۳ کشف بزرگ در دل خاک و دریا؛ ایران روی گنج خوابیده بود
ایران با کشف لایه‌های جدید نفت و گاز در میدان پازن، امضای قرارداد توسعه میدان مدار و آغاز عملیات اجرایی در پارس شمالی، گام‌های بلندی در بازنویسی نقشه انرژی خود برداشته است. این تحولات خاموش اما کلیدی می‌توانند جایگاه ایران را در بازار انرژی منطقه و جهان تقویت کنند.
نقشه انرژی ایران با سه رویداد مهم در هفته‌های اخیر به‌روزرسانی شده است؛ کشف مخازن جدید در میدان پازن، قرارداد توسعه میدان گازی مدار در بوشهر و آغاز فاز اجرایی توسعه میدان پارس شمالی. این تحولات نشان‌دهنده تحرک دوباره در بخش اکتشاف و بهره‌برداری صنعت نفت و گاز کشور است.
میدان پازن؛ بزرگ‌ترین میدان گازی خشکی ایران
میدان پازن در جنوب کشور با کشف دو مخزن جدید نفت و گاز، بار دیگر در مرکز توجه قرار گرفته است. به گزارش وزارت نفت، این کشف بیش از ۱۰ هزار میلیارد فوت مکعب به ذخایر گازی کشور افزوده و حدود ۲۰۰ میلیون بشکه نفت خام نیز در لایه نفتی جدید شناسایی شده است. مدیر اکتشاف شرکت ملی نفت ایران اعلام کرد که پازن اکنون بزرگ‌ترین میدان گازی خشکی ایران است. با ضریب بازیافت حدود ۷۰ درصد، حدود ۷ هزار میلیارد فوت مکعب گاز قابل برداشت است که معادل تولید ۱۷ تا ۱۸ سال یک فاز پارس جنوبی بوده و می‌تواند نیاز گازی ۴ استان را برای ۱۸ تا ۱۹ سال تأمین کند.
میدان مدار؛ تأمین گاز تهران برای ۲۵ سال
میدان گازی مدار، که کشف آن در سال ۱۳۹۰ اعلام شده بود، در شهریور ۱۴۰۴ با امضای قرارداد توسعه بین شرکت فولاد مبارکه و یک شرکت دیگر وارد فاز بهره‌برداری شد. این میدان با ذخایر گازی قابل‌توجه، قادر است نیاز گازی پایتخت را برای ۲۵ سال تأمین کند. موقعیت جغرافیایی نزدیک به زیرساخت‌های گازی جنوب، شبکه انتقال سراسری و صنایع پتروشیمی، بهره‌برداری سریع و اقتصادی از این میدان را تسهیل می‌کند.
پارس شمالی؛ احیای غول گازی ایران
میدان گازی پارس شمالی، واقع در ۱۲۰ کیلومتری جنوب شرقی بوشهر و در عمق ۴ هزار متری، یکی از بزرگ‌ترین میادین گازی مستقل جهان است. این میدان با ۱۶۶۸ میلیارد متر مکعب گاز قابل برداشت، در سال ۱۳۴۶ کشف شد، اما توسعه آن به دلیل کمبود سرمایه‌گذاری متوقف شده بود. اکنون با دستور وزارت نفت، فاز نخست توسعه آن آغاز شده و پس از تکمیل، می‌تواند روزانه ۴ میلیارد فوت مکعب گاز تولید کند که ۱۰ درصد به ظرفیت تولید گاز کشور می‌افزاید.
اهمیت استراتژیک تحولات جدید
کشف‌های جدید در پازن و توسعه میادین مدار و پارس شمالی نشانه‌ای از بازگشت تحرک به صنعت گاز ایران است. این تحولات در حالی رخ می‌دهد که کشور با افزایش مصرف داخلی، نیاز به سرمایه‌گذاری و ضرورت حفظ جایگاه در بازارهای جهانی انرژی مواجه است. این میادین می‌توانند ستون فقرات امنیت انرژی ایران در دهه آینده باشند.
چالش‌ها و الزامات موفقیت
بهره‌برداری کامل از این میادین نیازمند سرمایه‌گذاری کلان، فناوری پیشرفته و مدیریت دقیق است. کارشناسان معتقدند اصلاح حکمرانی انرژی و جذب سرمایه‌گذاری داخلی و خارجی، کلید موفقیت در تبدیل این گنج‌های زیرزمینی به اهرم قدرت اقتصادی و انرژی کشور است.
