بلایای طبیعی ایران در قرنی که گذشت

 در این100 سال، بیماری‌های بزرگ همه‌گیر، زلزله‌های پرتلفات و سیل‌های خانمان برانداز زیادی در ایران ظهور کرد که در مجموع منجر به کشته شدن و بی‌خانمانی میلیون‌ها انسان گردید. در این گزارش می‌خواهیم مروری بر بزرگ‌ترین بلایای طبیعی ایران در 100 سال اخیر داشته باشیم.

پاندمی کرونا سال ۱۳۹۸ - ۱۴۰۰

هنوز برخی در مورد طبیعی نامیدن کرونا مردد هستند اما شواهد گویای این است که کرونا یک همه‌گیری طبیعی بوده و حداقل عوامل انسانی به اندازه عوامل طبیعی در شیوع آن نقش نداشته‌اند.

 بیماری کرونا از زمستان سال ۹۸ وارد کشور ما شد. کرونا با چند جهش و به اصطلاح سویه مختلف به کشور ایران حمله کرد. بیشترین تلفات مربوط به سویه دلتا یا کرونای هندی بود که در اواسط سال ۹۹ باعث فوت بسیاری از شهروندان گردید.

زلزله بم ۱۳۸۲

زلزله بم یکی از تلخ‌ترین خاطرات مردم ایران را در قرن ۱۴ به ثبت رساند. این زلزله، زمین‌لرزه‌ای بود با بزرگی ۶.۶ ریشتر که در ساعت ۵ و ۲۶ دقیقه بامداد ۵ دی ۱۳۸۲ به مدت ۱۲ ثانیه شهر بم و مناطق اطراف آن در شرق استان کرمان را لرزاند.

 زمین لرزه بم با حدود ۵۰ هزار کشته سومین زمین لرزه پر تلفات تاریخ ایران بعد از زلزله اردبیل و دامغان است. بزرگی این زمین لرزه به اندازه زلزله‌های پرتلفات تاریخ نیست اما ساعت وقوع آن بسیار بد بود.

در ساعت ۵ و ۲۶ دقیقه صبح که بیشتر ساکنان بم در خواب بودند و به همین علت متوجه لرزش زمین نشدند و در نتیجه اکثرا زیر آوار ماندند.

زلزله رودبار ۱۳۶۹

زلزله رودبار و منجیل هم یکی از پرتلفات‌ترین حوادث طبیعی ۱۰۰ سال اخیر ایران است. این زمین‌لرزه در ساعت ۳۰ دقیقه بامداد در پنجشنبه ۳۱ خردادماه ۱۳۶۹ در نزدیکی شهر رودبار و روستاهای تابعه در استان گیلان و شمال شرق استان زنجان به وقوع پیوست و تا شعاع ۱۰۰ کیلومتری از مرکز زمین لرزه موجب خسارات جانی و مالی فراوان شد.

 این زلزله که ۷.۴ بزرگی داشت، منجر به فوت ۳۷ هزار نفر شد. همچنین، بیش از ۲۰۰ هزار واحد مسکونی تخریب شده و خسارات عمده‌ای به تاسیسات و اماکن عمومی در استان گیلان وارد آمد و حدود ۵۰۰ هزار تن از ساکنان نیز بی‌خانمان شدند.

پاندمی تیفوس ۱۳۲۱

با آغاز جنگ جهانی دوم و ورود متفقین و آوارگان اروپایی به کشور ایران بیماری‌های همه‌گیر زیادی به وقوع پیوست.

 یکی از این بیماری‌ها، تیفوس است که احتمالا از طریق آوارگان لهستانی یا سربازان روس به ایران وارد شده است.

 این بیماری به همراه قحطی و خشکسالی در سال ۱۳۲۱ از راه رسید و اسفند آن سال دولت ایران رسما از همه‌گیری آن خبر داد. بیماری تیفوس تا پایان جنگ جهانی در ایران بود و منجر به مرگ هزاران نفر شد.

زلزله طبس ۱۳۵۷

زلزله طبس، زمین لرزه‌ای بود به شدت ۷.۸ ریشتر که در ساعت ۱۹. ۳۶ دقیقه روز ۲۵ شهریور سال ۱۳۵۷ شهر طبس و روستاهای مجاور آن را ویران کرد.

 این زمین لرزه به لحاظ بزرگی قدرتمندترین زلزله‌ای است که تا به حال در تاریخ ایران ثبت شده است با این حال، تعداد کشته‌های این زلزله در نسبت با این وسعت زیاد نیست.

 بر اساس آمار دولت وقت، کشته‌های زلزله طبس بین ۱۵ هزار تا ۲۵ هزار نفر بوده‌اند و این در حالی است که به علت شدت تخریب ساختمان‌ها و شدت بالای زلزله بسیاری از اجساد هرگز پیدا نشدند.

