پیشنهاد جدید برای توافق با ایران؛ آمریکا عقب‌نشینی کند
استاد روابط بین‌الملل دانشگاه کارلتون کانادا درباره تنش‌های خاورمیانه، سکوت غرب در برابر حملات اسرائیل، بحران غزه و خطرات پیش‌رو هشدار داد. او معتقد است آمریکا تا زمانی که منافع امنیتی مشروع ایران را به رسمیت نشناسد، رسیدن به یک توافق صلح پایدار غیرممکن خواهد بود و وضعیت کنونی، ریسک فاجعه انسانی و بی‌اعتمادی دیپلماتیک را در منطقه افزایش داده است.
پروفسور دان رولاندز، استاد روابط بین‌الملل دانشگاه کارلتون کانادا، در گفت‌وگویی به تحلیل تنش‌های اخیر منطقه‌ای و نقش آمریکا و اسرائیل در تشدید آن‌ها پرداخته است. او معتقد است که حملات اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران، در حالی که مذاکرات غیرمستقیم با آمریکا در جریان بود، احتمالاً با آگاهی واشنگتن انجام شد. با این حال، به نظر او، این اقدام نمی‌تواند به‌طور کامل خیانت به دیپلماسی تلقی شود، بلکه بخشی از استراتژی «صبر و مشاهده» آمریکا بود که امیدوار بود این حملات موضعش را در مذاکرات تقویت کند. رولاندز می‌افزاید: «شواهد نشان می‌دهد که آمریکا از تصمیم اسرائیل غافلگیر شد، اما تلاشی برای جلوگیری از آن نکرد.»
اسرائیل و بی‌اعتنایی به افکار عمومی جهانی
اسرائیل در سال‌های اخیر بارها به خاک کشورهای منطقه، از جمله غزه، سوریه، لبنان، عراق و ایران حمله کرده، بدون آن‌که با محکومیت جدی جامعه جهانی مواجه شود. رولاندز توضیح می‌دهد که دولت کنونی اسرائیل تنها به نظرات ایالات متحده اهمیت می‌دهد و افکار عمومی جهانی برایش اهمیتی ندارد. او می‌گوید: «اسرائیل عمدتاً گروه‌هایی مانند حماس و حزب‌الله را هدف قرار داده که در جامعه بین‌المللی متحدان کمی دارند. این موضوع به اسرائیل اجازه داده تا بدون تبعات جدی به اقدامات خود ادامه دهد.»
بحران انسانی غزه؛ چرا جهان ناتوان است؟
بحران انسانی در غزه همچنان ادامه دارد و محاصره و بمباران‌های اسرائیل زندگی میلیون‌ها نفر را به خطر انداخته است. رولاندز معتقد است که جامعه جهانی، به‌جز آمریکا، تأثیر چندانی بر اسرائیل ندارد. او می‌افزاید: «دبیرکل سازمان ملل حملات اسرائیل به غزه و ایران را محکوم کرده، اما این محکومیت‌ها به دلیل حمایت بی‌قید و شرط آمریکا از اسرائیل، تأثیر عملی نداشته است. آغاز درگیری‌ها با حمله ۷ اکتبر، دستاویزی برای اقدامات تهاجمی اسرائیل فراهم کرده است.»
سکوت آژانس انرژی اتمی؛ خدشه به بی‌طرفی؟
در پی حملات آمریکا و اسرائیل به تأسیسات هسته‌ای ایران، آژانس بین‌المللی انرژی اتمی (IAEA) از محکوم کردن این اقدام خودداری کرد. رولاندز این رویکرد را به ماهیت فنی و غیرسیاسی آژانس نسبت می‌دهد و می‌گوید: «آژانس تنها زمانی واکنش نشان می‌دهد که عملیات یا کارکنانش مستقیماً هدف قرار گیرند. این محدودیت برای حفظ بی‌طرفی و حمایت اعضا طراحی شده است.»
