طرح‌ های انتقال آب، نفس خوزستان را گرفت

استان خوزستان در حوزه کارون جزو استان‌های پایین‌دستی به حساب می‌آید و بنابراین کمبود آب و خشکسالی در این استان اتفاق می‌افتد و در واقع از بالادست کارون طرح‌های انتقال آب صورت می‌گیرد و چیزی به مناطق پایین‌دست نمی‌رسد و مردم این منطقه را نگران و ناراحت می‌کند.

مهدی قمشی در گفت‌وگو با گسترش نیوز اظهار داشت: سال ۱۳۹۸ سال پرآبی بود و تا ابتدای سال ۱۳۹۹ نیز وضعیت مخازن سدهای استان خوزستان شرایط خوبی داشتند و تا سال ۱۴۰۰ آب استان خوزستان را می‌توانستند تامین کنند اما بر اساس پیش‌بینی‌هایی که درخصوص بارندگی و خشکسالی انجام شد میزان برداشت‌ها از سدها بیش از پیش بود و امید آن بود که در ماه‌های بهمن و اسفند سال گذشته این میزان کمبود جبران شود. اما در ماه‌های نام برده میزان بارندگی و ورودی رودهای استان خوزستان تقریبا صفر بود و این پایین‌افتادگی مخازن و ذخیره کم سدها بدون جبران آب اتفاق افتاد.

وی افزود: اکنون بحران موجود در سد کرخه به همین دلایل است. میزان ذخیره کرخه ۸۰۰ میلیون متر مکعب بوده که نسبت به سال‌های گذشته بسیار کاهش یافته است. در ابتدای فصل که مشخص شد با خشکسالی مواجه خواهیم بود، وزارت نیرو و استانداری استان مطمئن بودند که کمبود آب پیش خواهد آمد به همین دلیل ممنوعیت کشت در استان را در دستور کار قرار داده بودند اما در عمل این اتفاق نیفتاد. سال گذشته حدود ۲۵ تا ۳۰ هزار هکتار کشت برنج در حوزه کرخه انجام شد و امسال نیز بین ۱۵ تا ۱۸ هزار هکتار کشت برنج صورت گرفت. اکنون میزان ذخیره سد کرخه پاسخگوی آب شرب، صنعتی، کشاورزی و بهداشت نیست.

تکرار سرگذشت کرخه در کارون

رئیس دانشکده مهندسی آب و محیط زیست دانشگاه شهید چمران تصریح کرد: در بالا دست کرخه از آب استفاده می‌کنند و به طور طبیعی به پایین‌دست این سد آبی نمی‌رسد و اکنون آب شرب، بهداشت، کشاورزی و همچنین وضعیت احشام نیز دچار مشکل شده است. اگر در چنین شرایط تمام آب کرخه را رهاسازی کنند برای ماه‌های مهر و آبان که پایان فصل خشکسالی است آبی باقی نخواهد ماند و بنابراین اکنون آب این سد را تقسیم‌بندی کرده‌اند تا در مهر و آبان حداقل آبی وجود داشته باشد تا بتوان مشکل آب کشت گندم در منطقه که یک محصول استراتژیک است را کنترل کنند. در حوزه سد کارون نیز همین مشکلات حاکم است و میزان ذخیره آب پایین بوده و با وجود تمام محدودیت‌ها همچنان کشت برنج انجام می‌شود. کشت‌های نیشکر نیز که آب زیادی مصرف می‌کنند در منطقه انجام می‌شود. در مجموع وضعیت سد کارون نیز بحرانی بوده اما سد کرخه شرایط بدتری دارد، اما ممکن است در دو ماه آینده وضعیت کارون نیز همانند کرخه شود.

قمشی مطرح کرد: مشکل دشت خوزستان آب‌های زیرزمینی نیست و این نوع آب‌ها شور هستند و کاربردی در منطقه ندارند و در واقع در استان با معضل آب‌های سطحی مواجه هستیم. اکنون برای کارون نیز می‌توان تمهیداتی را به کار گرفت که به روز سد کرخه نیفتد. در سد سیمره میزانی آب مرده وجود دارد که وزارت نیرو آن را جزو محاسبات خود نمی‌آورد که لازم است برای چنین سال خشکی آب سیمره رها شود. میزان آب این سد ۱.۳ میلیارد متر مکعب تخمین زده شده که حجم قابل توجهی است و می‌توان بسیاری از مشکلات کم‌آبی را با آن حل کرد، به طوری که به مرور آب سیمره را آزاد کنند و به پشت سد کرخه تزریق کنند که به پایین‌دست سد کرخه نیز آب برسد.

طرح‌های انتقال آب باید متوقف شوند

وی ادامه داد: طرح‌های انتقال آب نیز ازجمله دلایل اصلی کم‌آبی منطقه به حساب می‌آید که این موضوع موجب بدگمانی مردم استان خوزستان شده است که بارها در جلسات مختلف مخالفت خود را در این خصوص به گوش مسئولین مربوطه رسانده‌ایم. خشکسالی یک پدیده طبیعی بوده که در هر اقلیمی ممکن است اتفاق بیفتد اما زمانی که آب در بالادست در حال استفاده است و به پایین‌دست چیزی نمی‌رسد ذهن مردم خطه به این سمت می‌آید که از آب منطقه سو برداشت می‌شود و عملا موضوع خشکسالی به حاشیه کشیده می‌شود. البته ناگفته نماند که بخشی از مشکلات ناشی از انتقال آب نیز بوده اما فشار روانی آن بیش از واقعیت بر روی مردم حاکم است. اکنون از انشعابات کارون ۱.۲ میلیارد متر مکعب آب خارج شده و بیشتر آن وارد حوزه زاینده‌رود می‌شود، که به جرات می‌توان گفت این حجم از آب به راحتی مشکل‌گشای معضل کمبود آب در وضعیت فعلی استان خوزستان است.

این رئیس دانشکده مهندسی آب و محیط زیست در پایان مطرح کرد: با وجود تمام مشکلات آب در استان همچنان برنامه انتقال‌های جدید وجود دارد که این موضوع نگرانی‌های مردم را دو چندان کرده است. مسئولین مربوطه در این وضعیت هنوز یک راهکار جدی و اساسی را در پیش نگرفته‌اند و از کارشناسان خبره و کاربلد در این حوزه استفاده نمی‌کنند و این طرح‌های انتقال آب را نیز متوقف نمی‌کنند. با وجود بحران آب در استان به این طرح‌ها دامن می‌زنند و موجب ناراحتی و نگرانی مردم می‎‌شوند. قابل ذکر است که با شرایط فعلی مردم باید خود را برای خشک شدن رودخانه‌های دز و کارون همانند کرخه آماده کنند و مدیریت غلط و غیرعلمی موجب تشدید وضعیت موجود شده است.