برف و بوران سال ۱۳۵۰

برف و بوران ۱۳۵۰ ایران بورانی بود که در اواسط بهمن این سال، بخش وسیعی از ایران را به گونه‌ای در برف و یخبندان فروبرد که منجر به مرگ بیش از ۴ هزار نفر شد. برخی این رویداد را سخت‌ترین و مصیبت بارترین بوران در تاریخ نوشته بشر دانسته‌اند.

شدت این بوران به حدی بود که در برخی مناطق، برف تا بالای دکل‌های برق هم می‌رسید. بر اساس آمار دولت وقت، بعد از این بوران، نزدیک به ۲۰۰ روستا به طور کامل از روی نقشه پاک شدند.

مدفون شدن ۱۲ روستا در منطقه سمیرم، مرگ بیش از هزار نفر در ارتفاعات گیلان و ۴۰ خانوار در یکی از روستاهای کشور، مدفون شدن یک قطار بزرگ با تمام سرنشینانش و... از جمله مصیبت‌های دیگر این بوران بود.

بنابر گزارش روزنامه اطلاعات در همان روزها، شهر اردکان در استان فارس و روستاهای اطراف آن از جمله مناطقی بودند که بیشترین تاثیر را از بوران متحمل شدند.

همچنین در روستاهای کاکان یاسوج و کمهر سپیدان فارس هیچ فرد زنده‌ای باقی نماند. در شمال غرب نیز، در نزدیکی مرز ایران و ترکیه، روستای شکلاب به همراه صد نفری که در آن ساکن بودند در زیر انبوه برف دفن شد.

سیل گلستان ۱۳۸۰

سیل ۱۳۸۰ گلستان که در روز ۲۰ مرداد رخ داد، بزرگ‌ترین سیل ۱۰۰ ساله اخیر ایران بوده است. تلفات این سیل بیش از ۵۰۰ کشته بود که مرگ آورترین سیل ایران در تاریخ صد ساله اخیر محسوب می‌شود.

 همچنین، بر اثر سیل ۵۰ درصد جاده گالیکش و ۹۰ درصد راه کلاله به داخل جنگل گلستان مسدود شد. این سیل به ۸۰ خودرو سبک و سنگین آسیب رساند و ۱۵ هکتار از جنگل‌های گلستان را ازبین برد.

کارشناسان علت وقوع سیل را بارش باران و از بین رفتن مراتع در استان‌های دیگر می‌دانستند. در جریان این سیل سطح گرگان رود به حدود ۳۰۱۷ متر مکعب و عرض رودخانه از ۱۰ متر به ۴۰۰ متر رسید.

سیل میدان تجریش ۱۳۶۶

سیل تجریش یا سیل دربند، روز یک‌شنبه ۴ مرداد ۱۳۶۶ ساعت یک بعدازظهر، بر اثر بارش شدید باران و جاری‌شدن سیلاب شدید در دره‌های دربند و گلاب دره، در شمال تهران رخ داد. این سیل اواسط تابستان رخ داد و به همین علت بسیاری از شهروندان را غافل‌گیر کرد. با وقوع این سیل تا مدت‌ها تجریش بسته بود و عملیات نجات ادامه داشت.

بر اثر این سیل، حدود ۳۰۰ نفر کشته شدند و ۷۵۷ میلیارد ریال خسارت مالی وارد شد. با این حال، برخی برآنند که تعداد کشته‌ها و خسارات مالی حاصل از این سیل قطعا بیشتر از این عدد است.

سیل تجریش پس از سیلاب سال ۱۳۸۰ رودخانه گرگان رود با ۴۰۰ کشته، دومین سیل پرتلفات ثبت شده ایران است.

سیل سراسری ۱۳۹۸

سیل‌های ۱۳۹۸ ایران، از ۲۹ اسفندماه ۱۳۹۷ در ایران آغاز شد و در ابتدا در چند شهر از استان‌های شمالی ایران و سپس دو روز بعد در شهر شیراز رخ داد و بعد هم استان‌های غربی و در آخر خوزستان را دربر گرفت.

شدت بارش‌های سراسری در ایران به حدی بود که ۲۰ استان از ۳۱ استان ایران در معرض سیلاب قرار گرفتند.

 تا تاریخ ۱۴ فروردین ۱۳۹۸ سازمان پزشکی قانونی ایران تعداد کشته شدگان حوادث مرتبط با سیل را حدود ۵۷ نفر اعلام کرد. این آمار در برگیرنده تلفات حوادث مربوط به تمام سیل‌های ایران ازجمله سیل در شیراز، سیل شمال کشور و سیل در لرستان می‌شد.