وام بیشتر اما بازپرداخت سریع | مشکل مددجویان وخیم شد
وام اشتغال زمانی معنا دارد که مددجو بتواند از محل درآمد کسب‌وکار، به‌تدریج هزینه‌های زندگی را پوشش دهد و از چرخه دریافت کمک دولت خارج شود اما با کاهش زمان بازپرداخت و افزایش اقساط، عملا درآمد خاصی نصیب مددجو نمی شود و وی به کمک دولت وابسته می ماند.
فاطمه محمدزاده آشتیانی کارشناس حوزه سیاست‌گذاری اقتصادی با اشاره به اینکه وام اشتغال باید با مدت زمان طولانی به مددجویان نهادهای حمایتی پرداخت شود؛ گفت: وام اشتغال یکی از معدود سیاست‌های اجتماعی-اقتصادی کشور است که هدف آن صرفاً پرداخت یارانه نیست، بلکه ایجاد استقلال مالی و درآمد پایدار برای اقشار تحت حمایت دولت را دنبال می‌کند. این وام‌ها به مددجویان نهادهایی چون کمیته امداد امام خمینی(ره) و سازمان بهزیستی تعلق می‌گیرد تا از طریق اجرای طرح‌های خرد، مسیر خودکفایی اقتصادی را طی کنند و وابستگی‌شان به کمک‌های نقدی بودجه‌ای کاهش یابد اما تغییر اخیر در شرایط بازپرداخت این تسهیلات، می‌تواند بنیان همین هدف را متزلزل کند.
زمان بازپرداخت وام
وی در ادامه با اشاره به افزایش وام اشتغال و کاهش مدت زمان بازپرداخت وام در بخش‌نامه جدید بانک مرکزی خاطرنشان کرد: بر اساس بخش‌نامه بانک مرکزی برای سال ۱۴۰۴، اگرچه مبلغ وام اشتغال نسبت به سال گذشته ۵۰ میلیون تومان افزایش یافته اما مدت بازپرداخت آن از ۸۴ ماه به ۶۰ ماه کاهش یافته است. این تصمیم، در واقعیت می‌تواند اثر حمایتی و اجتماعی وام اشتغال را به‌طور جدی تضعیف کند. کاهش مدت بازپرداخت از هفت سال به پنج سال، در عمل به معنای افزایش قابل‌توجه اقساط ماهانه مددجویان است؛ اقساطی که بخش زیادی از درآمد اندک طرح‌های اشتغال خرد را می‌بلعد. مددجویان دریافت‌کننده وام اشتغال معمولا در حوزه‌هایی با بازدهی تدریجی و حاشیه سود محدود فعالیت دارند.
بازپرداخت وام اشتغال
این کارشناس حوزه سیاست‌گذاری در ادامه افزود: کاهش زمان بازپرداخت وام اشتغال در تضاد مستقیم با فلسفه وجودی این وام است. طرح وام اشتغال زمانی معنا دارد که مددجو بتواند از محل درآمد کسب‌وکار خود، به‌تدریج هزینه‌های زندگی را پوشش دهد و از چرخه دریافت کمک‌های مستقیم دولتی خارج شود اما وقتی اقساط وام به‌دلیل کاهش زمان بازپرداخت بیش از توان واقعی مددجو می‌شود، عملا نه‌تنها خانواده از حمایت‌های بودجه‌ای بی‌نیاز نمی‌شود، بلکه نیاز آن به یارانه و کمک نقدی افزایش می‌یابد
وی در رابطه با لزوم افزایش مدت زمان بازپرداخت وام اشتغال به ۷ سال مندرج در قانون بودجه سنواتی طی سالیان اخیر گفت: بازگرداندن مدت بازپرداخت وام اشتغال به دوره ۸۴ ماهه سابق، یک ضرورت است. دولت و بانک مرکزی باید به‌جای تمرکز صرف بر بازگشت سریع منابع، نگاه بلندمدت‌تری به کارکرد اجتماعی این تسهیلات داشته باشند. وام اشتغال زمانی موفق است که بتواند خانواده مددجو را از دریافت حمایت و کمک دولتی بی‌نیاز کند و او را به یک شاغل مولد در بخش خرد اقتصاد تبدیل نماید. این هدف جز با بازپرداخت بلندمدت، نظارت دقیق بر عملکرد بانک‌ها در تسریع پرداخت وام به مددجویان و حمایت نهادهای واسطه‌ای از طرح‌ها محقق نخواهد شد. بنابراین بازپرداخت ۸۴ ماهه نه تنها به مددجویان فرصت تثبیت و توسعه کسب‌وکار می‌دهد، بلکه موجب کاهش فشار بودجه‌ای دولت نیز می‌شود.
