صادرات نفت ایران در ماه‌های اخیر وارد فاز تازه‌ای از ثبات و رشد شده و داده‌های ردیابی نفتکش‌ها نشان می‌دهد متوسط فروش روزانه در پاییز ۱۴۰۴ حدود ۱.۵ تا ۱.۶ میلیون بشکه در روز بوده است؛ رقمی که نسبت به مدت مشابه سال گذشته نزدیک به ۲۰ درصد افزایش را نشان می‌دهد. این روند در حالی ثبت شده که تخفیف‌های فروش نسبت به قیمت پایه برنت کاهش یافته و فاصلهٔ قیمتی به حدود ۸ تا ۱۰ دلار رسیده است. هم‌زمان، چین با سهمی بیش از ۸۰ درصد همچنان مقصد اصلی صادرات است و افزایش تنوع مسیرهای حمل نشان می‌دهد تهران در پی تثبیت بازارهای آسیایی و بازگشت تدریجی به بازارهای منطقه‌ای است.

وزیر نیرو در چهاردهمین اجلاس شورای حکام مرکز منطقه‌ای مدیریت آب شهری یونسکو، نسخه هفت‌گانه ایران برای آینده مدیریت آب منطقه را ارائه کرد؛ نسخه‌ای که بر همکاری فراملی، مدیریت مشترک منابع، پیوند آب و انرژی، بازچرخانی گسترده، بهره‌گیری از فناوری‌های دیجیتال و تقویت دیپلماسی آب استوار است و تنها مسیر عبور کشورهای منطقه از بحران‌های فزاینده کم‌آبی، تغییر اقلیم و فشارهای محیط‌زیستی معرفی شد.

یک کارشناس حوزه انرژی تأکید کرد ایران با تعریف استراتژی‌های تازه، همکاری منطقه‌ای و جذب سرمایه‌گذاری خارجی می‌تواند دوباره به یکی از بازیگران اصلی حوزه انرژی دریای خزر تبدیل شود؛ اما این مسیر نیازمند برنامه‌ریزی بلندمدت، شفافیت اقتصادی و اجرای پروژه‌های بزرگ نفت و گاز است.

ایران با برخورداری از یکی از بزرگ‌ترین ذخایر گاز جهان، این روزها شاهد بحران ناترازی گاز در صنعت پتروشیمی است؛ محدودیت عرضه و ضعف زیرساخت‌های انتقال باعث شده تا بسیاری از کارخانه‌ها کاهش تولید داشته و صادرات محصولات پتروشیمی تحت فشار قرار گیرد، موضوعی که اثرات گسترده اقتصادی و اجتماعی بر بازار داخلی و درآمد ارزی کشور به جا گذاشته است.

با آغاز فصل سرد، شبکه انرژی ایران زیر فشار بی‌سابقه‌ای قرار گرفته و قطعی برق و محدودیت تأمین گاز زندگی روزمره مردم و فعالیت صنایع را با اختلال مواجه کرده است. کارشناسان هشدار می‌دهند که فرسودگی زیرساخت‌ها و عدم سرمایه‌گذاری کافی، بحران انرژی زمستانی را هر ساله تکرار خواهد کرد و دولت برای جلوگیری از پیامدهای اقتصادی و اجتماعی آن نیازمند برنامه‌ریزی فوری است.

در حالی‌که جهان با شتاب به‌سوی انرژی‌های پاک حرکت می‌کند، ایران همچنان در چرخه وابستگی به سوخت‌های فسیلی گرفتار مانده است. سهم ناچیز ۲.۷ درصدی انرژی‌های تجدیدپذیر در سبد برق کشور، زنگ هشدار جدی برای آینده‌ای است که با بحران‌های زیست‌محیطی، اقتصادی و فناورانه گره خورده است. این عقب‌ماندگی نه‌تنها توسعه پایدار را به تعویق می‌اندازد، بلکه امنیت انرژی ملی را نیز در معرض تهدید قرار می‌دهد.

قیمت معاملات آتی نفت خام WTI روز پنج‌شنبه ۸ آبان ۱۴۰۴ تا حدود ۶۰ دلار برای هر بشکه و نفت خام برنت نیز تا حوالی ۶۴ دلار برای هر بشکه عقب‌نشینی کرد.

تحریم‌های تازه علیه مسکو، بازار انرژی آسیا را دچار لرزش کرده است. شماری از پالایشگاه‌های چینی و هندی که از مشتریان اصلی نفت روسیه بودند، در هفته‌های اخیر خرید خود را به حالت تعلیق درآورده‌اند. این عقب‌نشینی محتاطانه، روسیه را با مازاد عرضه‌ای کم‌سابقه روبه‌رو کرده و قیمت نفت خام این کشور را به پایین‌ترین سطح ماه‌های اخیر رسانده است. در همین حال، حضور پررنگ ایران در بازار و افزایش عرضه نفت آن، به ازدحام محموله‌های فروش‌نرفته روسیه در مسیر آسیا دامن زده است.

در اقدامی هماهنگ و بی‌سابقه، آمریکا و اتحادیه اروپا تحریم‌های جدیدی علیه بخش انرژی روسیه اعمال کردند؛ از هدف قرار دادن غول‌های نفتی روسنفت و لوک‌اویل تا ممنوعیت کامل واردات ال‌ان‌جی مسکو و گسترش فهرست ناوگان سایه، این دور تحریم‌ها فشار اقتصادی بر کرملین را به اوج می‌رساند.

