جزئیات جذابی از توثیق سهام در بورس

سیستم توثیق سهامی که اکنون راه‌اندازی شده دو سر برد است یعنی هم بازار سرمایه از این ابزار به‌صورت غیرمستقیم نفع می‌برد و هم سرمایه‌گذاران به‌صورت مستقیم و غیرمستقیم بهره‌مند می‌شوند البته تاکنون موضوع توثیق سهام انجام می‌شد اما با تشریفاتی همراه بود مانند اینکه فقط برای حقوقی‌های بازار سرمایه فراهم بود و با سیستمی که به تازگی راه‌اندازی شده افراد بسیاری می‌توانند از این ظرفیت استفاده کنند بنابراین در سمت بازار سرمایه باعث می‌شود انگیزه اضافی برای سرمایه‌گذاران ایجاد شود که بیشتر به سمت بورس روانه شوند چون می‌دانند هر زمان که بخواهند از این دارایی برای وثیقه تسهیلات در سیستم بانکی استفاده کنند به راحتی و سهولت امکان‌پذیر است و سهام آنها یک دارایی بلوکه شده مرده نخواهد بود.

طیف‌های مختلفی از موضوع وثیقه‌گذاری برای دریافت وام استفاده می‌کنند اما بیشتر برای طیفی اتفاق می‌افتد که فعالیت‌های اقتصادی دارند، در مقاطعی از ظرفیت‌های بازار پول به عنوان تسهیلات استفاده می‌کنند و ممکن است این تسهیلات؛ ریالی باشد، وام باشد و یا گاهی اوقات در قالب استفاده از ضمانتنامه باشد چون بسیاری از اشخاصی که کالا وارد می‌کنند به گمرک ضمانتنامه می‌دهند و برای گرفتن این ضمانتنامه از بانک وثیقه می‌خواهند یا اینکه در مواقعی اتفاق می‌افتد شخصی قصد دارد LC داخلی وارد کند که در اینصورت نیاز به وام دارد بنابراین می‌تواند اوراقی که در بازار سرمایه دارد را با اتکا به سیستم جدید توثیق کند.

براین اساس به نوعی دلگرمی است برای فعالانی که در مقاطع زمانی خاص برای فعالیت‌هایشان نیاز به وثیقه دارند می‌توانند از دارایی‌هایی خود در بازار سرمایه هر روزی که تمایل داشته باشند به عنوان توثیق استفاده کنند در نتیجه افراد با اطمینان خاطر در بورس سرمایه‌گذاری می‌کنند بنابراین از اتفاقات خوبی است که در بازار رخ داده است.

از گذشته تاکنون بخشی که در مسئله توثیق سهام اجرا می‌شد و در شیوه فعلی هم دیده شده است اینکه ضریب وثایق از محل سهام نسبت به تسهیلاتی که گرفته می‌شود بالاتر از ۱۰۰ درصد است به این معنی که وقتی فردی می‌خواهد ۱۰ ریال تسهیلات دریافت کند وثیقه سهام با ضریب بالاتری مثلا ۱.۵ برابر، ۱.۳ برابر یا ۱.۴ برابر است و این بخش را بانک ملاحظه می‌کند و همیشه در مقررات آن است که نوسانات نرخ سهام را در این ضریب می‌بیند.

بخش دیگری هم که مورد توجه قرار می‌گیرد این است که آیا ریسک زیادی به بانک وارد می‌کند یا خیر که معمولا بانک غیر از دریافت وثیقه، اوراق بهادار تجاری هم می‌گیرد مانند سفته و چک و از آن مهمتر در سیستم بانکی قراردادهایی که بانک در قالب تسهیلات امضا می‌کند لازم به اجرا هستند که خود قراردادها هم در نظام حقوقی وام امکان تعقیب و شکلی از تضمین را دارد بنابراین بانک و سیستم بانکی در کنار باقی وثایق این را دریافت می‌کند و آنها به‌طور مطلق در معرض ریسک قرار نمی‌گیرند درنتیجه بانک سهم را با حاشیه دریافت می‌کند یعنی مثلا اگر ۱۰ ریال سهم گذاشته شود ۶ ریال تسهیلات می‌دهد و این تفاوت برای ریسک نوسانات نرخ سهام است ضمن آنکه سایر وثایق را هم در کنار آن دارد.

• حسین میری - کارشناس بازار سرمایه