کمک بزرگ امارات و چین به ایران رسماً اعلام شد
بازارهای صادراتی ایران طی یک دهه گذشته به شکل چشمگیری کوچک شده و از بیش از ۲۱ کشور به تنها ۵ کشور محدود شده است. در این میان، امارات و چین به‌عنوان دو شریک قدرتمند، نقش حیاتی در حفظ جریان تجارت خارجی ایران ایفا می‌کنند. با وجود رشد ۶۰ تا ۷۰ درصدی تجارت با کشورهای عضو اتحادیه اوراسیا و پیمان‌های بریکس و شانگهای، صادرکنندگان ایرانی همچنان با مشکلاتی مثل چندنرخی بودن ارز، تغییرات پی در پی قوانین و محدودیت‌های بانکی دست و پنجه نرم می‌کنند. کارشناسان هشدار می‌دهند که بدون گسترش بازارهای هدف و اصلاح موانع داخلی، ایران در آینده نیز در معرض تمرکز بیش از حد تجارت بر تعداد محدودی شریک خارجی خواهد بود.
بر اساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، بازارهای صادراتی ایران در سال ۱۳۸۳ بیش از ۲۱ کشور را دربر می‌گرفت، اما اکنون بنا بر اظهارات رئیس کنفدراسیون صادرات ایران، این رقم به حدود پنج کشور محدود شده است.
کاهش چشمگیر تعداد شرکای تجاری، یکی از چالش‌های جدی تجارت خارجی کشور به‌ویژه پس از تشدید تحریم‌ها به شمار می‌رود. در حالی که در دو دهه پیش حدود ۸۰ درصد صادرات ایران میان ۲۱ کشور جهان توزیع می‌شد، امروز سهم عمده صادرات کشور در اختیار تنها چند بازار محدود قرار دارد؛ روندی که از وابستگی فزاینده و کاهش تنوع در مقاصد صادراتی حکایت دارد.
در همین رابطه، محمد اتابک، وزیر صنعت، معدن و تجارت در مراسم روز ملی صادرات در تذکری به رئیس سازمان توسعه تجارت در مورد کاهش بازارهای صادراتی کشور تذکر داد و گفت: «مقاصد صادراتی ایران محدود شده است و از مجموع ۲۶ میلیارد دلار صادرات نیمه نخست امسال، حدود ۱۵ میلیارد دلار به کشورهای همسایه بوده است. این نشان می‌دهد تنوع جغرافیایی صادرات ما کاهش یافته و باید برای گسترش بازارهای هدف برنامه‌ریزی کنیم.»
۷۰ درصد رشد در تجارت ایران با اتحادیه اوراسیا
محمد لاهوتی، رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در مورد تعداد بازارهای صادراتی ایران، گفت: کشورهای هدف صادراتی ما تقریبا بعد از شروع تحریم‌ها به ۵ کشور خلاصه شده و دو کشور امارات و چین بزرگ‌ترین بازارهای صادراتی و وارداتی را تشکیل می‌دهند؛ ولی در یکی، دو سال گذشته با عضویت ایران در دو پیمان بریکس و شانگهای و اتحادیه اوراسیا تجارت خارجی ما نسبت به گذشته با کشورهای CIS و کشورهای عضو اوراسیا افزایش قابل توجهی داشته است و ۶۰ تا ۷۰ درصد رشد را نشان می‌دهد.
وی افزود: البته بیشتر اتحادیه اوراسیا در حوزه صادرات فعال شده و بقیه در شرف فعال شدن است.
فرصت حضور از صادرکنندگان در بازارهای صادراتی گرفته شد
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران با اشاره به رشد ۶۰ تا ۷۰ درصدی در تجارت با اوراسیا، گفت: گرچه این رشد قابل توجه است؛ ولی به دلیل حجم تجارت کم ما با این کشورها کماکان میزان تجارت عدد بزرگی نیست.
لاهوتی افزود: موانع و چالش‌های پیش پای صادرکنندگان ایرانی فراوان است. چند نرخی بودن ارز، عدم ثبات قوانین و تغییرات پی در پی قوانین صادراتی به‌ویژه در مورد صادرات محصولات کشاورزی، عدم امکان استفاده از سیستم بانکی و البته تحریم‌ها عملا فرصت حضور گسترده در بازارهای صادراتی را از صادرکنندگان ایرانی گرفته است.
صادرکننده ایرانی محکوم به ارزان‌فروشی است
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در مورد روند کاهشی صادرات کشور به کشورهای هدف صادراتی، گفت: بازار مهمی که ما در اختیار داریم، عراق است. متاسفانه صادرات به عراق نیز در سال جاری کاهش داشته و دلیلش این است که نرخ ارز خریداران کالای ایرانی با نرخ ارز رقبا متفاوت است. ما همین طور که در ایران چند نرخ ارز داریم، در کشور عراق نیز همین گونه است و خریداران کالای ایرانی باید با ارز آزاد، کالای خود را خریداری کنند.
لاهوتی ادامه داد: در این روند، این صادرکننده ایرانی است که باید در این رقابت نرخ کالای خود را کاهش بدهد تا بتواند حفظ بازار کرده و رقابت کند.
صادرات خدمات فنی و مهندسی ۱۰ میلیارد دلار هدف‌گذاری شده است
رئیس کنفدراسیون صادرات ایران در مورد وضعیت صادرات خدمات فنی و مهندسی ایران نیز گفت: صادرات خدمات فنی و مهندسی در انتهای دهه ۸۰ رقمی بالغ بر ۴ میلیارد دلار بوده است. اخیرا تفاهم‌نامه‌ای میان سازمان توسعه تجارت ایران و صادرکنندگان خدمات فنی و مهندسی منعقد شده که در آن هدف‌گذاری ۱۰ میلیارد دلاری شدن صادرات خدمات فنی و مهندسی شده است.
لاهوتی افزود: رسیدن به این هدف‌گذاری، الزامات خاص خود را دارد که اگر محقق شود، دستیابی به این هدف‌گذاری در میان مدت دور از انتظار نیست تا صادرات خدمات فنی و مهندسی، افزایش قابل توجهی داشته باشد.
