شکاف زمانی تجارت ایران با جهان عمیق‌تر می‌شود

باتوجه به اینکه بخش خصوصی در ارتباط تنگاتنگ با بخش دولتی قرار دارد و اغلب در تصمیم‌گیری‌ها موردغفلت مسئولان دولتی قرار می‌گیرد، صمت نظر برخی فعالان اقتصادی بخش خصوصی و عواقب این جابه‌جایی ساعت و تعطیلی ۲ روز در هفته را جویا شده است که در ادامه می‌آید.

تغییرات دردسرساز

تغییر ساعت کار ادارات با هدف صرفه‌جویی در مصرف انرژی در فصل گرما در استان‌های کشور کلید خورده است، با این وجود عده‌ای از کارمندان آن‌ را نتیجه‌بخش نمی‌دانند، در حالی که مسئولان از آثار مثبت آن در کاهش مصرف انرژی سخن می‌گویند. بر این اساس، ساعت شروع به کار ادارات یک ساعت جلو کشیده شد و به ساعت۳۰: ۶تغییر یافت و ساعت پایان کار آنها نیز۱۴:۳۰اعلام شد. به‌گفته مسئولان استانی، این تصمیم با هدف کمک به صرفه‌جویی انرژی و مدیریت تولید و توزیع برق اتخاذ شده است. با این وجود، کارمندان ادارات و دستگاه‌های اجرایی نظرات و نقدهایی درباره این طرح و کاربردی بودن آن دارند و بعضی از آنها می‌گویند با این تغییر ساعت کاری دچار مشکلاتی شده‌اند. از سوی دیگر، بسیاری از فعالان اقتصادی معتقدند این تغییر ساعت منجر به بروز مشکلاتی در زمینه عدم‌تطابق ساعت با طرف‌های تجاری جهان شده است، حتی تطابق فعالیت بخش خصوصی با ادارات دولتی و بانک‌ها نیز مشکلات بیشتری برای فعالان اقتصادی و تجاری ایجاد خواهد کرد. با این‌همه همچنان برخی مسئولان بر تاثیر مثبت تغییر ساعت کار ادارات بر کاهش مصرف انرژی به‌ویژه مصرف برق در فصل گرما تاکید دارند.

تاثیر مثبت تغییرات برای بهینه‌سازی مصرف

دبیر گمرک ستاد تسهیل کشور و نایب‌رئیس کمیسیون واردات اتاق ایران تغییر ساعت کار را اقدامی مفید برای بهینه‌سازی مصرف انرژی دانست و در گفت‌وگو با صمت گفت: به‌نظر می‌رسد که تغییر ساعات اداری برای بهینه‌سازی مصرف انرژی در کشور مفید باشد و در این صورت می‌توان امیدوار به کاهش خاموشی‌ها در حوزه تولید بود. محمدرضا فاروقی بااشاره به رابطه مستقیم تولید با بازار گفت: آسیب قطع برق باتوجه به کاهش تولید بر بازار، بیشتر از آسیب تغییر ساعت کاری است.

این فعال تجاری تغییر روزهای تعطیل هفته و انطباق بیشتر با تعطیلات جهانی را موثرتر از هر اقدامی برای تولید و تجارت خواند و گفت: تعیین‌تکلیف تعطیلات هفتگی از مهم‌ترین اقداماتی است که باید به‌سرعت به‌نتیجه برسد. وی افزود: در صورت تصویب تعطیلی پنجشنبه‌ها حداقل ۴ روز کاری در حوزه تجارت خارجی از دست می‌دهیم. باید این تعطیلی آخر هفته طوری برنامه‌ریزی شود که حداقل یک روز آن را با دنیا اشتراک داشته باشیم.

 ایجاد زیرساخت‌های ساده در مراودات جهانی

رئیس اتاق بازرگانی ایران و قطر در گفت‌وگو با صمت درباره تغییر ساعت کاری در استان‌های مختلف کشور گفت: تغییر ساعت اداری به‌ویژه برای استان‌های جنوبی کشور، اتفاق خوب و مثبتی است، چون ساعت ۵ به بعد هوا روشن می‌شود و تا ۸ صبح، ۳ ساعت هوا خنک است و زمان مناسبی است تا شهروندان به کارهای اولیه اداری رسیدگی کنند. بنابراین، درباره این استان‌های گرمسیر می‌توان گفت که ساعت ۶ صبح برای شروع روز کاری باتوجه به گرم شدن هوا در ساعات میانی روز، بسیار مفید است، اما این شرایط الزاما برای سایر استان‌های کشور صادق نیست. عدنان موسی‌پور در ادامه افزود: من با اینکه یک فرد اداری نیستم، به‌شخصه کارهای اداری و مالی‌ام را صبح زود انجام می‌دهم. شاید این تغییر ساعت برای کارمندان اداری کمی سخت باشد، اما از نظر من، هرچه زمان کارهای روزانه را به ساعات اولیه روز سوق دهیم، بهتر است.این فعال اقتصادی در ادامه تاکید کرد: اگر بخواهیم قبول کنیم که همه کشورها با هم در ارتباط هستند، باید زیرساخت‌های ساده را در مراودات جهانی رعایت کنیم. یکی از این زیرساخت‌ها، بحث تسهیل روابط و هماهنگی روزها و ساعات کاری با مسائلی است که برای مثال مناسک مذهبی ما اجازه این کار را به ما می‌دهد یا خیر؟

