ریخته‌گری دایکست نیازمند آلیاژهای خاص آلومینیومی

یکی از شاخه‌های ریخته‌گری، تزریق مواد مذاب تحت فشار به داخل قالب است که از آن با نام دایکست یاد می‌شود. استفاده از مواد اولیه مناسب در این صنعت از اهمیت بسیاری برخوردار است به طوری که در برخی از قطعات خاص نیاز است تا آلیاژهای با کیفیت استفاده شود. از این رو گفت‌وگویی با علیرضا تسبیح‌گو، رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی کارفرمایی ریخته گری تحت فشار ترتیب داده‌ایم که در ادامه خواهید خواند با ما همراه شوید:

شمش‌های آلیاژی متفاوت

علیرضا تسبیح‌گو درباره استفاده از شمش‌های آلومینیومی در ریخته‌گری دایکست گفت: فعالیت ما در بخش دایکست ریخته‌گری تحت فشار است و آلیاژهای مورد استفاده ما با گروه‌هایی مانند گرویتی کستینگ‌های ریخته‌گر‌ی‌های زمینی و ثقلی یا لو پرشرها و گروه اکستروژن‌کارها که اقدام به تولید پروفیل می‌کنند متفاوت است.

وی درباره استفاده دایکست‌‌کاران از شمش‌های ضایعاتی افزود: دایکست‌کاران به طور مستقیم از شمش‌های ضایعاتی استفاده نمی‌کنند و تنها گروهی از آنها اقدام به خرید ضایعات می‌کنند که آن‌ها نیز توسط کوره‌های مادر نسبت به انجام عملیات ذوب و احیا اقدام کرده و آلومینیوم را به آلیاژ مد نظر خود می‌رسانند.

رئیس هیئت مدیره انجمن صنفی کارفرمایی ریخته گری تحت فشار درباره کیفیت ضایعات آلومینیوم در فرآیند ذوب و احیا خاطرنشان کرد: این ضایعات به دلیل فرآیند کاری که قبلاً بر روی آن انجام شده گاها درصدی از عناصر خود را از دست می‌دهند. در هر گرید از آلومینیوم آلیاژی مورد استفاده در ریخته‌گری دایکست، درصدی از عناصری مانند منیزیم، مس، سیلیس و آهن وجود دارد که باید از استاندارد لازم برخوردار باشد که عمدتاً و بنا به دلایلی این میزان از درصد عناصر در آلیاژ مد نظر کم یا زیاد می‌شود که لازم است تا با انجام اقدامات کوانتومتری درصد عناصر به کار رفته در آنها مشخص شده و آن عنصر به میزان مورد نظر در گرید مشخص رسانده شود.

وی ادامه داد: همچنین در ساخت برخی قطعات خاص مانند خودرو و یا ظروف موادغذایی لازم است تا از گریدهای مشخص و استاندارد استفاده شود و به همین منظور این واحدهای تولیدی اقدام به خرید شمش از مرجع‌های اصلی که کارخانه‌های معتبری هستند تهیه می‌کنند. هر چند که برخی از آن‌ها ممکن است برای ارزان‌تر شدن محصول نهایی خود از ضایعات استفاده کنند که در این صورت نیز باید درصد آلیاژی آن استخراج و به استاندارد لازم برسد.

علیرضا تسبیح‌گو تصریح کرد: یکی دیگر از موارد استفاده از ضایعات در شرکت‌ها، استفاده از آلیاژ استفاده شده در آن محصول است. به عنوان مثال وقتی که کارخانه تولید قطعات خودروسازی و یا ظروف‌سازی گرید خاص آلیاژ آلومینیومی خود را از یک شرکت مرجع تهیه می‌کند در طول فرآیند ساخت  آن محصول ، مقادیری از ضایعات همان آلیاژ تولید می‌شود که کارخانه‌ها با ذوب آن و مخلوط کردن با شمش اصلی اقدام به تولید مجدد می‌کنند که در این فرآیند دیگر نیازی به اقداماتی نظیر ترکیب عناصر با یکدیگر و آنالیز آن به‌منظور رسیدن به استاندارد لازم در آن گرید نیست.

