پیش‌بینی مهم از روند قیمت دلار تا انتخابات امریکا

هفته گذشته با گذر ارز از ۲۷ هزارتومان بانک‌مرکزی دو سیاست را در پیش گرفت. اول این که در سمت عرضه ارز نسبت به گذشته سیاست‌های هوشمندانه‌تری را اتخاذ کرد. عرضه ارز توسط صرافی‌های بانکی با قیمت‌های نزدیک به بازار آزاد، یکی از سیاست‌هایی بود که در هفته گذشته توانست رانت ارز ارزان را تا حدی حذف و تقاضای کاذب را هم از بازار دور کند.

دومین اقدام او سیاست جدیدش مبنی بر برداشتن سقف فروش در سامانه نیما و فروش ارز پتروشیمی‌ها، معدنی‌ها و فولادی‌ها در صرافی‌های مجاز بود تا باعث رونق در معاملات سامانه نیما و تسریع در بازگشت ارزهای صادراتی شود. به دنبال همین اقدام هم عرضه ارز در سامانه نیما هفته گذشته رکورد شکست.

اما این هفته و در شنبه و یک‌شنبه‌ای که بازار ارز مدت‌هاست خودش را برای تاثیرات آن آماده کرده است چه اتفاقاتی در انتظار بازار ارز است؟

شنبه، برخلاف انتظار شماری از معامله‌گران ارزی، صحنه افت قیمت دلار بود. این اتفاق در حالی رخ داد که بسیاری انتظار داشتند با بالا رفتن احتمال چکانده شدن مکانیسم ماشه توسط ایالات متحده، بازارهای دارایی داخلی بیش از پیش آشفته شوند و قیمت‌ها در سربالایی صعود قرار بگیرند.

شب گذشته نیز رئیس کل بانک مرکزی ضمن اشاره به اخبار ناشی از گشایش‌های ارزی اعلام کرد: در حوزه بین‌المللی رایزنی‌های ما در بعضی کشورها در آستانه ثمردهی است و از طرف دیگر میزان صادرات نفت و فرآورده‌های آن بهتر و روند بازگشت ارز صادرکنندگان سرعت گرفته که هرسه این عوامل تاثیرات مثبتی خواهند داشت؛ بر همین مبنا از بانک‌ها هم می‌خواهیم به انتقال و در دسترس قرار دادن منابع ارزی برای نیازهای تعریف شده ادامه دهند.

با این حال متاسفانه روز یک‌شنبه قیمت ارز صرافی ملی برای بار دیگر به سقف تاریخی ۲۷هزار تومانی رسید. در چنین شرایطی چه آینده‌ای را می‌توان برای ارز متصور بود؟

ردپای مکانیسم ماشه در گرانی هفته‌های اخیر

سید کمال سیدعلی، معاون ارزی اسبق بانک‌مرکزی، درباره تاثیر مکانیسم ماشه بر ارز می‌گوید: اگرچه اخبار منفی در داخل اثر دارد اما اخبار مربوط به ماشه از زمانی که اعلام شد، یعنی همان چند هفته پیش تاثیر منفی خودش را گذاشته است.

به گفته او اخبار مکانیسم ماشه روی افزایش قیمت ارز طی چند هفته اخیر بی‌تاثیر نبوده است اما درباره این که اعمال ماشه چه می‌تواند بکند، متعقد است ما در نقل و انتقالات پولمان مشکل داریم که چیز جدیدی نیست، مشکل فروش نفتمان هم مربوط به گذشته است. بخش جدید تحریم‌ها مربوط به تسلیحات است.

او درباره سه کشور اروپایی برای ادامه یافتن تعلیق تحریم ایران نیز توضیح می‌دهد: انتظاری از اروپا نداریم چرا که تجربه طی چند سال گذشته نشان داد، اروپا نمی‌تواند در برابر فشارهای امریکا مقاومت کند. ممکن است روی کاغذ با امریکا مخالفت کنند ولی در زمان مانده تا انتخابات اروپا هم کاری انجام نخواهد داد و همچنان تبعیت می‌کنند. البته برای ما فرقی ندارد و ما کماکان وضعیت بد سابق را داریم.

جفا در حق صادرکنندگان خوش‌حساب

معاون سابق باتک مرکزی درباره اقدامات هفته گذشته سیاستگذار برای کنترل بازار ارز عنوان می‌کند: برداشتن سقف نیما می‌تواند موجب شود صادرکنندگان ارزشان را برگردانند هر چند که با این کار صادرکنندگان خوش حسابی که ارزشان را در مهلت مقرر بازگرداندند، متضرر شدند اما بهرحال این کار می‌تواند موجب شود ارز بیش از این افزایش نداشته باشد.

کنترل تورم به کنترل ارز ارجح است

سید علی با اشاره به سخنان دیشب همتی تصریح می‌کند: اگر مذاکرات مهمی با کشورهایی که ارز ما در آن بلوکه شده است، صورت گیرد، وضعیت بهتر خواهد شد. البته آزاد شدن ارزهای بلوکه شده ما مثلا ارزهای عراق تاثیر مقطعی خواهند داشت. ما باید بلندمدت‌تر فکر کنیم و با در نظر گرفتن حرکت بازارهای موازی، ببینیم از چه بازاری می‌توان برای کنترل نقدینگی استفاده کرد تا نرخ ارز نوسان نداشته باشد.

به باور این کارشناس ممکن است بر خلاف آنچه همتی گفته فروش ارز ما تا انتخابات کمتر هم بشود اما اثر مهمی در نرخ ارز نخواهد داشت. چون ما تمام این شرایط را قبلا تجربه کرده‌ایم.

سیدعلی معتقد است علامت و سیگنال دادن همتی به بازار ارز درحال‌حاضر با واقعیت وضعیت این بازار جور در نمی‌آید اما بالاخره نگاه سیاستگذار این است که بازار را با هر ابزاری که دارد مدیریت کند.

او تاکید می‌کند: من گمان می‌کنم کنترل نقدینگی و تورم به نرخ ارز ارجح است چرا که تورم در نهایت موجب افزایش ارز می‌شود و با تزریق چیزی درست نمی‌شود. باید برای کنترل ارز برنامه بلند مدت داشت. برای تعادل در بازار ارز لازم است بتوانیم روی یک میلیون بشکه نفت بفروشیم.

ارز تا انتخابات امریکا چه خواهد شد؟

او در پاسخ به این سوال که تا زمان انتخابات امریکا چه وضعیتی برای ارز متصور است، می‌گوید: اگر همچنان اجازه داده شود که فروش ارز در صرافی‌ها صورت بگیرد و مبالغ بزرگ هم شامل شود، نرخ ارز کاهشی خواهد شد. دو تصمیم آخر بانک‌مرکزی یکی این که جلوی توزیع رانت و صف‌های فروش با کارت ملی را گرفت تا فشار تقاضا کاهش یابد و دیگر همین برداشتن سقف سامانه نیما مثبت بود. درباره شرایط سیاسی نیز امیدواریم شرایط به شکلی پیش رود که حداقل ارتباط ما با اروپاییان و برجام احیا شود.