آخرین امید طبقه پایین جامعه نابود شد

خطراتی که در کمین متقاضیان مسکن ملی است، متنوع و بعضاً پنهان هستند، اما همگی می‌توانند مسیر خانه‌دار شدن را برای دهک‌های پایین و اقشار متوسط، ناهموار و گاه ناامیدکننده کنند. اگرچه هدف اصلی طرح «مسکن ملی» کاهش فشار مسکن و تأمین سرپناه برای افراد فاقد ملک است، اما در عمل چالش‌هایی وجود دارد که هر یک می‌تواند این پروژه را از ریل عدالت اجتماعی و رفاه خارج کند. در ادامه، به‌صورت یکپارچه و مفصل درباره این خطرات توضیح می‌دهیم:

یکی از اصلی‌ترین تهدیدهایی که متقاضیان با آن مواجه‌اند، عدم شفافیت در روند اجرا و تحویل پروژه‌هاست. بسیاری از افراد با امید خانه‌دار شدن در مدت زمان معقول وارد طرح شدند، اما با گذشت چند سال، هنوز تکلیف زمین‌ها، پیمانکاران یا حتی زمان دقیق تحویل واحدها مشخص نیست. این بلاتکلیفی در حالی است که متقاضیان در چند نوبت مبالغ قابل‌توجهی پرداخت کرده‌اند، بدون اینکه حتی تصویری از واحد نهایی در اختیارشان باشد.

افزایش بی‌رویه هزینه‌های ساخت نیز از دیگر چالش‌های جدی است. تورم مصالح ساختمانی، دستمزدها و حتی تغییر نرخ ارز باعث می‌شود رقم نهایی آورده متقاضی افزایش پیدا کند. در بسیاری موارد، مردم با وعده خانه ارزان وارد طرح شدند، اما حالا برای تحویل گرفتن خانه‌شان باید ارقام هنگفتی بپردازند که از توان آن‌ها خارج است. این موضوع باعث شده بسیاری از متقاضیان انصراف دهند یا در تله بدهی بیفتند.

نبود زیرساخت‌های لازم در محل پروژه‌ها نیز خطر مهم دیگری است. بسیاری از واحدهای طرح نه‌تنها در مناطق دور از شهر ساخته می‌شوند، بلکه حتی زیرساخت‌هایی مثل آب، برق، گاز، مدرسه، درمانگاه یا حمل‌ونقل عمومی برای آن‌ها پیش‌بینی نشده است. این یعنی حتی اگر واحدی تحویل داده شود، سکونت در آن عملاً ممکن نیست. خانه‌ای که در ظاهر تحویل شده، اما در عمل خالی می‌ماند و به درد زندگی روزمره نمی‌خورد.

سوءاستفاده برخی پیمانکاران و واسطه‌ها نیز معضلی جدی‌ است. گزارش‌هایی از رشوه، زدوبند، تبعیض در اولویت‌بندی، واگذاری‌های غیرقانونی و حتی فروش امتیاز طرح به قیمت‌های بالا شنیده شده که عملاً عدالت را از بین می‌برد و اعتماد عمومی را سلب می‌کند.

در نهایت، یکی از مهم‌ترین خطرات، بی‌اعتمادی عمومی و ناامیدی از وعده‌هاست. اگر پروژه‌هایی مانند مسکن ملی به سرانجام نرسند یا به صورت ناقص اجرا شوند، نه‌تنها هزاران خانواده متضرر می‌شوند، بلکه اعتماد مردم به برنامه‌های آتی دولت در حوزه مسکن نیز برای همیشه آسیب می‌بیند. در چنین شرایطی، دیگر هیچ طرحی اگر کاملاً کارشناسی شده باشد با اقبال عمومی مواجه نخواهد شد.

ارسال پیامک واریز ۵۰۰ میلیون تومان به متقاضیان نهضت ملی مسکن

شرکت عمران گلبهار با ارسال پیامکی با اشاره به تاخیر در ساخت پروژه‌های نهضت ملی مسکن از متقاضیان خواست ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون برای جبران عقب‌ماندگی واریز کنند.

