هزینه ساخت و ساز پناهگاه امن؛ ایران رژیم صهیونیستی را غافلگیر کرد
در پی نگرانی‌های ناشی از جنگ ۱۲ روزه اخیر و کمبود پناهگاه‌های امن در ایران، مسئولان به ویژه شورای شهر تهران، توجه ویژه‌ای به ساخت پناهگاه‌ها معطوف کرده‌اند؛ اما هزینه‌های بالای ساخت، ضرورت رعایت استانداردهای فنی و ایمنی، و نیاز به تجهیزات پیشرفته، چالش‌های اصلی این طرح‌ها هستند. در حالی که پناهگاه‌ها در جهان براساس اصولی چون مقاومت سازه‌ای، سیستم‌های تهویه و فیلترهای پیشرفته، امکانات اضطراری و فضای کافی طراحی می‌شوند، ایران با محدودیت‌های مالی و زیرساختی روبه‌روست. این وضعیت ضرورت برنامه‌ریزی دقیق، جذب سرمایه و آموزش عمومی برای بهره‌برداری بهینه از پناهگاه‌ها را بیش از پیش آشکار می‌کند.
گسترش نیوز: در پی جنگ ۱۲ روزه میان ایران و اسرائیل، نگرانی‌های گسترده‌ای در میان شهروندان ایرانی درباره نبود پناهگاه‌های امن در شهرهای مختلف کشور به وجود آمد.
این موضوع که سال‌ها کمتر مورد توجه جدی قرار گرفته بود، اکنون به یکی از اولویت‌های مسئولان تبدیل شده و چمران، رئیس شورای شهر تهران نیز طرح‌هایی برای ساخت پناهگاه‌های جدید مطرح کرده است. اهمیت این اقدام از آن جهت عنوان می شود که پناهگاه‌ها نه تنها در مواقع بحران‌های نظامی، بلکه در برابر بلایای طبیعی و حوادث غیرمترقبه دیگر، می‌توانند به‌عنوان یک مولفه حیاتی برای حفظ جان مردم و کاهش خسارات انسانی به شمار آیند.
ساخت پناهگاه در شهرهای مختلف ایران با هزینه‌های قابل توجهی همراه است که این هزینه‌ها بسته به ویژگی‌های جغرافیایی، نوع سازه، تعداد و ظرفیت پناهگاه‌ها و همچنین استانداردهای ایمنی متفاوت خواهد بود. در شهرهای بزرگ و پرجمعیت مانند تهران، مشهد، اصفهان و تبریز هزینه‌های ساخت پناهگاه به دلیل تراکم جمعیت بالا و ضرورت رعایت استانداردهای پیشرفته‌تر ایمنی، بسیار بیشتر است. همچنین، زمین مورد استفاده برای احداث پناهگاه در این کلانشهرها به علت محدودیت فضا و قیمت بالای زمین، بخشی از هزینه کلی را به خود اختصاص می‌دهد.
از سوی دیگر، در شهرهای کوچک‌تر و مناطق کمتر توسعه‌یافته، هزینه‌ها به مراتب پایین‌تر است اما مشکلاتی مانند دسترسی به مصالح ساختمانی استاندارد، نیروی متخصص و تجهیزات مناسب ممکن است بر کیفیت و ایمنی پناهگاه‌ها تأثیرگذار باشد. به طور کلی، برآورد هزینه ساخت یک پناهگاه استاندارد شهری معمولاً در بازه چند میلیارد تا ده‌ها میلیارد تومان قرار می‌گیرد که این مبلغ شامل هزینه‌های طراحی، اجرای سازه، تأسیسات برق و آب، سیستم‌های تهویه، و تجهیزات اضطراری است.
