سایه سنگین گرانی بر بیمه درمان

 همچنین این گمانه وجود دارد که بسیاری از بخش‌های کشور با نبود یا کمبود دارو مواجه شوند. بنا بر همین شرایط کشور نیاز داریم موضوعاتی چون لحاظ شدن سلامت و ارتقای بهداشت عمومی جامعه در همه سیاست‌ها، تقویت همکاری بخش‌های سلامت و غیرسلامت و تمرکز محرک‌های اقتصادی، سیاسی و اجتماعی بر سلامت و رفاه برجسته‌سازی شود. مطالعات نشان می‌دهد، توسعه و تعمیق نظام‌های بیمه‌ای و پوشش‌های همگانی می‌تواند در کنار سایر عوامل در جامعه به بهبود شاخص توسعه انسانی و ارتقای سطح کیفیت زندگی و بهداشت کمک کند؛ بنابراین براساس قانون برنامه پنجم توسعه، یکی از اهداف اصلی سازمان‌های بیمه‌گر کمک به حفظ سلامت جامعه است. سازمان‌ها و دولت‌ها، از جمله دولت جمهوری اسلامی ایران، هر سال روز جهانی بهداشت را فرصتی برای معطوف کردن توجه جهانی به یکی از موضوعات مهم در حوزه بهداشت عمومی تلقی می‌کنند که یکی از این مباحث مهم و تاثیر‌گذار پوشش بیمه همگانی یا همان بیمه سلامت است. صمت در این گزارش نقش بیمه سلامت را در کاهش هزینه مربوط به دارو و درمان از کارشناسان صنعت بیمه جویا شده است.

وظیفه بیمه، کاهش هزینه‌ها از جیب مردم است

مسعود همتی گل‌سفیدی، کارشناس صنعت بیمه در امور درمان درباره نقش شرکت‌های بیمه‌گر در ارتقای سلامت به صمت گفت: امروزه نظام سلامت در حال تحول و نیازمند همدلی و همگرایی برای تامین منابع، سیاست‌گذاری و نظام ارائه خدمات است. ارکان نظام سلامت موظف به حفظ و تامین سلامت برای آحاد جامعه هستند و سازمان‌های بیمه‌گر نیز 3 رسالت پوشش فراگیر بیمه سلامت، ارتقای بسته خدمتی و کاهش پرداخت از جیب مردم را برعهده دارند و برای تحقق این ۳ رسالت باید همه ظرفیت‌های خود را به کار گیرند. متاسفانه در سال‌های گذشته بیمه‌ها در جایگاه واقعی خود قرار نگرفته‌اند و از وظیفه اصلی خود که ارتقای سطح سلامت مردم است غفلت کرده‌اند.

لزوم ورود دولت به بیمه سلامت

وی افزود: در سال‌های اخیر شرکت‌های بیمه‌گر در قالب انواع پوشش‌های بیمه‌ای سعی کرده‌اند هزینه کمتری از جیب بیمار در بخش دارو و درمان پرداخت شود. در جهت ارتقای پوشش بیمه سلامت دولت باید به شرکت‌های بیمه‌گر کمک کند تا برخی از این شرکت‌ها که به‌خاطر گرانی یکباره هزینه دارو و درمان در معرض ورشکستگی قرار گرفته‌اند از این مشکل رهایی یابند.

همتی گل‌سفیدی با اشاره به اینکه در گذشته بیمه‌ها، سلامت‌محور نبوده و نتوانسته‌اند جلوی هزینه‌های القایی و غیرضروری را بگیرند، گفت: شرکت‌های بیمه‌گر برای ارتقای سلامت جامعه ‌باید از داده‌های خود برای ارتقای خدمات پیشگیرانه استفاده کنند، زیرا گسترش پوشش ‌های بیمه‌‌ای و حمایتی در کشور، نقش مهمی در افزایش امید به زندگی، بهبود کیفیت زندگی افراد، افزایش سطح بهداشت و سلامت، کاهش فقر و گسترش عدالت دارد.

تحقق عدالت در سلامت با بیمه

این کارشناس صنعت بیمه در امور درمان تاکید کرد: کشورها با تدوین سیاست‌هایی برای بهره‌مندسازی همه از فرصت برابر برای سالم بودن، مشارکت دادن جوامع و اقشار آسیب‌پذیر در تصمیم‌گیری‌ها و اجرای راه‌حل‌ها، جمع‌آوری داده‌های معتبر برای شناسایی نابرابری‌ها و سیاست‌های مبتنی بر شواهد، داشتن نگاهی جامع و عمل کردن فراتر از مرزها می‌توانند به عدالت در سلامت دست پیدا کنند؛ بنابراین کمک به توسعه شرکت‌های بیمه‌گر در زمینه بیمه سلامت می‌تواند به دستیابی دولت‌ها به اهداف بلندمدت‌شان در زمینه ارتقای کیفیت زندگی و سلامت تمامی اقشار جامعه کمک کند.