خطر فاجعه هسته‌ای؛ خلأ حقوقی در قوانین بین‌المللی
رولاندز درباره خطر حملات به تأسیسات هسته‌ای هشدار می‌دهد و می‌گوید: «هرچند این حملات به فجایعی مانند هیروشیما منجر نشده، اما خطر آن‌ها قابل چشم‌پوشی نیست.» او معتقد است که حقوق بین‌الملل در زمینه دفاع از خود شفاف نیست و این ابهام می‌تواند به‌عنوان خلأ حقوقی تلقی شود. با این حال، اجرای این قوانین به اراده سیاسی کشورها وابسته است و بدون اجماع جهانی، عملاً بی‌اثر هستند.
اعتمادسازی در مذاکرات؛ تضمین‌های دوجانبه
با توجه به تجربه ایران از حملات نظامی در میانه مذاکرات، رولاندز معتقد است که اعتمادسازی نیازمند تعهدات روشن و قابل راستی‌آزمایی است. او پیشنهاد می‌دهد: «ایران باید غنی‌سازی اورانیوم را به سطح غیرنظامی محدود کند و این موضوع توسط نهادهای مستقل تأیید شود. در مقابل، آمریکا و اروپا باید تحریم‌ها را لغو کنند.» با این حال، او هشدار می‌دهد که درخواست توقف حمایت ایران از گروه‌های منطقه‌ای، مذاکرات را پیچیده‌تر خواهد کرد.
تعریف سیال تروریسم؛ استاندارد دوگانه آمریکا؟
رولاندز درباره حذف برخی گروه‌ها مانند جبهه النصره از فهرست سازمان‌های تروریستی توسط آمریکا می‌گوید: «تروریسم مفهومی سیال است و تصمیم‌گیری درباره آن اغلب سیاسی است.» او معتقد است که تغییر سیاست آمریکا در قبال گروه‌هایی مانند النصره، نتیجه تحولات میدانی در سوریه و نیاز به ثبات منطقه‌ای است. این رویکرد به گفته او، لزوماً تناقض نیست، بلکه بازتاب انعطاف‌پذیری مفهوم تروریسم است.
مکانیزم ماشه؛ ابزاری برای فشار بر ایران
رولاندز درباره تهدید به فعال‌سازی مکانیزم ماشه می‌گوید: «اروپا از این ابزار نه برای حمایت از NPT، بلکه برای فشار بر ایران در مذاکرات استفاده می‌کند.» او هشدار می‌دهد که حملات نظامی به ایران، انگیزه این کشور برای تقویت توان دفاعی، حتی شاید از طریق سلاح هسته‌ای، را افزایش داده است. او تأکید می‌کند که تأمین امنیت منطقه نیازمند به رسمیت شناختن نیازهای امنیتی همه طرف‌ها، از جمله ایران، است.
اسرائیل و تهدید منطقه‌ای
اسرائیل به‌عنوان کشوری خارج از پیمان NPT، دارای زرادخانه هسته‌ای است و رویکرد تهاجمی دولت نتانیاهو، با حمایت آمریکا، ثبات منطقه را تهدید می‌کند. رولاندز می‌گوید: «تا زمانی که مسئله فلسطین حل نشود، صلح پایدار در منطقه ممکن نخواهد بود. ادعای اسرائیل مبنی بر دفاع مشروع، با گسترش شهرک‌سازی‌ها زیر سؤال رفته است.»
جایزه نوبل صلح؛ اعتباری در حال کم‌رنگ شدن؟
رولاندز درباره احتمال اعطای جایزه نوبل صلح به چهره‌هایی مانند دونالد ترامپ می‌گوید: «این جایزه توسط گروهی محدود اعطا می‌شود و نماینده افکار عمومی جهان نیست. اعطای آن به افرادی با کارنامه نظامی‌گرایانه، اعتبار آن را کاهش می‌دهد.» او معتقد است که این جایزه به خودی خود نفوذ یا مشروعیت خاصی به برنده‌اش نمی‌بخشد.
ارسال نظر