راز جذاب توسعه ایران فاش شد | انقلاب صنعتی در راه است

خط تولید یک کارخانه ساخت پهپاد را تصور کنید. قطعاتی در این کارخانه تولید می‌شود که در توربین‌های بادی کاربرد دارد.دانشی که برای توسعه صنعت نظامی استفاده شده حالا می‌تواند، ایران را به صادرکننده توربین‌های بادی به سراسر جهان تبدیل کند. این تصور اگر به حقیقت مبدل شود، نماد تحول استراتژیکی است که اقتصاددانان می‌توانند آن را «اثر فورستال ایرانی» بنامند.الگویی که جیمز فورستال در ۱۹۴۰ متصل کردن صنایع نظامی آمریکا به یک برنامه توسعه صنعتی و پیشرفت توامان اقتصاد و صنایع نظامی آمریکا بنا کرد و امروز ایران می‌تواند تجربه نوینی از الگوی فورستال را پیاده کند.

استفاده از ظرفیت‌های دفاعی برای پیشران توسعه صنعتی

تبدیل «قدرت نظامی» به «ابزار توسعه» سه رکن اساسی دارد. نخست فناوری‌های دوگانه است، برای مثال سیستم GPS (پروژه نظامی پنتاگون در ۱۹۷۳) که امروز زیرساخت اقتصاد دیجیتال است.این رویه در ایران هم سابقه دارد، استفاده از ظرفیت‌های پهپادی در توسعه فناوری باران‌زایی که سبب شده در مناطقی بارندگی از پیش‌بینی‌ها فراتر رود. بر اساس پژوهش مرکز مطالعات استراتژیک ریاست جمهوری، ۴۰ درصد فناوری‌های کلیدی در صنایع دفاعی ایران قابلیت تبدیل به محصولات غیرنظامی دارند.دوم ریل‌گذاری صنعتی از سوله‌های نظامی است. 

سایت‌های زیردریایی‌سازی ایران می‌تواند همزمان به قطب تولید پمپ‌های فشارقوی برای نمک‌زدایی آب خلیج فارس تبدیل شوند.کارخانه تولید مهمات، در کنار توسعه ابزار نظامی خط تولید باتری‌های لیتیومی برای خودروهای برقی بالوقوه هستند.تأسیس صندوق نوآوری‌های دوگانه با سرمایه اولیه از محل صادرات اقتصادی می‌تواند الگوی مناسبی برای درآمدزایی باشد.

راهبرد ۵ ساله: نقشه راه «توسعه هم‌افزایانه»اگر بخواهیم برای توسعه همزمان امنیت و اقتصاد یک برنامه داشته باشیم. گام اول تبدیل واحدهای R&D دفاعی به هاب فناوری است. تأسیس ۱۰ پارک علم و فناوری با پیش‌بینی جذب ۲۰۰ استارت‌آپ برنامه خوبی است.گام دوم ایجاد کریدورهای صنعتی دفاعی-غیرنظامی است. برای مثال احداث خط ریلی اختصاصی از کارخانه‌های نظامی به شهرک‌های صنعتی تا ۷۰ درصد هزینه لجستیک را کاهش می‌دهد.

گام سوم جهش صادراتی است با هدف رساندن سهم محصولات دوگانه به ۳۵ درصد از کل صادرات غیرنفتی و افزایش ۲۰۰ درصدی نسبت به ابتدای برنامه.فورستال معتقد است که صنایع تامین کننده امنیت می‌توانند اقتصاد را بسازند. توسعه فناوری در بخش نظامی ایران این ظرفیت را دارد که قدرت دفاعی به موتور محرک توسعه صنعتی بدل شود.