وی با تاکید بر اینکه بیمه راهی برای تسهیل دسترسی به خدمات اجتماعی سلامت است، اظهار کرد: متاسفانه راهکارهای لازم در این زمینه از طرف سیاست‌گذاران اعم از دولت و مجلس در نظر گرفته نشده‌، در حالی که توسعه بیمه سلامت در کشور ارتباط مستقیمی با کاهش سرانه هزینه دارو و درمان برای هر فرد دارد که در نهایت جامعه را به سمت ارتقای کیفیت زندگی سوق می‌دهد.

درمان، بدون دغدغه مالی

همتی ‌گل‌سفیدی متذکر شد: بیمه عمومی نخستین راه سرمایه‌گذاری برای ارتقای سلامت جامعه و افزایش اقبال عمومی برای استفاده از خدمات پزشکی و دارویی است. سرمایه‌گذاری در این زمینه باعث می‌شود افراد با پیش آمدن هر مشکلی بدون نگرانی از هزینه‌های خدمات به مراکز درمانی مراجعه کنند.

وی در ادامه خاطرنشان کرد: اگر افراد یک جامعه دغدغه تامین هزینه‌های دارو و درمان را نداشته باشند و این اطمینان خاطر وجود داشته باشد که هزینه‌ها توسط شرکت بیمه‌گر پرداخت خواهد شد، در مراحل اولیه بیماری یا حتی برای چکاپ‌های دوره‌ای به کلینیک‌های درمانی مراجعه می‌کنند و بیماری به مرحله حاد و پرهزینه نخواهد رسید. اگر این روند به‌طور کامل در کشور اجرا شود و بیمه سلامت همگانی برای تمامی امور رایگان باشد، هزینه‌های جاری کشور تاثیر خواهد گرفت و سرانه هزینه دارو و درمان به‌طور چشمگیری کاهش خواهد یافت.

این کارشناس صنعت بیمه در امور درمان با تشریح اقدامات سال‌های اخیر دولت در ارتقای جایگاه بیمه سلامت همگانی گفت: گام‌هایی برای تحت پوشش قرار گرفتن جمعیت روستایی و عشایری کشور برداشته شده، اما متاسفانه ارقام پرداختی ازسوی دولت برای تحت پوشش قرار دادن این جمعیت بسیار ناچیز است و باتوجه به سرسام‌آور شدن هزینه‌های دارو و درمان به‌ویژه درباره بیماری‌های نادر و خاص بیمه‌ها نمی‌توانند از پس تمامی این هزینه‌ها برآیند و بخش عمده‌ای از هزینه‌های درمان برعهده فرد بیمار قرار می‌گیرد.

بیمه سلامت، مختص افرادی که هیچ بیمه‌ای ندارند

نادر رحیمی، کارشناس صنعت بیمه درباره مزایای بیمه سلامت و تاثیر آن بر ارتقای کیفیت زندگی به صمت گفت: هزینه‌های درمانی و جراحی، به‌ویژه در سال‌های اخیر به‌شدت بالا رفته و افرادی هم در جامعه کنونی ایران زندگی می‌کنند که هیچ پوشش بیمه‌ای ندارند. این افراد برای پرداخت هزینه‌های درمان با مشکلات زیادی روبه‌رو هستند. بیمه سلامتی که برای این افراد در نظر گرفته شده، در واقع کمکی است به اقشار بی‌بضاعت جامعه تا بتوانند از خدمات درمانی استفاده کنند.

مفید اما بی‌کاربرد

وی در ادامه افزود: بیمه سلامت در سال ۱۳۹۳ برای افرادی که تحت پوشش هیچ بیمه‌ای نیستند و به‌خاطر هزینه‌ها، نمی‌توانند برای درمان بیماری خود اقدام کنند، راه‌اندازی شد. شاید در آن زمان این بیمه می‌توانست جوابگوی هزینه‌های درمان باشد، اما در شرایط حاضر به‌ویژه در چند سال اخیر که هزینه‌ها در بخش دارو و درمان به‌شدت بالا رفته، این بیمه عملا کارآیی خود را از دست داده است. رحیمی با اشاره به اینکه بیمه سلامت در ایران انواع مختلفی دارد، توضیح داد: سازمان بیمه سلامت، خدمات این بیمه را به اقشار مختلفی ارائه می‌دهد که در قالب بیمه سلامت همگانی، بیمه سلامت روستاییان و همچنین بیمه سلامت ایرانیان بیمه شده‌اند.

