پیشنهاد ۱۰ میلیارد دلاری متحد آمریکا به ایران

حضور شرکت‌های خارجی، شرکت‌های داخلی را وادار به رقابت می‌کند. این می‌تواند منجر به بهبود خدمات پرواز، نظم در زمان‌بندی، کیفیت پذیرایی، و حتی قیمت‌های منصفانه‌تر شود؛ چیزی که مسافران ایرانی مدت‌هاست به آن نیاز دارند.

رقابت واقعی معمولاً باعث کاهش یا تثبیت قیمت‌ها می‌شود. اگر ایرلاین‌های خارجی مسیرهای پرتقاضا مانند تهران–استانبول یا تهران–دبی را پوشش دهند، قیمت بلیت می‌تواند به‌تدریج از حالت انحصاری و نوسان‌های شدید خارج شود.

بسیاری از ایرلاین‌های خارجی، امکان ترانزیت از تهران به سایر مقاصد بین‌المللی را فراهم می‌کنند. این یعنی ایرانی‌ها برای سفر به اروپا، آسیا یا آمریکا انتخاب‌های بیشتری خواهند داشت و شاید بتوانند با قیمت مناسب‌تری از مسیرهای غیرمستقیم استفاده کنند.

از سوی دیگر، شرکت‌های هواپیمایی داخلی که با مشکلاتی چون فرسودگی ناوگان، کمبود قطعه، تحریم‌های فنی و سوءمدیریت مواجه‌اند، ممکن است با ورود رقبای قدرتمند خارجی بیش از پیش دچار چالش شوند. بدون حمایت یا اصلاح ساختاری، احتمال عقب‌ماندن ایرلاین‌های ایرانی وجود دارد.

یک نگرانی مهم این است: آیا شرکت‌های خارجی از امتیازات ویژه، تخفیف‌های مالیاتی یا دسترسی آسان‌تر به سوخت و فرودگاه برخوردار می‌شوند؟ اگر بله، این می‌تواند به ضرر رقابت سالم باشد و صدای اعتراض شرکت‌های داخلی را بلند کند.

ورود ایرلاین‌های معتبر خارجی می‌تواند گردشگران بیشتری را به ایران جذب کند، به‌ویژه آنکه بسیاری از آژانس‌های گردشگری اروپایی و آسیایی، فقط با ایرلاین‌های خاص همکاری می‌کنند. این می‌تواند رونق نسبی در صنعت گردشگری و هتل‌داری کشور ایجاد کند.

حضور ایرلاین‌های خارجی نیازمند هماهنگی بالا با نهادهای نظارتی، امنیتی و فنی است. ایران باید مطمئن شود که اطلاعات پروازی، حقوق مسافر، امنیت هوایی و استانداردهای بین‌المللی رعایت می‌شود تا این حضور تبدیل به چالش نشود.:

ورود شرکت‌های هواپیمایی خارجی به ایران اگر در یک چارچوب قانونی، شفاف و منصفانه انجام شود، می‌تواند به نفع مردم، صنعت گردشگری و حتی شرکت‌های داخلی باشد (در صورت اصلاح و حمایت منطقی از آن‌ها). اما در صورت عدم مدیریت و نبود رقابت منصفانه، ممکن است منجر به تضعیف بیشتر ناوگان داخلی و خروج ارز شود.

همکاری با ترکیه در زمینه صنعت هواپیمایی و هوانوردی می‌تواند تأثیر قابل توجهی بر تحول بازار هوایی ایران داشته باشد، البته به شرط آنکه این همکاری هدفمند، متوازن و با رعایت منافع ملی شکل بگیرد. 

ترکیه می‌تواند بازار ایران متحول کند؟

ترکیه با در اختیار داشتن خطوط هوایی بزرگی مانند ترکیش ایرلاینز، یکی از بازیگران کلیدی در بازار حمل‌ونقل هوایی جهان است. همکاری با این کشور می‌تواند دسترسی مسافران ایرانی به مسیرهای بین‌المللی را تسهیل و متنوع کند، به‌ویژه برای مقاصدی که ایرلاین‌های ایرانی به آن‌ها پرواز ندارند یا مجوز دریافت نکرده‌اند.