تعطیلی شنبه‌ها منطقی‌تر است

رئیس اتاق بازرگانی ایران و قطر، بر تعیین‌تکلیف روزهای تعطیل هفته نیز تاکید کرد: به‌‌عقیده من، به‌عنوان یک فعال بخش خصوصی، تعطیلی شنبه منطقی‌تر از پنجشنبه به‌نظر می‌رسد. برای مثال، در کشور امارات روزهای شنبه و یکشنبه و قطر جمعه و شنبه تعطیل است.

عدنان موسی‌پور افزود: به نظر می‌رسد که تعطیل کردن روزهای پنجشنبه و جمعه یک گام رو عقب در مروادات ما با دنیا است، اما تعطیلی جمعه و شنبه یک گام رو به جلو برای انطباق با جهان خواهد بود، ضمن اینکه تعطیلی 2 روز در ایام هفته می‌تواند به بحث گردشگری کشور هم کمک کند.

اختلاف زمان کاری با دنیا

رئیس سابق کمیسیون حمل‌ونقل و لجستیک اتاق بازرگانی ایران نیز درباره تغییر ساعات اداری و نحوه مراودات مالی و تجاری با دنیا به صمت گفت: ما کمابیش با ترکیه یا کشورهای دیگر، ۲ ساعت اختلاف زمان داریم و وقتی آنها ساعت اداری‌شان شروع می‌شود با این تغییر ساعت اداری در ایران، در عمل دیگر زمانی نداریم که بتوانیم با آنها کار کنیم.

سیدعلی حسینی افزود: اختلاف ساعت روزانه ما با اروپای‌مرکزی حدود ۲ ساعت و نیم است و اکنون ۲ ساعت هم از این سمت عقب رفته‌ایم که در عمل ۴ ساعت و نیم اختلاف ساعت کاری با آنها پیدا می‌کنیم که این موضوع برای مراودات اداری با دنیا مشکل‌ساز است.

سیدعلی حسینی در ادامه خاطرنشان کرد: اگر تعطیلی آخر هفته هم به‌طورقطعی، پنجشنبه و جمعه‌ها شود، چون ۲ روز شنبه و یکشنبه در بسیاری از کشورها تعطیل است، یعنی در عمل ۳ روز کاری می‌توانیم با دنیا مراوده تجاری داشته باشیم.

این فعال تجاری بااشاره به موارد یاد شده تاکید کرد: اکنون بسیاری از شرکت‌های تجاری و حمل‌ونقل و کشتیرانی در ایران خودشان به‌جای پنجشنبه، روز شنبه را تعطیل کرده‌اند، یعنی خیلی از این شرکت‌ها حداقل در ۵ سال گذشته، تعطیلی پنجشنبه خود را به تعطیلی روز شنبه تبدیل کرده‌اند. بنابراین، تعطیلی خود را با دنیا به‌جای ۲ روز به یک روز رسانده‌اند.

تحمیل هزینه به کارفرمایان

حسینی درباره تغییر ساعات اداری بیان کرد: درباره تغییر ساعت اداری هم باتوجه به اینکه بیشتر شرکت‌های خصوصی معمولا ۹ صبح تا ۵ عصر فعال هستند و این یعنی خودشان این ساعات را با طرف خارجی مقداری کوتاه کرده‌اند. این وضعیت و ساعات جدید مشکلاتی را به‌وجود خواهد آورد، چون یک‌سری از مراودات و کارهای اداری ما با نهادهای دولتی است و اگر بخواهیم با این کار هماهنگ شویم، یک سری هزینه به کارفرماها برای هماهنگی با کارکنان تحمیل می‌شود، چون آنها باید زودتر بیایند و به کارهای اداری دولتی همچون کارهای گمرکی یا گرفتن مجوزها از ادارات مختلف دولتی رسیدگی کنند. برای مثال، اسنادی را باید به وزارت خارجه برای تایید ببریم که همه اینها در ساعات اداری انجام می‌شود و ممکن است با تغییر ساعت اداری یا تعطیلی پنجشنبه‌ها، انجام کارها با چالش مواجه شود.

چالش در زمان‌بندی ترانزیت کالا

این فعال اقتصادی بااشاره به مشکلات ترانزیتی در مراودات جهانی افزود: تغییر ساعات اداری کشور، هزینه‌ها را برای بخش خصوصی بالا می‌برد و هم زمان فرآیند کار را برای ما طولانی می‌کند که این موضوع بر رقابت‌پذیری شرکت‌ها تاثیر می‌گذارد. برای مثال، در حوزه ترانزیت کشورهایی که می‌خواهند با ما کار کنند، با ۴ روز تعطیلی ما نسبت به کشور خود مواجه می‌شوند و زمان رسیدن محموله برای آنها به مشکل می‌خورد که انجام این کار کمی نامتناسب است. به‌گفته این فعال تجاری، به‌نظر می‌رسد هنوز کارمندان دولت به‌طورکامل با این تغییرات منطبق نشده‌اند و هنوز چالش و حاشیه‌های بسیاری در این حوزه وجود دارد.

