ناجی انرژی کشور در خطر است | شریان حیاتی اقتصاد در دستان مردم

در سال‌های اخیر، صنعت گاز ایران نقشی اساسی در تأمین برق کشور ایفا کرده و با تکیه بر توسعه زیرساخت‌ها و ظرفیت عظیم پارس جنوبی، تأمین پایدار خوراک نیروگاه‌ها را باوجود چالش‌ها به یک دستاورد راهبردی بدل ساخته است. دکتر علی رضایی، استاد دانشگاه و پژوهشگر حوزه انرژی، در این گفت‌وگو ضمن تبیین اهمیت گاز برای تولید برق، به دستاوردها و الزامات تداوم این مسیر اشاره می‌کند.

در ساختار اقتصادی ایران، برق و گاز همواره به عنوان دو بال مهم توسعه شناخته شده‌اند. بخش عظیمی از برق تولیدی کشور (بیش از ۸۵ درصد) توسط نیروگاه‌هایی تأمین می‌شود که خوراک اصلی آن‌ها گاز طبیعی است. این ویژگی منحصر به فرد سبب شده است که حتی در دوره بحران‌های اقتصادی، بخش عمده برق کشور بدون وابستگی به سوخت‌های مایع پرهزینه و آلاینده، تأمین شود.

علی رضایی کارشناس حوزه انرژی درباره نقش گاز طبیعی در امنیت انرژی ایران چنین می‌گوید: گاز طبیعی عملاً شریان حیاتی نیروگاه‌های برق کشور است. اگر صنعت گاز قدرت تأمین مستمر و کافی نداشت، شبکه برق سراسری با خاموشی‌های پی‌درپی و افزایش هزینه تولید مواجه می‌شد. خوشبختانه در یک دهه اخیر، با بهره‌برداری از فازهای متعدد پارس جنوبی و توسعه شبکه انتقال، نه‌تنها ظرفیت تولید گاز ایران از مرز روزانه ۱۰۰۰ میلیون مترمکعب عبور کرد، بلکه نیروگاه‌های بزرگ، خصوصاً سیکل ترکیبی‌ها، به مهم‌ترین مشتریان این سوخت پاک بدل شدند.

وی با اشاره به رشد فنی و عملیاتی شرکت ملی گاز ایران می‌افزاید: یکی از دستاوردهای بزرگ این صنعت، بهبود شاخص پایداری و استمرار خوراک نیروگاه‌ها بوده است که نتیجه پیشرفت در مدیریت عملیات، بهینه‌سازی فرآیندها و سرمایه‌گذاری پیوسته در تقویت ایستگاه‌های تقلیل فشار و خطوط لوله انتقال است.

به گفته این کارشناس انرژی اما این موفقیت‌ها بدون چالش نبوده است. رضایی معتقد است: «در سال‌های اخیر، مصرف بالای گاز خانگی در زمستان و هدررفت انرژی، فشار مضاعفی بر صنعت گاز وارد کرده است. نتیجه این امر، اعمال محدودیت مقطعی برای برخی نیروگاه‌ها در پیک سرما یا حتی انتقال موقت به سوخت دوم (گازوئیل و مازوت) بوده که آثار منفی زیست‌محیطی و اقتصادی دارد.»

وی راهکارگذری از این بحران را نه در تخطئه صنعت گاز، بلکه در تقویت تعامل میان همه بخش‌های انرژی کشور می‌داند و توضیح می‌دهد: لازم است راهبردهای متقابل وزارتخانه‌های نفت و نیرو حول مصرف بهینه انرژی و اولویت‌دهی به نیروگاه‌های پربازده تدوین شود. همچنین فرهنگ‌سازی و تعرفه‌گذاری پلکانی و هوشمند، انگیزه مصرف بهینه در مصرف‌کنندگان ایجاد می‌کند و کمک شایانی به پایداری تأمین خوراک نیروگاه‌ها خواهد کرد.

رضایی در خصوص روند توسعه تولید گاز در کشور هم می‌گوید: در دهه اخیر، رشد صنعت گاز ایران شتاب مناسبی داشته است. ورود متوالی فازهای پارس جنوبی، ارتقای تأسیسات گازی غرب و شمال شرق، و سرمایه‌گذاری در مناطق مرکزی، ظرفیت تولید را به بالاترین سطح تاریخی رسانده است. اما تحقق چشم‌اندازهای بالاتر، نیازمند پیوست فناوری، حمایت از سرمایه‌گذاری بخش خصوصی، تسهیل حضور دانش‌بنیان‌ها و حذف موانع بوروکراتیک است.

او توضیح می‌دهد: برخی موانع، به ویژه کمبود سرمایه‌گذاری خارجی، فرسودگی برخی خطوط انتقال و کمبود فناوری روزآمد در فرآورش گاز، باید با دیپلماسی اقتصادی فعال و اتکا بر توان داخلی رفع شوند.

رضایی با دفاع تمام‌قد از تلاشگران صنعت گاز تاکید می‌کند این صنعت یکی از امیدهای اصلی توسعه ملی است. عبور موفق از زمستان‌های دشوار اخیر و پایداری تأمین برق کشور، دستاوردی است که با کوشش مهندسان و متخصصان صنعت گاز و برق به‌دست آمده است. با حمایت همه‌جانبۀ دولت و همکاری مردم در صرفه‌جویی مصرف، چشم‌انداز پایداری و توسعه انرژی ایران روشنی دارد.