معاون فرابورس اعلام کرد؛
احتمال افزایش حراجها در بازار پایه
معاون بازارهای خارج از بورس فرابورس ایران ضمن اعلام جزییات دستورالعمل جدید بازار پایه گفت: میتوانیم پس از بازخورد گرفتن از اجرای دستورالعمل جدید بازار پایه، باتوجه به ظرفیتهای این دستورالعمل به سازمان بورس پیشنهاد دهیم که تعداد حراجهای پایانی بیشتر شود و در این راستا تلاشمان این است که رضایت سهامدارن بازار پایه را جلب کنیم.
گسترشنیوز: از هفته گذشته بازار پایه فرابورس ایران شاهد اجرا شدن دستورالعمل جدید بود. برخی از فعالان بازار هنوز درباره این دستورالعمل ابهاماتی دارند. که در این راستا با بهنام محسنی - معاون بازارهای خارج از بورس فرابوس ایران - گفتوگویی انجام شده است. آنچه در ادامه میآید شرح کامل این گفتوگو است:
- چه اتفاقی افتاد که در نهایت دستورالعمل فعلی بازار پایه اجرایی شد و چرا دامنه نوسان در این دستورالعمل به صورت هفتگی اعمال شد، نه روزانه؟
اینکه مثلا چرا ما دامنه را روزانه نگذاشتهایم و اعلام کردهایم که مثلا در تابلوی زرد، سه درصد نسبت به هفته قبل در نظر گرفته شود، به این علت است که در جلسات متعددی که برگزار کردیم و دستورالعمل را سه ماه عقب انداختیم نظرت فعالان بازار را گرفتیم و برآیند پیشنهادها این بود که دستورالعمل به این روش عملی شود. حالا فرض کنید بیشتر پیشنهادها در این جلسات دامنه نوسان روزانه بود و عملی هم میشد در آن صورت باز هم عدهای با آن مخالفت میکردند. این موضوع انتها ندارد، چون هر پیشنهادی را جمعبندی کنیم یک عده مخالف و یک عده موافق هستند. جمعبندی جلساتی که نظرات فعالان بازار هم در آن لحاظ شد این بود که نوسانات هفتگی باشند. در آن جلسات پیشنهادهای زیادی مطرح شد مثلا پیشنهادی این بود که این دستورالعمل تدریجی اجرا شود به این صورت که اول در تابلوی قرمز، بعد از مدتی نارنجی و سپس در تابلوی زرد این دستورالعمل اجرایی شود اما در نهایت برآیند پیشنهادها این بود که دستورالعمل به شیوه کنونی اجرایی شود.
- عدهای از فعالان بازار میگویند اکنون تعدادی از سهمهای بازار پایه صف خرید دارند و تعدادی دیگر صف فروش، برای این موضوع آیا راهحلی وجود دارد؟
ظرفیتی که دستورالعمل برای مقررات و تنظیمات ریز ساختارها دیده امکاناتی بوده برای اینکه تعداد حراجهای پایانی در هفته که الان حداقل یک روز در هفته (دوشنبه ها) است و میزان دامنه نوسان بسته به شرایط بازار و نماد معاملاتی اگر نیاز بود از طرف فرابورس به سازمان بورس پیشنهاد شود و سازمان بورس آن را تایید یا رد کند.
البته میتوانیم حراجها را زیاد کنیم حتی میتوانیم حراجهای پایانی را هر روز بگذاریم. البته ما باید پیشنهاد دهیم و سازمان بورس میتواند تایید یا رد کند. ممکن است ما پیشنهاد دهیم و سازمان موافقت نکند یا اینکه اصلا در فرابورس به این نتیجه برسیم که اصلا نیاز نیست که پیشنهادی در این مورد داده شود.