رئیس‌جمهور با مقایسه قیمت بنزین با آب معدنی، افزایش نرخ سوخت را توجیه کرد؛ اما کارشناسان اقتصادی این قیاس را سطحی و فاقد پشتوانه علمی می‌دانند و هشدار می‌دهند که چنین رویکردی می‌تواند تورم فراگیر، فشار بر دهک‌های کم‌درآمد و ناآرامی اجتماعی به همراه داشته باشد.

در دنیای امروز، بازار انرژی به‌ویژه نفت و گاز، به‌عنوان یکی از ارکان اصلی اقتصاد جهانی، همواره در حال تغییر و تحول است. در این میان، کشورهای خاورمیانه با دارا بودن منابع عظیم انرژی، نقش کلیدی در تأمین نیازهای جهانی ایفا می‌کنند. ایران و امارات متحده عربی، دو کشور مهم در این منطقه، با ویژگی‌ها و سیاست‌های متفاوت خود، در تلاش برای بهره‌برداری بهینه از منابع انرژی هستند.

دونالد ترامپ، رئیس‌جمهور آمریکا، مدعی شد که نارندرا مودی، نخست‌وزیر هند، وعده توقف خرید نفت از روسیه را داده، اما در غیر این صورت، تعرفه‌های «سنگین» بر کالاهای هندی ادامه خواهد یافت. این ادعا در حالی مطرح می‌شود که هند انکار تماس تلفنی را کرده و آمارها نشان‌دهنده افزایش ۲۰ درصدی واردات نفت روسیه به هند است.

در حالی که ایران، روسیه و آذربایجان برای اتصال شبکه‌های برق خود در قالب کریدور شمال-جنوب گام برمی‌دارند، کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون اصلاحات داخلی در شبکه برق و استراتژی ترانزیت منطقه‌ای، این پروژه ممکن است به جای تقویت جایگاه ژئوپلیتیکی ایران، به وابستگی به روسیه منجر شود. آیا ایران می‌تواند به هاب انرژی منطقه تبدیل شود یا در حاشیه کریدورهای رقیب باقی خواهد ماند؟

ایران با برنامه‌ریزی برای توسعه ۳۰ هزار مگاوات انرژی تجدیدپذیر و تقویت همکاری‌های برقی و هسته‌ای با روسیه، گام‌های بلندی برای تبدیل شدن به هاب انرژی منطقه برمی‌دارد. از ایجاد کریدورهای برقی از طریق آذربایجان و ارمنستان تا احداث نیروگاه‌های جدید هسته‌ای، این همکاری‌ها نویدبخش آینده‌ای پایدار برای انرژی کشور است.

دولت ایران با هدف افزایش درآمدهای ارزی و تقویت نقش کشور در بازار جهانی انرژی، برنامه بهره‌برداری حداکثری از میادین نفت و گاز را در دستور کار قرار داده است. این اقدام با حمایت و نظارت مجلس و همراهی بخش خصوصی، می‌تواند علاوه بر تأمین نیازهای داخلی انرژی، جایگاه ایران را در عرصه بین‌المللی تقویت کند.

ایران با کشف لایه‌های جدید نفت و گاز در میدان پازن، امضای قرارداد توسعه میدان مدار و آغاز عملیات اجرایی در پارس شمالی، گام‌های بلندی در بازنویسی نقشه انرژی خود برداشته است. این تحولات خاموش اما کلیدی می‌توانند جایگاه ایران را در بازار انرژی منطقه و جهان تقویت کنند.

وزارت برق عراق با امضای یادداشت تفاهمی با روسیه، گام بلندی برای بهره‌گیری از فناوری هسته‌ای صلح‌آمیز در تولید برق برداشت. این همکاری، بخشی از برنامه‌های دولت برای کاهش وابستگی به سوخت‌های فسیلی و تضمین پایداری انرژی در آینده است.

دبیر کل اتحادیه صادرکنندگان فرآورده‌های نفت، گاز و پتروشیمی با برآورد مصرف روزانه ۱۰ میلیون لیتر بنزین سوپر در کشور، از ضرورت نظارت دقیق بر توزیع این سوخت باکیفیت و شفافیت در اجرای طرح واردات آن خبر داد. فریدون اسعدی عوامل متعددی مانند خودروهای فرسوده، قاچاق سوخت و پایین بودن قیمت حامل‌های انرژی را از دلایل افزایش مصرف بنزین عنوان کرد.

در پی وقوع آتش‌سوزی در یکی از بزرگ‌ترین پالایشگاه‌های ایالات متحده، قیمت نفت با رشد یک‌درصدی مواجه شد. با این حال، این افزایش نتوانسته روند نزولی بازار را متوقف کند و نفت همچنان در مسیر ثبت بیشترین افت هفتگی خود از اواخر ژوئن تاکنون قرار دارد.

ایران در شرایطی که فشار تحریم‌های بین‌المللی دوباره تشدید شده، همچنان نفت را به‌عنوان محور اصلی اقتصاد خود می‌بیند؛ کالایی که نه تنها نقش حیاتی در تأمین بودجه دولت و پرداخت یارانه‌ها دارد، بلکه کلید حفظ جایگاه اقتصادی و دیپلماتیک تهران در منطقه و بازارهای جهانی است. این در حالی است که محدودیت‌های صادراتی و مسیرهای پیچیده مبادلات مالی، چالش‌های جدی برای تهران ایجاد کرده و اهمیت هر بشکه نفت فروخته شده را بیش از پیش برجسته می‌کند.