علاوه بر هزینه‌های اولیه ساخت، هزینه‌های نگهداری و تعمیرات دوره‌ای نیز از دیگر فاکتورهای مهم محسوب می‌شود. حفظ عملکرد صحیح سیستم‌های ایمنی، اطمینان از سلامت سازه در برابر زلزله و سایر بلایا و همچنین به‌روزرسانی تجهیزات اضطراری، نیازمند بودجه‌ای ثابت و برنامه‌ریزی شده است که باید به عنوان بخشی از هزینه‌های پناهگاه‌ها در نظر گرفته شود. بدون این اقدامات، امکان استفاده موثر از پناهگاه‌ها در مواقع بحران کاهش خواهد یافت.
یکی از چالش‌های اصلی در ایران، نبود زیرساخت‌های مناسب و تجربه کافی در طراحی و ساخت پناهگاه‌های مدرن است. بسیاری از پناهگاه‌های موجود قدیمی و غیراستاندارد هستند و توانایی حفاظت کامل در برابر تهدیدات نوین را ندارند. بنابراین، صرف هزینه‌های بیشتر در راستای به‌کارگیری فناوری‌های نوین و استانداردهای جهانی، هرچند بار مالی سنگینی بر دوش دولت و شهرداری‌ها می‌گذارد، اما در نهایت می‌تواند به کاهش تلفات جانی و حفظ امنیت شهروندان منجر شود.
چالش بزرگ بودجه؛ وقتی امنیت زیر سایه تحریم می‌رود
در شرایط اقتصادی فعلی، اختصاص بودجه‌های کلان به پروژه‌های ساخت پناهگاه با مشکلات و چالش‌هایی روبروست؛ از جمله اولویت‌بندی هزینه‌ها و فشارهای مالی ناشی از تحریم‌ها و مسائل اقتصادی داخلی. به همین دلیل، مسئولان تلاش می‌کنند با به‌کارگیری راهکارهای اقتصادی‌تر مانند استفاده از مصالح بومی، مشارکت بخش خصوصی و جذب سرمایه‌گذاری‌های مردمی و بین‌المللی، بخشی از این بار مالی را کاهش دهند و پروژه‌های پناهگاه‌سازی را به پیش ببرند.
با این حال، هزینه‌های ساخت پناهگاه تنها بخش از ماجراست؛ آموزش شهروندان برای استفاده صحیح و آگاهانه از این فضاها، ایجاد فرهنگ ایمنی و آمادگی در برابر بحران‌ها نیز از عوامل تعیین‌کننده موفقیت این پروژه‌ها محسوب می‌شوند. نبود این آموزش‌ها می‌تواند باعث شود حتی پناهگاه‌های باکیفیت و استاندارد نیز نتوانند نقش مورد انتظار خود را ایفا کنند و سرمایه‌گذاری‌های صورت گرفته به هدر برود.
نهایتاً، توسعه و گسترش پناهگاه‌ها در سراسر کشور نیازمند همکاری هماهنگ بین دولت، شهرداری‌ها، بخش خصوصی و مردم است تا بتوان با تأمین منابع مالی و انسانی لازم، این پروژه حیاتی را با موفقیت اجرا کرد. توجه به این موضوع می‌تواند علاوه بر تأمین امنیت جانی، باعث افزایش حس اعتماد و آرامش روانی در جامعه شده و زمینه‌ساز توسعه پایدار و ایمن شهرها گردد.
با توجه به شرایط فعلی و اهمیت افزایش تاب‌آوری شهری، پرداختن به موضوع ساخت پناهگاه و اختصاص بودجه‌های لازم نه‌تنها یک ضرورت امنیتی بلکه یک وظیفه اجتماعی و انسانی است که می‌تواند تضمین‌کننده آینده‌ای امن‌تر برای شهروندان ایرانی باشد.
