بازار مسکن رسماً و شرعاً قفل شد (۱۰ شهریور ۱۴۰۴)

افزایش نرخ ارز و تورم ناشی از تحریم‌ها، قدرت خرید مردم را کاهش می‌دهد و تقاضا برای خرید خانه را محدود می‌کند. از سوی دیگر، سرمایه‌گذاران تمایل پیدا می‌کنند دارایی‌های نقدشونده یا مطمئن‌تر مثل ارز و طلا را ترجیح دهند و بازار مسکن با رکود موقت مواجه می‌شود. در عین حال، کاهش واردات مصالح ساختمانی باعث افزایش هزینه ساخت و ساز شده و قیمت نهایی واحدهای مسکونی را بالا می‌برد، حتی در شرایط کاهش تقاضا.

بازار سرمایه نیز تحت تأثیر مستقیم این تحریم‌ها قرار می‌گیرد؛ محدودیت در تبادلات مالی بین‌المللی و قطع ارتباط با برخی بازارها باعث کاهش ورود سرمایه‌گذاران خارجی و افت ارزش سهام شرکت‌های صادرات‌محور می‌شود. این مسأله به کاهش اعتماد سرمایه‌گذاران داخلی نیز منجر می‌شود و فشار روانی بر بازارهای موازی مانند مسکن و خودرو افزایش می‌یابد.

روند تورمی ناشی از تحریم‌ها همچنین بر نرخ بهره بانکی تأثیر می‌گذارد. بانک‌ها برای جبران افزایش ریسک و کاهش نقدینگی، نرخ سود تسهیلات را افزایش می‌دهند که در بازار مسکن، به ویژه برای متقاضیان وام، هزینه خرید خانه را بالا می‌برد و قدرت خرید خانوارها را بیش از پیش محدود می‌کند.

در کنار اثرات مالی و اقتصادی، بازگشت تحریم‌ها بر روان بازار نیز تأثیرگذار است. شایعات و نگرانی‌ها درباره آینده اقتصاد و توان دولت در مدیریت فشارهای بین‌المللی، موجب کاهش اعتماد عمومی و احتیاط سرمایه‌گذاران می‌شود. این عامل می‌تواند منجر به رکود یا حتی نوسانات شدید در کوتاه‌مدت شود، حتی اگر اصولاً عرضه و تقاضای واقعی مسکن تغییر چندانی نداشته باشد.

شوک تحریم‌ها بر اقتصاد ایران

به طور کلی، بازگشت تحریم‌های سازمان ملل یک چرخه تأثیرگذاری چندگانه ایجاد می‌کند؛ از افزایش نرخ ارز و تورم گرفته تا کاهش قدرت خرید و سرمایه‌گذاری در بازار مسکن و سایر بازارهای مالی. مدیریت این شرایط نیازمند هماهنگی سیاست‌های پولی، مالی و حمایتی دولت برای کاهش شوک‌های اقتصادی و حفظ ثبات نسبی بازارها است.

رئیس اتحادیه مشاوران املاک ضمن پیش‌بینی ثبات بازار مسکن تا پایان سال جاری، گفت: بازار مسکن از حدود دو سال قبل به دلیل نبود تقاضای موثر، در رکود قرار گرفته و متغیرهای سیاسی و بین‌المللی هیچ تاثیری در رونق یا رکود آن ندارد.

کیانوش گودرزی درباره اثرات فعال شدن احتمالی مکانیسم ماشه بر بازار مسکن اظهار کرد: بازار مسکن تاثیر چندانی از اقدام احتمالی تروئیکای اروپایی در فعال‌سازی مکانیسم ماشه یا بازگشت تحریم‌ها نخواهد داشت؛ چرا که اولا مسکن کالایی است که در داخل کشور تولید می‌شود؛ دوما در حال حاضر به دلیل نبود توان در متقاضیان مصرفی، به شدت دچار رکود است.

وی افزود: بازار مسکن در دو سال اخیر وارد فاز رکود شده و به همین دلیل نرخ‌های پیشنهادی در هفته‌های اخیر ریزشی بود. اما در حال حاضر ریزش آن متوقف شده و قیمت‌ها به ثبات رسیده است. با توجه به پیشران بودن بخش مسکن و ارتباط آن با حدود ۳۰۰ شغل و کسب و کار، ثبات بازار ملک نشانه خوبی است.

رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران تاکید کرد: با وجود توقف کاهش قیمت، خرید و فروش چندانی در بازار مسکن انجام نمی‌شود و این‌گونه نیست که مردم با تحولات اخیر سیاسی به خرید روی آورده باشند. خرید و فروش‌ها بیشتر در حوزه طلا و ارز  اتفاق افتاده است.

گودرزی با بیان این‌که در شرایط و احوالات کنونی بازار مسکن در حال بازیابی خود است، گفت: این ثبات قیمت به نفع بازار و به نفع خریداران است. نوسانات کاهشی یا افزایشی مسکن برای این بازار خوب نیست. ریزش‌هایی هم که اخیرا اتفاق  افتاد اسمی است؛ چرا که ثبت معاملات چندانی نداشتیم. نه کسی خانه می‌خرد و نه کسی می‌فروشد.

وی درباره اثر افزایش قیمت ارز و  طلا بر بازار مسکن گفت: رشد قیمت دلار از جهت هزینه ساخت و قیمت تمام شده بر بخش مسکن اثر می‌گذارد اما در حال حاضر تاثیری بر واحدهای آماده ندارد؛ زیرا متقاضی مصرفی از توان کافی برای خرید برخوردار نیست.

بی‌تاثیری مکانیسم ماشه بر بازار مسکن!

رئیس اتحادیه مشاوران املاک تصریح کرد: این‌که متغیرهای سیاسی به سرعت بر بازار طلا یا ارز تاثیر می‌گذارد علتش آن است که با سرمایه محدود می‌توان وارد این بازارها شد. مثلا با یک رقم پایین می‌توان چند گرم طلا یا چند اسکناس دلار خریداری کرد. بنابراین مردم به سمت سرمایه‌گذاری در این بازارها می‌روند. اما به دلیل آن‌که مسکن کالای درشتی است و قیمت آن بالاست فعلا تقاضای موثری برای آن وجود ندارد، در نتیجه قیمت آن افزایش نمی‌یابد.

گودرزی یادآور شد: در یک سال گذشته بازار مسکن پایین‌تر از تورم عمومی حرکت کرده است. قیمت‌های پیشنهادی مسکن از سال گذشته تا امسال ۶.۱ درصد رشد داشته، در حالی که نرخ تورم به ۳۶ درصد رسیده است. چشم‌انداز جهشی هم برای بازار ملک متصور نیستم و فکر می‌کنم دست کم تا پایان سال جاری با یک بازار باثبات مواجه باشیم.

رئیس اتحادیه مشاوران املاک تهران بیان کرد: با وجود ثبات قیمت ملک، در بخش ساخت و ساز کماکان تورم وجود دارد و رشد آن از تورم نقطه به نقطه تبعیت می‌کند.

وی با بیان این‌که با نزدیک شدن به فصل پاییز، نقل و انتقالات در بازار اجاره نیز کاهش یافته است، گفت: پاییز معمولا رشد قیمت مسکن در هر دو بخش اجاره و خرید و فروش کاهش می‌یابد. در حال حاضر نیز قیمت‌های اجاره به ثبات نسبی رسیده و این موضوع در قیمت‌های خرید و فروش اثر گذاشته است.