ترکیه طی دو دهه اخیر مدل موفقی در نوسازی ناوگان، افزایش تعداد پروازها، ارتقای خدمات و جذب توریست هوایی ارائه کرده است. همکاری ایران با ترکیه می‌تواند به انتقال دانش، تجربه و حتی سرمایه‌گذاری مشترک برای نوسازی ناوگان یا ساخت هواپیماهای منطقه‌ای منجر شود.

از طریق توافق‌های دوجانبه، ایران می‌تواند از فرودگاه‌های ترکیه به عنوان هاب ترانزیتی برای اتصال به پروازهای بین‌المللی استفاده کند. این همکاری می‌تواند نقش ایران را از یک کشور صرفاً مصرف‌کننده به یک بازیگر منطقه‌ای ترانزیتی ارتقاء دهد، به‌خصوص برای مسیرهایی به آسیای مرکزی، قفقاز و اروپا.

افزایش پروازهای مشترک

تفاهم‌نامه‌هایی برای پروازهای مشترک میان شرکت‌های هوایی ایرانی و ترک (مانند ترکیش، پگاسوس یا آنادولوجت) می‌تواند هم درآمدزایی ایجاد کند و هم دسترسی مسافران را به پروازهای خارجی ساده‌تر و ارزان‌تر نماید. این اقدام در کوتاه‌مدت هم قابل اجراست.

ترکیه تجربه بالایی در جذب گردشگران از طریق خطوط هوایی دارد. همکاری دوجانبه می‌تواند توریست‌های بیشتری را به ایران جذب کند، به‌ویژه برای درمان، زیارت یا طبیعت‌گردی. همچنین ایرانیان می‌توانند از مسیرهای جدید و راحت‌تری برای سفرهای تفریحی یا پزشکی به ترکیه استفاده کنند.

با تمام فرصت‌هایی که همکاری با ترکیه دارد، باید از «وابستگی بیش از حد» به ایرلاین‌های خارجی یا آسیب دیدن شرکت‌های داخلی جلوگیری شود.

چراغ سبز مجلس به ایرلاین‌های خارجی

همکاری ایران و ترکیه در صنعت هواپیمایی می‌تواند یک موتور محرک مهم برای توسعه ارتباطات هوایی، تقویت گردشگری و نوسازی ساختار فرسوده بازار داخلی باشد. اما برای رسیدن به این نقطه، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق، دیپلماسی فعال هوایی، و اصلاح ساختارهای قدیمی شرکت‌های داخلی وجود دارد.

مجلس با تصویب کلیات طرحی، مسیر ورود شرکت‌های هواپیمایی خارجی به بازار ایران را هموار کرد؛ طرحی که می‌تواند قواعد بازی صنعت هوانوردی کشور را تغییر دهد.

کمیسیون ویژه حمایت از تولید و اجرای اصل ۴۴ قانون اساسی از تصویب کلیات طرحی در مجلس خبر داده که حضور شرکت‌های هواپیمایی خارجی در بازار ایران را قانونی می‌کند. این طرح به ایرلاین‌های خارجی اجازه می‌دهد پروازهای داخلی انجام دهند، بلیت‌ها را با ارز خارجی بفروشند و دفاتر فروش رسمی در کشور دایر کنند.

جعفر قادری، رئیس این کمیسیون، با اشاره به اهداف این طرح، آن را راهکاری برای افزایش رقابت، کاهش قیمت بلیت، ارتقاء کیفیت خدمات پروازی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی در صنعت هوایی کشور دانست.

اجرای این طرح منوط به تصویب نهایی در صحن علنی مجلس و تأیید شورای نگهبان است. در کنار آن، واگذاری بخشی از عملیات فرودگاه‌ها به بخش خصوصی نیز به‌ عنوان مکمل این سیاست‌ها در دستور کار قرار گرفته است.به گفته حسن کریم‌نیا، کارشناس حمل‌ونقل، حضور ایرلاین‌های خارجی در بازار بکر و دست‌نخورده ایران معادلات ژئوپلیتیک غرب آسیا را در رقابت هوایی با قطر و ترکیه عوض خواهد کرد و از طرفی، به افزایش کیفیت خدمات و ناوگان صنعت هوانوردی کشور منجر خواهد شد.