- این پیشنهادها مورد به مورد امکان دارد از سمت فرابورس داده شود یا با توجه به جو بازار چنین پیشنهادهایی مطرح میشود؟
به هر دو حالت میتواند باشد. هم میتواند برای یک نماد خاص هم میتواند برای یک حالت خاص در بازار باشد. ولی تمرکز بیشتر در نماد است. اکنون نیازمند یک سری داده معنیدار هستیم. یعنی ما وقتی بهمن ۱۳۹۷ برای تغییر مقررات تصمیم گرفتیم، دادههای سالهای ۱۳۹۵ تا ۱۳۹۷ را بررسی کردیم. درحالحاضر یک هفته است که این بازار راهاندازی شده است. باید بگذاریم دادهها در بازار معنی پیدا کند تا بتوانیم روی واکنش بازار نظر دهیم.
اگر حال حاضر را با هفته پایانی منتهی به سیزدهم مقایسه کنید که اعلام شده بود که نمادها قرار است بسته شود، میبینید که رفتار معاملهگران تغییر کرده است. همانطور که اشاره کردید الان برخی از نمادها صف خرید دارند و این یعنی بازار از هیجان یا پیش واکنشی که ناشی از ریزساختارهای جدید بازار بود، آرام آرام خود را به حالت جدید نزدیک میکند. باید صبر کنیم که این اثرات در بازار خود را نشان دهد و بعد بتوانیم روی آن تصمیمگیری کنیم. تاکنون هر تصمیمی گرفته شود ممکن است که نیاز باشد در آن تجدید نظر شود.
- آیا یکی از دلایلی که تصمیم گرفته شد دستورالعمل قبلی تغییر کند سفتهبازی روی سهمها بود که سبب شده بود برخی سهمها قیمتهای بالای حبابگونه داشته باشند؟
در حالت عادی هیچ مشکلی با سفتهبازی نداریم. سفتهبازی یکی از رکنهای مهم در بازار سرمایه است. اگر سفتهبازی نداشته باشیم نقدشوندگی بازار از دست میرود. آنچه ما با آن مشکل داریم «سفته بازی معیوب» است. یعنی کاری که منجر به دستکاری نرخ میشود. در سفتهبازی معیوب هدف فقط این نیست که نقدشوندگی معاملات را بالا ببرد بلکه هدف این است که ظاهری را القا یا افرادی را به فروش یا خرید اقوا کند و از این بین سود ببرد. آنچه در بازار پایه با آن مواجه بودیم این موضوع بود و به همین دلیل به سمت اصلاح دستورالعمل رفتیم.
- آیا دلیل اصلی این موضوع میتواند نوسان ۱۰ درصدی باشد که در بازار پایه وجود داشت؟
خیر، عامل اصلی فقط نوسان ۱۰ درصد نبود، چراکه مثلا معاملات تابلوی "ج" بدون محدودیت نوسان نرخ انجام میشد. جمیع رفتارها را در نظر داشتیم. دامنه نداشتن تابلوی "ج" هم یکی از دلایل بود. موادی به صورت جمعی باعث شد که دستورالعمل اصلاح شود. دامنه نوسان بخشی از دلیل اصلاح بود مثلا یکی از دلایل دیگر این بود که بازار طبقه بندی مجددی نیاز داشت.
- عدهای از فعالان بازار میگویند که سازمان بورس و فرابورس با یک سری قوانین که به ظن برخی از افراد ظاهر پیچیدهای دارد برای خود دردسری ایجاد کرد. درحالحاضر برای تابلوی زرد یک حراج شش درصدی و یک دامنه نوسان سه درصد هفتگی وجود دارد. اگر هر دو هم مثبت باشد میشود هفتهای ۹ درصد. عدهای معتقدند که این ۹ درصد بهتر بود که با همان نوسان پیوسته روزانه عددی باشد. این حالتِ روزانه و پیوسته بازار «سفته بازیِ معیوب» را به مقدار زیادی کم میکرد و جذابیت را به یکباره از بین نمیبرد ولی به مرور سرمایه هایی که برای سفته بازی به بازار وارد شدند خارج میشد و این افراد متوجه میشدند که دیگر عرصهای برای جولانشان وجود ندارد ولی خیلیها این سوال را دارند که چرا چنین تصمیمی به زعم برخی پیچیده است اتخاذ شد در حالی که میتوانست چنین راه کار ساده تری داشته باشد؟
ما اکنون در مقطعی خاص صحبت میکنیم که دستورالعمل اجرا شده است. فرض کنید میگفتیم روزی سه درصد نوسان. یک عده میتوانستند بگویند که چرا شما روزانه ۱۰ درصد را به سه درصد تغییر داده اید. این گفته شما برای هر عددی قابل بیان است، چراکه یک عده میگفتند چرا نوسان را یک سوم کردید ما میگوییم درست این بود که نوسان را به یک دوم کاهش میدادید. اگر یک دوم هم میگذاشتیم نظرهایی میآمد که چرا یک سوم نگذاشتید. مثلا اگر فرابورس به جای هفتهای سه درصد اعلام میکرد روزانه شش درصد این چه فرقی داشت؟ این دو که فرقی ندارند. مثلا الان در بازار اصلی روزانه پنج درصد نوسان داریم اما اگر بگوییم هفتهای ۲۵ درصد بیشتر نوسان نشود که با این حالت تفاوتی ندارد. ما داریم درباره مبلغ و عدد صحبت میکنیم. یک سهم ۱۰۰ تومانی چه در روند یک هفته ۱۰۳ تومان شود چه روزی ۰.۶ درصد بالا رود و ۱۰۳ تومان شود، فرقی ندارد.