از ناتو تا WHO؛ ساخت پناهگاه بر پایه قوانین جهانی
پناهگاه‌ها در کشورهای مختلف بر اساس مجموعه‌ای از اصول و استانداردهای فنی، امنیتی و انسانی طراحی و ساخته می‌شوند تا در مواقع بحران‌های نظامی، بلایای طبیعی یا حوادث غیرمترقبه، حداکثر حفاظت را برای افراد فراهم کنند. این اصول معمولاً در قالب قوانین ملی، استانداردهای بین‌المللی و راهنمایی‌های سازمان‌های تخصصی تدوین شده‌اند و شامل موارد زیر هستند:
مقاومت سازه‌ای بالا: پناهگاه‌ها باید در برابر فشارهای شدید انفجار، لرزش‌های زمین (زلزله)، پرتاب مصالح و موج انفجار مقاومت کنند. استفاده از مصالح مقاوم مانند بتن مسلح، فولاد و طراحی با رعایت ضوابط مهندسی سازه‌ای بسیار حیاتی است.
نقدشوندگی هوا و تهویه مطبوع: پناهگاه باید مجهز به سیستم‌های تهویه مناسب باشد که بتواند هوای تازه و سالم را به داخل برساند و هوای آلوده یا سمی را از فضای داخلی خارج کند. این سیستم‌ها معمولاً شامل فیلترهای تصفیه هوا و دستگاه‌های اکسیژن‌ساز می‌شوند.
دسترسی و ایمنی خروج: پناهگاه‌ها باید دارای چندین مسیر ورودی و خروجی باشند تا در مواقع اضطراری افراد بتوانند به سرعت و با ایمنی تخلیه شوند. همچنین مسیرها باید بدون موانع و قابل دسترس برای افراد با توانایی‌های متفاوت باشند.
فضای کافی و ظرفیت مناسب: طراحی پناهگاه باید به گونه‌ای باشد که بتواند تعداد مشخصی از افراد را با فضای مناسب برای نشستن، خوابیدن و انجام امور ضروری در مدت زمان بحران پذیرش کند. به طور معمول فضای حداقلی برای هر نفر در نظر گرفته می‌شود.
امکانات اضطراری: شامل سیستم‌های تامین آب آشامیدنی، منابع تغذیه (غذا و دارو)، روشنایی اضطراری، ارتباطات و تجهیزات کمک‌های اولیه می‌شود. این امکانات برای حفظ حیات و کاهش استرس افراد بسیار ضروری است.
موقعیت مکانی مناسب: انتخاب مکان پناهگاه‌ها باید به نحوی باشد که در دسترس عموم باشد و در عین حال، در معرض آسیب مستقیم نباشد. معمولاً پناهگاه‌ها در زیرزمین‌ها، پارکینگ‌ها یا سازه‌های مقاوم ساخته می‌شوند.
آموزش و آماده‌سازی: طراحی تنها کافی نیست؛ مردم باید با نحوه استفاده صحیح از پناهگاه‌ها آشنا شوند و تمرین‌های دوره‌ای برای آمادگی در برابر بحران‌ها انجام شود.
رعایت مقررات ملی و بین‌المللی: بسیاری از کشورها بر اساس استانداردهای جهانی مانند استانداردهای سازمان ملل، ناتو یا سازمان بهداشت جهانی و همچنین مقررات محلی، اقدام به طراحی و ساخت پناهگاه‌ها می‌کنند.
طراحی فضای داخلی پناهگاه‌ها به گونه‌ای است که بتواند از بروز استرس و اضطراب افراد کاسته و امکاناتی برای حفظ آرامش و روان سلامت فراهم آورد.
در نهایت، اصول ساخت پناهگاه‌ها تلفیقی از معیارهای فنی، انسانی و مدیریتی است که هدف اصلی آن، تضمین حداکثری امنیت و سلامت افراد در شرایط بحرانی است. کشورهای پیشرفته معمولاً برنامه‌ریزی دقیق، بودجه‌گذاری منظم و بازنگری دوره‌ای در استانداردها را در دستور کار دارند تا این پناهگاه‌ها به بهترین نحو عمل کنند.
در صورت تمایل به پیگیری اخبار روز حوزه مسکن و آخرین تحولات در بازار اجاره، سرویس راه و مسکن پایگاه خبری گسترش نیوز را دنبال کنید.
ارسال نظر