وی افزود: بازار هم ساعت ۸ یا ۹ به بعد شروع به کار می‌کند و کمی از نظر زمانی با ادارات دولتی ممکن است دچار مشکل شود. به‌نظرم در این زمینه‌ها باید تجدیدنظر صورت گیرد.

حسینی درباره تعیین روز تعطیل نیز گفت: چون قانون اساسی ما روز جمعه را تعطیل کرده، برای شرکت‌های بین‌المللی تعطیلی روز شنبه مسلما بهتر است. پنجشنبه‌ها هم به‌صورت کامل باید روز کاری باشد که حداقل یک روز کاری از دنیا عقب باشیم. در بسیاری از کشورهای اسلامی هم مثل ترکیه، روزهای شنبه و یکشنبه تعطیل اعلام شده است تا از مراودات تجاری و مالی دنیا عقب نباشند.

از بخش خصوصی نظرخواهی نشد

رئیس اتاق بازرگانی ایران و ترکیه درباره تغییر ساعات اداری در کشور در گفت‌وگو با صمت گفت: این موضوع برای بخش خصوصی بسیار مهم است و حداقل انتظار ما این است که دولت وقتی چنین تصمیم مهمی را می‌گیرد، نظر بخش خصوصی را هم در این زمینه جویا شود. بالاخره بخش خصوصی هم بخشی از بدنه اقتصادی کشور است و در این حوزه تلاش می‌کند و نسبت به مسائل آن عرق دارد. مهرداد سعادت در ادامه افزود: واقعیت این است که ما در مجموعه خود و کار تولیدی که داریم، ساعات کاری ما بر همان روال سابق است، اما این تغییر زمان، کارهای بانکی و مراودات مالی را ما را با چالش مواجه می‌کند. ما در بخش خصوصی بیش از ۱۲ ساعت کار می‌کنیم و کشورهای هدفی داریم که وقتی اینجا ساعت یک کار ادارات دولتی تعطیل می‌شود، آنها تازه این ساعت سر کار می‌آیند، بنابراین ما تا ۷ یا ۸ شب همیشه در محل کار خود  می‌مانیم تا بتوانیم این موضوع را پوشش دهیم.

اتلاف وقت در تجارت جهانی

این فعال اقتصادی با تاکید بر اینکه در تجارت جهانی چون خیلی از کشورهای دنیا شنبه و یکشنبه را تعطیل هستند، اگر ما ۲ روز را تعطیل کنیم و آن هم پنجشنبه و جمعه باشد، در عمل ۴ روز کاری از دست می‌رود، ادامه داد: بنابراین پیشنهاد ما تعطیلی روز شنبه است. البته این روز هم خیلی مطابق استاندارد جهانی نیست، اما باز از تعطیلی پنجشنبه بهتر است. ما متاسفانه اواسط هفته هم تعطیلی بسیاری در کشور داریم که اگر این تعطیلی آخر هفته‌ها را هم به آن اضافه کنیم، ۵۰ درصد وقت خود را با تجارت جهانی از دست می‌دهیم.

سعادت در ادامه افزود: بخش خصوصی چاره‌ای جز ۲ یا ۳برابر کار کردن نسبت به بخش دولتی ندارد و ما اگر بخواهیم مانند کارمندان دولتی کار کنیم، به جایی نخواهیم رسید. در واقع، بخش خصوصی 2 برابر بخش دولتی فعالیت می‌کند و باید زمان‌بندی را برای این بخش کشور هم در نظر گرفت. رئیس اتاق بازرگانی ایران و ترکیه در پایان گفت: بخش خصوصی در تمام مشکلات کشور از جمله تحریم‌ها و مشکلات اقتصادی ایستاد و کمر خم نکرد و ما دست تمام تولیدکنندگان را می‌بوسیم؛ فقط امیدوارم دولت هم در تصمیم‌گیری‌ها بیشتر این بخش مهم اقتصادی کشور را مدنظر قرار دهد.

سخن پایانی

یکی از مشکلات ناشی از اجرای ساعت کاری جدید، اختلال در تبادل کاری بین بخش خصوصی، دولتی و بانک‌ها است که به‌نظر می‌رسد از آن غفلت شده است. واقعیت این است که بخش خصوصی عموما از ساعت ۹ به بعد کار خود را آغاز می‌کند و اصناف و بازاریان نیز معمولا ساعت ۱۰ در محل کار خود حاضر می‌شوند، اما بانک‌ها قرار است فقط تا ساعت ۱۳ کار کنند و این موضوع زمان تبادل کار و فعالیت بین بخش خصوصی و بانک‌ها و همین‌طور بخش دولتی را بسیار محدود می‌کند. به‌نظر می‌رسد مجموعه تبعات ترافیکی، شهری و اقتصادی مصوبه تغییر ساعت کار با این نحوه اجرا، ضرورت بازنگری در آن را غیرقابل‌انکار می‌کند./روزنامه صمت