وی درباره تفاوت میان شمش تولیدی ساخته شده از قراضه‌ها و شمش تولید شده در مراکز معتبر افزود: کارخانه‌هایی که برای تولید شمش از قراضه‌های آلومینیومی استفاده می‌کنند به دلیل وجود خطاهای ماشین‌آلات و نیروی انسانی از اعتبار کمتری در میان مصرف‌کنندگان برخوردارند. به همین منظور دایکست‌کاران به دنبال خرید و استفاده از شمش‌های آلومینیومی از مراجع معتبر هستند اما در این میان برخی که درصد آن‌ها نیز بسیار کم است به منظور ساخت لوازم بازار و تزئینی از شمش‌های تولیدی از قراضه استفاده می‌کنند چرا که حساسیتی از بابت استحکام فیزیکی و مکانیکی در آن‌ها وجود ندارد.

ضرورت استفاده از فناوری‌های روز دنیا

رئیس هیئت مدیره انجمن دایکست ایران درباره استفاده از فناوری روز دنیا در بهره‌گیری از کوره‌های ذوبی گفت: استفاده از تکنولوژی‌های روز دنیا مستلزم هزینه روز دنیا است و ما درحال‌حاضر از فناوری روز دنیا ۳۰ سال عقب هستیم و بالای ۹۹ درصد از کوره‌های ذوب دایکست‌کاران از فناوری‌های قدیم است و در صورتی که دایکست کاران به منظور استفاده مجدد از ضایعات و پسماندهای کار و قطعات ریجکت شده بخواهند اقدام به تهیه و خرید کوره ذوب متوسط از یک برند معروف بین‌المللی داشته باشند، جدایی از مباحث ارز، برای آن‌ها هزینه‌ای بالغ بر ۴.۵ میلیارد تومان در بر خواهد داشت که این رقم برای واحدهای متوسط دایکست‌ها عدد بزرگی به شمار می‌رود.

رئیس هیئت مدیره انجمن ریخته گری تحت فشار درباره اهمیت استفاده از کوره‌های روز دنیا و نوع عملیات ذوب افزود: انجام عملیات ذوب در کوره‌های ریخته‌گری به دلیل فعل و انفعالاتی که در فرآیند ذوب روی می‌دهد با پرت همراه است که درصدی از آن به طور خاص به نوع ذوب و کوره آن برمی‌گردد. همچنین در راستای افزایش دانش فنی دایکست‌کاران با فناوری‌های روز دنیا و به منظور کاهش پرت کوره‌ها ما در انجمن چندین سمینار برگزار کردیم و حتی از معتبرترین سازندگان کوره آلمانی برای انتقال دانش فنی به کشور دعوت کردیم که ارائه‌های خوبی نیز صورت گرفت. با توجه به تجهیزات قدیمی کوره‌های مورد استفاده در کشور در صورتی که ما از کوره‌های خود به درستی استفاده کنیم می‌توانیم استفاده از انرژی را به یک سوم کاهش دهیم.

ساخت کوره‌های ذوب در ایران

تسبیح‌گو درباره دانش فنی و امکانات ساخت کوره در کشور گفت: ما در کشور کوره سازهای خوبی در زمینه ساخت استراکچر داریم اما یکی از مسائلی که هنوز داخل کشور به آن توانمندی نرسیدیم و وارداتی است، ساخت جرم داخل کوره همانند مشعل و تجهیزات کنسولی است. در بخش استراکچر هم با توجه به نوسانات قیمت فولاد بحث هزینه‌ تولید مطرح است. به‌عنوان مثال خرید یک کوره از آلمان و واردات آن به کشور با ۴ میلیارد تومان هزینه انجام می‌شود که در تولید داخلی این رقم به ۳ میلیارد تومان می‌رسد.

وی در پایان افزود: صنعت ریخته‌گری دایکست در ایران ضعیف است و به همین دلیل ساخت کوره به صورت استاندارد و بین‌المللی و با رعایت تمام استانداردها خیلی کم اتفاق می‌افتد اما در فولادسازی چون پول دارند کوره‌های خوبی می‌سازند.