در گمرک به صورت فعل مثبت مادی مرتکب روی دوگروه از اموال ، اعم از وجوه نقدی گمرک یا اموال منقول تحقق می پذیرد .

حال ممکن است اموال و وجوه متعلق به خود گمرک باشد یا اموال اشخاصی باشد ک نزد گمرک بوده است .

در جرم اختلاس مرتکب کارمند دولتی می باشد و باید وجوه یا مطالبات و یا حواله ها و سهام و....که متعلق به هریک از سازمان ها و مؤسسات دولتی می باشد و یا اشخاصی را که برحسب وظیفه به آنها سپرده شده است به نفع خود یا دیگری برداشت و تصاحب نماید.

رسیدگی به جرم اختلاس در مجتمع قضایی جرائم کارکنان دولت که شعباتی از دادگاه های عمومی هستند صورت می گیرد .

2- اخذ حقوق و عوارض گمرکی بر خلاف قانون یا زیاده

طبق ماده 600 قانون مجازات اسلامی هریک از مسئولین دولتی و مستخدمین و مأمورینی که مأمور تشخیص یا تعیین یا محاسبه یا وصول وجه یا مالی به نفع دولت است برخلاف قانون یا زیاده بر مقررات قانونی اقدام و وجه یا مالی اخذ یا امر به اخذ آن نماید به حبس از دوماه تا یکسال محکوم خواهد شد .

جرم موضوع ماده 600 قانون مجازات اسلامی از جمله جرائم خاص کارمندی است که صرفاً به اعتبار شغل و وظیفه اداری ، مثل ارزیاب یا کارشناس امور گمرکی گمرک حادث می شود که مسئول اخذ حقوق و عوارض گمرکی باشند . بنابراین اگر انبارداری هنگام خروج کالا از دفتر انبار ، وجهی اضافی دریافت و به حساب دولت واریز نماید ، از شمول ماده فوق خارج است . به این جرم در دادگاه عمومی رسیدگی می گردد و رأی صادره قابل تجدیدنظر خواهی می باشد .

3- تحصیل منفعت در معاملات دولتی

جرم تحصیل منفعت در معاملات دولتی به وسیله مدیر مؤسسهه دولتی صورت می گیرد. در ماده 603 قانون مجازات اسلامی آمده که مدیر دولتی که بالمباشره یا به واسطه در معاملات و مزایده ها و مناقصات مربوط به دستگاه متبوع ، مبلغی را برای خود یا دیگری منظور دارد مرتکب جرم تحصیل منفعت در معاملات دولتی گردیده است .

مجازات مقرر برای این جرم حبس از 6 ماه تا 5 سال و تأدیه دو برابر وجوه و منافع حاصله می باشد .

4-اخاذی در گمرک

اخاذی گرفتن وجه یا مال از دیگری یا تحصیل اطلاعات یا تبلیغ یک موقعیت که شخص واجد آن نیست با توسل به روشهای غیرقانونی می باشد.

مجازات اخاذی عبارتست از رد اصل مال و سه ماه تا دوسال حبس ویا جریمه نقدی معادل دوبرابر مال به دست آمده .

5- ارتشاء درگمرکات

ارکان عمده جرم ارتشاء توسط کارمند دولت عبارتست از این که نقض وظیفه قانونی با اخذ مال یا وجه یا منفعت و انجام یا عدم انجام کاری که جزء وظایف قانونی کارمند دولت است . مجازات جرم ارتشاء در ماده 3 قانون مصوب مجمع تشخیص مصلحت نظام مورخ 15/09/1367 معین گردیده است. در ماده 592 قانون مجازات اسلامی نیز مجازات مرتکب ارتشاء علاوه بر ضبط مال ناشی از ارتشاء حبس از 6 ماه تا سه سال و یا تا 74 ضربه شلاق می باشد .

6- جرم پولشویی

یکی دیگر از جرائمی که در گمرکات به وقوع می پیوندد جرم پولشویی است . درماده 42 قانون پولی و بانکی مصوب 1351 به جرم پولشویی اشاره گردیده و طبق آن خریدو فروش ارز هرگونه عملیات بانکی که موجب انتقال ارز یا تعهد ارزی گردد بایستی طبق مقررات بانک مرکزی و ماده 11 قانون پولی و بانکی کشور صورت گیرد . بنابراین وارد کننده ای که ارز مورد خرید کالای وارده یا استفاده از نرخ تر جیحی و نازل تخصیص یافته واز طریق بانک گشایش کننده اعتبار بوده و در قبال آن متعهد بوده معادل ارز اختصاص و انتقال یافته ، کالا وارد کشور نماید اما با ارائه فاکتور های خرید کالا برای پوشش کامل دادن به میزان ارز ترجیحی ، به گمرک اظهار و بدین وسیله و با توسل به این شیوه متقلبانه و با تبانی فروشنده کالا ، موفق به خروج ارز از کشور شده ، در خارج به حساب خارج کننده منظور و به طور واقعی از طریق سیستم انتقال نیافته که مغایر ماده 42 منظور است . انتقال ارز به شیوه گفته شده مصداق کامل جرم ولشویی است .