متن پیامک ارسالی از سوی شرکت عمران شهر جدید گلبهار به شرح زیر است:

«متقاضی محترم مسکن؛

با توجه به تأخیرات ایجادشده در روند شروع پروژه جنابعالی به دلایل فنی، این شرکت در راستای جبران تأخیر ایجادشده، به‌دنبال فراهم کردن زمینه‌ای جهت جابه‌جایی متقاضیان به پروژه‌های با پیشرفت بالاتر در فاز ۲ می‌باشد.

لذا در صورت تمایل، ظرف مدت ۴۸ ساعت آمادگی خود را جهت پرداخت مبلغ ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان از طریق ارسال کد ملی خود به سرشماره ۳۰۰۰۸۷۲۱ اعلام نمایید.

لازم به توضیح است که در صورت امکان و فراهم شدن شرایط، متعاقباً پیامک واریز وجه (در مدت زمان ۱۰ روز) برای افرادی که آمادگی خود را اعلام کرده‌اند، ارسال خواهد شد.»

۴ ابهام در پیامک شرکت عمران

متن پیامک شرکت عمران شهر جدید گلبهار حاوی چند نکته مبهم و قابل تأمل است که به شرح زیر قابل بررسی است:

ابهام در دلایل تأخیر؛ در پیامک تنها به «دلایل فنی» به‌عنوان علت تأخیر اشاره شده، بدون آن‌که جزئیات یا مصادیق این مشکلات اعلام شود. این موضوع نه‌تنها شفافیت اطلاع‌رسانی را زیر سؤال می‌برد، بلکه موجب نگرانی متقاضیان درباره نحوه پیشبرد پروژه نیز خواهد شد.

درخواست پرداخت بدون تعهد مشخص؛ از متقاضیان درخواست شده مبلغی بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان پرداخت کنند تا امکان جابه‌جایی به پروژه‌هایی با پیشرفت بیشتر فراهم شود؛ اما هیچ اطلاعات روشنی درباره شرایط پروژه جایگزین، زمان تحویل، مزایا یا نحوه تخصیص واحدها ارائه نشده است.

پرداخت مشروط به «در صورت امکان»؛ در متن پیامک آمده تنها در صورت فراهم شدن شرایط، پیامک واریز وجه ارسال می‌شود. این عدم قطعیت می‌تواند باعث ابهام در روند جابه‌جایی و نگرانی از بلاتکلیفی وضعیت مالی متقاضیان شود.

فرصت محدود برای تصمیم‌گیری؛ تعیین بازه زمانی کوتاه ۴۸ ساعته برای اعلام آمادگی نسبت به پرداخت مبلغ قابل توجه ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان، آن‌هم بدون ارائه اطلاعات کافی، می‌تواند نوعی فشار روانی بر متقاضیان تلقی شود و روند تصمیم‌گیری منطقی و آگاهانه را مختل کند.

یکی از متقاضیان طرح نهضت ملی مسکن در شهر جدید گلبهار اظهار کرد: بنده در سال ۱۴۰۱ در این طرح ثبت‌نام کردم و بر اساس پیامک‌های دریافتی از سوی شرکت عمران گلبهار، طی دو مرحله در سال‌های ۱۴۰۱ و ۱۴۰۲ مجموعاً مبلغ ۸۰ میلیون تومان به‌عنوان آورده اولیه واریز کرده‌ام.

وی افزود: در طول سال گذشته هیچ‌گونه پیامکی از سوی شرکت برای پرداخت مرحله بعدی آورده ارسال نشد و فرآیند پروژه نیز در حالت بلاتکلیفی باقی مانده بود. با این حال، امروز به‌طور ناگهانی پیامکی دریافت کردم که از من خواسته شده برای جابه‌جایی به پروژه‌ای دیگر، آمادگی پرداخت مبلغی بین ۳۰۰ تا ۵۰۰ میلیون تومان را اعلام کنم.

این متقاضی با انتقاد از نحوه عملکرد شرکت عمران گلبهار تصریح کرد: این شیوه اطلاع‌رسانی ناگهانی و بدون شفاف‌سازی دقیق درباره پروژه جدید، نوعی فشار مالی بر متقاضیان است. به‌جای جبران کم‌کاری‌های صورت‌گرفته که مقصر آن شرکت عمران بوده طی دو سال گذشته، حالا بار مالی آن به دوش ما گذاشته شده است.