- آنها معتقدند در سرمایهگذاری در بورس به درست یا نادرست هیجان هم دخیل میشود و این هفتهای کردن، نوسان معاملات را کم میکند و معاملهگر میگوید که امروز نخریم بگذاریم فردا یا پسفردا خریداری کنم.
با توجه به مالی رفتاری چنین اتفاقی نمیافتد چون معلوم نیست که آن شخص فردا بتواند سهم مورد نظر را خریداری کند. امروز ممکن است شما بتوانید در مثبت سه خرید را انجام دهید اما پسفردا صف شده باشد و نتوانید این خرید را انجام دهید. یک معاملهگر نمیتواند بگوید که چون در بازار دامنه نوسان ثابت است تا یکشنبه هفته آینده صبر میکنم. چون این تصمیم یک ریسک است، چرا که امکان دارد فردا صف خرید شود و شما نتوانی خرید کنید.
ما نوسان روزانه داریم اما دامنه مجاز ثابت است، مثلا اگر نرخ پایانی سهمی در بازار زرد روز دوشبه ۱۰۰ تومان باشد این سهم در هفته تا دوشنبه بعدی میتواند از ۹۷ تومان تا ۱۰۳ تومان نوسان کند اگر فردای آن روز (سه شنبه) نرخ سهم ۹۹ تومان شود ما یک درصد نوسان داشتهایم و اگر در روزی نرخ سهم از ۹۸ تومان به ۱۰۳ تومان برود پنج درصد نوسان داشتهایم. در هفته گذشته دربازار پایه سهمی داشتیم که نوسانش منفی ۵.۲ درصد داشت، مشخص است که این سهم دیروز مثبت خورده و امروز منفی شده است.
پس نوسان روزانه وجود دارد و دوم اینکه در بازار مالی اگر فردی متوجه شود که سهمی ارزنده است نمیتواند مطمئن باشد که اگر امروز خریداری نکند فردا میتواند بخرد، چراکه شاید فردا نماد متوقف شد، شاید صف شد، شاید فردا فرشندهای نبود. اینها همه جزو فروض آن مدل است. اگر این طور باشد که این منتقدان میگویند بعد از روز دوشنبه مثلا سه شنبه و چهارشنبه معاملهای نمیشد. پس چرا در هفته گذشته معامله گران معامله کردند؟ اگر این استدلال درست بود همه باید تا ساعت ۱۱: ۳۰ دوشنبه هفته بعد باید صبر میکردند.
در بازار سرمایه معاملات بر اساس انتظارات افراد است، یعنی همان زمانی که یک نفر تصمیم به خرید میگیرد شخص دیگری تصمیم به فروش میگیرد، چرا که انتظارات و تحلیلهای متفاوتی دارند. در عین حال ما هر پیشنهادی که به سمتمان بیاد را بررسی میکنیم. البته هر پیشنهادی که در چهارچوب ظرفیتهای دستورالعمل فعلی باشد مثلا حراجهای پایانی.
منبع: ایسنا
ارسال نظر