ایران در تلاش رشد اقتصادی

شاخص تولید ناخالص داخلی (GDP) نشان می‌دهد مقدار ارزش کالاها و خدمات تولید شده در داخل یک کشور در یک بازه زمانی مشخص است. اگر اقتصاد را مانند یک کیک تصور کنیم، رشد GDP نمایانگر کوچک‌تر شدن یا افزایش اندازه کیک اقتصاد در یک بازه زمانی خاص است.

شواهد آماری بانک مرکزی حاکی از آن است که در نیمه نخست دهه ۹۰، رشد تولید ناخالص داخلی ۹ ماهه کشور بیشتر منفی بوده و کوچکتر شده است. البته امضا برجام منجر به افزایش حجم کیک اقتصادی شده و کام تولید ناخالص داخلی را شیرین ساخته است. به بیان دقیق تر در سال ۹۵ و به دنبال امضا برجام، رشد اقتصادی با نفت کشور به ۸.۳ درصد رسیده که بالاترین رشد ۹ ماهه ثبت شده در ۱۲ سال گذشته محسوب می‌شود.

خروج کشورهای غربی از برجام بار دیگر منجر به کاهش حجم کیک اقتصادی کشور تا سال ۹۸ شده است. از سال ۹۹ بار دیگر رشد اقتصادی به سطوح مثبت بازگشته است. جدیدترین آمارها نشان می‌دهد این رویه در ۹ ماهه نخست سال ۱۴۰۲ نیز ادامه دار بوده و رشد اقتصادی بنابر اعلام بانک مرکزی به ۴.۵ درصد رسیده است.

رشد ۴.۵ درصدی کیک اقتصاد ایران در ۹ ماه نخست امسال

تولید ناخالص داخلی، یکی از شاخص‌های اقتصادی است که نشان می‌دهد ارزش کالاها و خدمات تولید شده در یک بازه زمانی معین در داخل ایران چقدر بوده است. این رقم از محاسبه مجموع ارزش کالاها و خدمات تولید شده در سه بخش اصلی اقتصاد، شامل؛ «خدمات»، «صنعت و نفت و گاز» و «کشاورزی» به‌دست می‌آید. بنابراین می‌توان گفت مجموع ارزش این سه برش، حجم کیک اقتصادی کشور را نشان می‌دهد.

جدیدترین داده‌های منتشر شده توسط بانک مرکزی حاکی از آن است که در ۹ ماه نخست سال ۱۴۰۲، ارزش حقیقی کیک اقتصادی ایران معادل ۱ هزار و ۲۰۸ میلیارد تومان برآورد شده است. باید توجه داشت این رقم با حذف اثر تورم بیان شده است. بدین ترتیب کیک اقتصاد ایران در ۹ ماه نخست امسال، نسبت به بازه زمانی مشابه در سال گذشته رشد ۴.۵ درصدی را تجربه کرده است. در ادامه رشد تولید ناخالص داخلی(بانفت) ۹ ماهه کشور از سال ۱۳۹۱ تا ۱۴۰۲ بررسی شده است.

ثبت پایین‌ترین رشد اقتصادی ۹ ماهه در سال ۹۰

نگاهی به ارقام منتشر شده از رشد تولید ناخالص داخلی(بانفت) در یک دوره ۹ ماهه در ۱۲ سال گذشته نشان می‌دهد، این رقم در سال ۹۱ پایین‌ترین مقدار خود را به ثبت رسانده است. به بیان دقیق تر در ۹ ماه نخست سال ۹۱، کیک اقتصاد ایران در مقایسه با بازه زمانی مشابه در سال ۹۰، حدود ۴ درصد کوچکتر شده است. این رویه در سال ۹۲ نیز ادامه دار بوده و تولید ناخالص داخلی کشور رشد منفی ۱.۶ درصدی را به ثبت رسانده است. شرایط تورمی، کاهش سرمایه‌گذاری و اوضاع نامناسب اقتصادی را می‌توان از جمله دلایل اثر‌گذار بر منفی شدن رشد اقتصادی در این دوره اقتصاد ایران دانست.

برجام، کام رشد اقتصاد ایران را شیرین کرد

شواهد آماری حکایت از آن دارد که تولید ناخالص داخلی ۹ ماهه کشور در نیمه نخست دهه ۹۰، تنها ۲ بار مثبت شده است. این بدان معناست که کیک اقتصاد ایران در ۵ سال ابتدایی دهه ۹۰، بیشتر در حال کوچک شدن بوده است. اما امضا برجام در سال ۹۴، شرایط را متحول کرده است.

نگاهی به آمار منتشر شده از رشد اقتصادی ۹ ماهه نشان می‌دهد در سال ۹۵ این رقم به ۸.۳ درصد رسیده است. به بیان دیگر در ۹ ماه ابتدایی سال ۹۵، کیک اقتصاد ایران نسبت به بازه زمانی مشابه در سال قبل از آن، بالغ بر ۸ درصد بزرگتر شده است.

این رقم بالاترین رشد ثبت شده از تولید ناخالص داخلی کشور در ۱۲ سال گذشته بوده است. انتظارات مثبت ایجاد شده در نتیجه توافق برجام و کاهش تحریم‌های اقتصادی را می‌توان دلیل اصلی افزایش حجم تولید ناخالص داخلی در این برهه زمانی دانست. مطالعات نشان می‌دهد افزایش فروش نفت، موثرترین عامل در رشد اقتصادی این دوره بوده است.

رشد مثبت حجم اقتصاد ایران در سال ۹۶ نیز ادامه دار بوده است. اما در سال ۹۷ به دنبال خروج کشورهای غربی از برنامه جامع مشترک ۱+۵ بار دیگر این رقم به سطوح منفی بازگشته است. کاهش رشد تولید ناخالص داخلی در این دوره بیشتر متاثر از تحریم‌های نفتی و کمتر شدن رشد اقتصادی آن بوده است.

تداوم رشد تولید ناخالص داخلی در ۴ سال گذشته

کیک اقتصادی در سه فصل ابتدایی سال ۹۹ بار دیگر بزرگتر شده و رشد ۳.۴ درصدی را به ثبت است. این رشد در ۹ ماه نخست سال ۱۴۰۰ تا کنون نیز در سطوح مثبت قرار داشته است. بر اساس جدیدترین گزارش بانک مرکزی در سال ۱۴۰۲، رشد ۹ ماهه با نفت کیک اقتصاد ایران به ۴.۵ درصد رسیده که بالاترین رشد ثبت شده از نیمه دوم سال ۹۰ تا کنون محسوب می‌شود.