از دیگر جرائم گمرکی میتوان به موارد ذیل اشاره نمود :

• اعمال غرض در انجام وظیفه اداری در گمرک
• تصرفات غیر قانونی در اموال گمرک و اشخاص
• سرقت از انبار های گمرکی
• جعل اسناد مثبته گمرکی
•  سوزا ندن اسناد مثبته گمرکی
•  اهمال منجر به ربودن ، تخریب ومعدوم شدن اسناد مثبته گمرکی
• اتلااف اسناد مثبته گمرکی توسط کارمند

ج - معافیت های گمرکی

 ماده 119 قانون امور گمرکی مواردی را که از پرداخت حقوق ورودی معاف می باشند به شرح ذیل نام برده است :

1- کالاهای مورد استفاده متعلّق به رؤسای کشورهای خارجی و همراهان آنها.

2- رادار و تجهیزات کمک ناوبری هوایی که امکان ساخت داخلی آنها در کشور فراهم نیست به پیشنهاد شرکت فرودگاه های کشور و موافقت وزارت راه وشهرسازی و تأیید وزارتخانه های صنعت و معدن و تجارت و امور اقتصادی و دارایی .

3- تجهیزات نظامی اعم از اسلحه و مهمات لوازم مخابراتی نظامی ، مواصلاتی ، تانک وسایر ارابه های زره پوش جتگلی و وسایل نقلیه خاص دفاعی

4- کالای عبوری خارجی ، مرجوعی ، انتقالی ، کران بری واردات موقت ، برای پردازش .

5- اسباب سفر و لوازم شخصی و اشیاء غیر مستعمل و مواد خوراکی غیر تجاری همراه مسافر .

6- لوازم خانه و لوازم شخصی ایرانیان مقیم خارج که مدت اقامت آنان در خارج یک سال یا بیشتر باشد و لوازم خانه واشیاء اتباع خارجی دارای اجازه اقامت که به ایران وارد می شوند مشروط بر اینکه لوازم و اشیاء مزبور از یک ماه قبل تا نه ماه بعد از ورود شخص به قلمرو گمرکی وارد شود و به تشخیص گمرک با وضع و شئون اجتماعی آنان متناسب بوده و جنبه تجاری نداشته باشد . از جمله شروط دیگر عدم استفاده از چنین معافیتی در 5 سال گذشته است .

7- آلات وابزار دستی اعم از برقی و غیر برقی مربوط به کار یا حرفه ایرانیان شاغل در خارج و خارجیانی که به ایران می آیند .

7- دارو ولوازم طبی و بیمارستانی مورد احتیاج درمانی و بهداشتی مؤسسات خیریه عام المنفعه با گواهی وزارت بهداشت ، درمان و آموزش پزشکی .

8- لوازم شخصی ، لوازم خانه و آلات و ابزار کار دستی ایرانیان مقیم خارج که فوت می شوند با ارائه صورت مجلس ما ترک  که حداکثر ظرف یک سال بعد از فوت توسط مأموران کنسولی دولت جمهوری اسلامی ایران تنظیم گردد و حداکثر تا یک سال بعد از صدور گواهی انحصار وراثت وارد کشور شود.

9- وسایط نقلیه از جمله آمبولانس ، خودروهای فرماندهی امداد ونجات ، دارو ، لوازم پزشکی طبی و بیمارستانی  ، بالگرد و قایق امدادی ، مواد غذایی ، پوشاک ، پتو ، چادر ، خانه های پیش ساخته یا سایر کالاهای امداد ونجات مورد نیاز که به منظور کمک به آسیب دیدگان از بلایای طبیعی با حوادث غیر مترقبه یا سایر وظایف و مأموریت های تصریح شده در اساسنامه هلال احمر که به نام هلال احمر وارد ایران می شوند با تشخیص وزارت امور اقتصادی و دارایی .

10- اشیاء باستانی مربوط به میراث فرهنگی و تمدن ایران

11- ورود اشیاء هنری و فرهنگی به منظور تشکیل بایگانی موزه ها و نمایشگاه های فرهنگی و هنری

12- کالاهای صادراتی که به هر علت عیناً بازگشت داده شود.

13- سوخت و روغن مصرفی وسایل نقلیه ، میزان متعارف در ورود و خروج از کشور