چرا در جذب سرمایه خارجی ناکام هستیم؟

کاهش ارزش پول ملی و در مقابل افزایش قیمت دلار و دیگر ارزهای بین‌المللی شرایط اقتصادی کشور را تحت تاثیر خود قرار داده است. به عقیده کارشناسان و فعالان اقتصادی در حالت طبیعی افزایش نرخ ارز به افزایش صادرات کشور منجر خواهد شد.

بازار ارز کشور چندی پیش روندی صعودی به خود گرفت و با رشدی چشمگیر وارد کانال ۳۰ هزار تومان شد. همان طور که گفته شد کاهش ارزش پول ملی و در مقابل افزایش نرخ ارز باید موجب افزایش میزان صادرات کشور می‌شد. اما آیا این شرایط در کشور ما نیز مانند نمونه‌های معمول جهانی به وقوع پیوست و صادرکنندگان توانستند از فرصت پیش آمده کمال استفاده را ببرند یا خیر؟ آن طور که شواهد و قرائن نشان می‌دهند تجار و فعالان اقتصادی کشور همچنان و به دلایل مختلف در استفاده درست از این ظرفیت ناکام ماندند.

خبرنگار گسترش نیوز به همین منظور گفت‌وگویی را با علیرضا شیرمحمدی فرد، رئیس مرکز دائم صادرات و سرمایه‌ گذاری ترتیب داده و نظر وی را در این خصوص جویا شده است که گزیده‌ای از این گفت ‌و گو را در ادامه مطالعه خواهید کرد. با گسترش نیوز همراه باشید:

مهم ترین عامل در عدم جذب سرمایه خارجی

شیرمحمدی فرد در این گفتگو اظهار داشت: اولین و مهمترین موضوع در عدم توفیق در جذب سرمایه خارجی ذهنیت سرمایه پذیران است. اولین چیزی که درباره جذب سرمایه خارجی به ذهن ما ایرانی ها خطور می کند موضوع تحریم است. ما معتقدیم چون تحریم هستیم قادر نخواهیم بود که سرمایه گذار خارجی جذب کنیم. این در حالی است که سرمایه گذاران در دنیا تحریم ها که یکی از شاخص های محدودیت ها یا ریسک ها به حساب می آیند را به عنوان یکی از عوامل تعیین کننده در حوزه سرمایه گذاری خارجی در نظر می گیرند.

وی افزود: سرمایه گذاران خارجی ۴ شاخص را برای سرمایه گذاری در نظر می گیرد. یکی از این شاخص ها «ریسک» است و تحریم ها یکی از زیر مجموعه های این حوزه به حساب می آید. شاخص دوم که از اهمیت بالایی نیز برخوردار است موضوع «بازده سرمایه گذاری» است. به عنوان مثال اگر یک سرمایه گذار منطقه خاورمیانه را برای سرمایه گذاری انتخاب می کند بررسی می کند تا ببیند شاخص سرمایه گذاری در کدام یک از کشورهای ایران، عراق یا پاکستان بیشتر است؟ بنابراین بازده سرمایه گذاری از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

رئیس مرکز دائم صادرات و سرمایه‌گذاری در ادامه گفت: «منابع انسانی» دیگر شاخص مهم برای سرمایه گذاری به شمار می رود. سرمایه گذار برای سرمایه گذاری در میان کشورهای ایران، عراق یا پاکستان بررسی می کند و کشوری را انتخاب می کند که شاخص منابع انسانی بالاتری دارد. «مواد اولیه و انرژی» نیز دیگر شاخص مهم برای سرمایه گذاران به حساب می آید. شخص سرمایه گذار این ۴ شاخص را بررسی و سپس محل سرمایه گذاری خود را انتخاب می کند.

تحریم دلیل خوبی نیست

شیرمحمدی فرد افزود: ممکن است که ریسک سرمایه گذاری در کشور ما بالا باشد اما نباید فراموش کرد که بازده سرمایه گذاری در کشور ما نسبت به کشورهای مانند عراق و پاکستان بالاتر است. بنابراین خروجی فرآیند بررسی شاخص های سرمایه گذاری نشان می دهد که در کشوری سرمایه گذاری انجام بشود یا نشود و تحریم ها نباید دلیل خوبی برای عدم جذب سرمایه گذار خارجی در کشور باشد.

وی خاطرنشان کرد: ما اگر محیط سرمایه گذاری ایران در ۱۵ سال گذشته را بررسی کنیم می بینیم که اگر تحریم ها اثرگذار بودند در بازه زمانی یاد شده هیچ سرمایه گذاری خارجی در ایران انجام نمی شد. امروزه می بینیم که بسیاری از شرکت های معتبر خارجی از کشورهای گوناگون در کشور ما سرمایه گذاری کرده اند. بنابراین همانگونه که در صادرات احتیاج داریم ذهنیت خود را به روز کنیم برای موفقیت در جذب سرمایه گذار خارجی نیز باید یک ذهنیت به روز داشته باشیم. به طور قطع با ذهنیت های فرسوده گذشته ما به هیچ عنوان در جذب سرمایه گذار موفق نخواهیم بود.

شیرمحمدی فرد همچنین گفت: امروزه چین در خصوص جذب سرمایه گذار خارجی برنامه مدونی را تدوین کرده است. به عبارتی به سرمایه گذار خارجی خود گرا می دهد. البته ناگفته نماند که این کشور به راحتی به سرمایه گذاران خارجی مجوز سرمایه گذاری نمی دهد. چراکه وقتی میزان ارز خارجی در یک کشور افزایش پیدا کند منجر به کاهش ارزش ارز خارجی و افزایش قدرت پول ملی خواهد شد.

سهم صادرکنندگان از افزایش قیمت دلار

رئیس مرکز دائم صادرات و سرمایه‌گذاری در پایان گفت: در برخی از کشورهای دنیا به صورت عمد، ارزش پول کشور را کاهش می دهند تا صادرات خود را افزایش دهند. بنابراین این تصمیمات بسیار سنجیده است و نیاز به بررسی دقیق دارد. نرخ ارز مهم ترین عامل در توسعه صادرات است. ما نباید به صادرات مانند یک نیروی یدی نگاه داشته باشیم. ما باید بررسی کنیم و ببینیم میزان صادرات ما در زمان های متفاوت و در بازه های مختلف قیمت ارز در کشور در چه شرایطی قرار دارد. به عنوان مثال وقتی قیمت دلار ۳۰ هزار تومان می شود باید بررسی کرد و دید میزان صادرات کشور به چه اندازه رشد یا کاهش پیدا می کند و وقتی قیمت دلار ۲۹ هزار تومان می شود میزان صادرات ما به چه سرنوشتی دچار می شود. محاسبه این شاخص یکی از وظایف اصلی بانک مرکزی است که باید نسبت به آن اهتمام داشته باشد.