وی ادامه داد: بیمه سلامت کارکنان دولت و بیمه سلامت سایر اقشار هم جزو بیمه سلامت کشوری است. براساس بیمه سلامت سایر اقشار، خانواده شهدا، مددجویان سازمان بهزیستی، طلبه‌های حوزه علمیه، دانشجویان و جانبازان، جزو اقشاری هستند که می‌توانند با پرداخت درصدی به‌عنوان حق بیمه، از خدمات درمانی ارائه‌شده توسط این بیمه استفاده کنند.

نقاط ضعف بیمه سلامت

این کارشناس صنعت بیمه درباره معایب بیمه سلامت توضیح داد: در این بیمه اولویت افراد در نظر گرفته نمی‌شود. همچنین افراد برای اینکه خدمات بیشتری دریافت کنند و تحت پوشش بیمه تکمیلی قرار گیرند، باید حق بیمه بیشتری پرداخت کنند. علاوه بر آن بیمه سلامت تنها خدمات درمانی ارائه می‌دهد و مانند بیمه‌های دیگر خدمات و حقوق بازنشستگی ‌به مشمولان آن تعلق نمی‌گیرد.

رحیمی در پاسخ به این پرسش که بیمه‌شدگان سلامت از چه خدماتی می‌توانند بهره‌مند شوند، گفت: همه خدمات بیمارستانی در مراکز بهداشتی و بیمارستان‌های دولتی، چه به‌صورت بستری یا سرپایی، داروخانه‌ها، آزمایشگاه‌ها، رادیولوژی و خدمات پاراکلینیکی که طرف قرارداد بیمه سلامت هستند، به افراد تحت پوشش بیمه سلامت ارائه می‌شود. همچنین بیماران تالاسمی، هموفیلی، بیماران کلیوی و دیالیزی و پیوند کلیه، MS و همه بیماری‌های خاص تحت پوشش بیمه سلامت قرار می‌گیرند و براساس تعرفه مربوطه سازمان، هزینه‌های آنها پرداخت می‌شود، اما متاسفانه شیمی‌درمانی جزو این دسته قرار نمی‌گیرد.

بیمه بی‌توجه به بیماران خاص

وی ضمن انتقاد به سیاست اخیر دولت در قبال بیمه‌های درمانی در سال‌های اخیر گفت: هزینه‌های درمان در بخش بیماری‌های خاص به‌شدت افزایش داشته و متاسفانه در مواردی بسیاری بیمه سلامت زیر بار پرداخت هزینه‌ها نمی‌رود. از سوی دیگر به‌علت بدحساب بودن سازمان بیمه سلامت بیمارستان، داروخانه و سایر مراکز درمانی حاضر به قرارداد بستن با این سازمان نیستند.

رحیمی درباره گرانی دارو و تامین نشدن هزینه‌ داروها توسط بیمه سلامت، گفت: باتوجه به حذف ارز ترجیحی دارو برای شرکت‌های خصوصی تولید و واردکننده دارو، گرانی دارو قابل‌توجه است و شهروندان فقط با مراجعه به پزشک خانواده می‌توانند از مزایای پزشک خانواده، دارو و حق ویزیت با نرخ پایین‌تر برخوردار شوند.

این کارشناس صنعت بیمه در ادامه خاطرنشان کرد: دولت با هدف جبران کسری بودجه از سرانه بیمه سلامت می‌کاهد؛ در صورتی که در کشورهای پیشرو در حفظ کیفیت زندگی و بهداشت افراد جامعه، بیشترین میزان بودجه به بخش سلامت و درمان و سپس آموزش تعلق می‌گیرد.

سخن پایانی

نیازهای بخش سلامت غیرقابل کتمان است و اثرات بیرونی دارد. دولت باید علاوه بر قانون‌گذاری، خود نیز ارائه‌کننده خدمت در این حوزه باشد؛ به‌گونه‌ای که سهم اساسی تامین مالی نظام سلامت بر‌عهده دولت باشد، اما در ایران متاسفانه این بخش مورد بی‌مهری دولت قرار گرفته و هر سال سهم بیمه سلامت افراد نسبت به سال گذشته آب می‌رود. به‌نظر می‌رسد امسال هم با پیش‌بینی گران‌تر شدن هزینه‌های دارو و درمان فشار به اقشار آسیب‌پذیر بیشتر شود؛ بنابراین ضروری است دولت با اقدامات جدی به بخش سلامت جامعه ورود کند تا از آسیب‌های طولانی‌مدت کاستی‌های این بخش و همچنین هزینه جاری کشور در بخش درمان بکاهد.