طرح بزرگ ساماندهی اشتغال اتباع؛ کارفرما باید اول سراغ ایرانی‌ها برود
طرح جدید «روادید کارگری» از مهرماه با هدف ساماندهی اشتغال اتباع خارجی آغاز شده؛ طرحی که به گفته مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت کار، پس از خروج گسترده اتباع غیرمجاز از بازار کار، اکنون سازوکاری دقیق و مرحله‌به‌مرحله برای جذب قانونی نیروی کار خارجی ایجاد کرده و نظارت بر کارفرمایان متخلف را نیز تشدید کرده است.
علی باقری، مدیرکل اشتغال اتباع خارجی وزارت تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد طرح جدید «روادید کارگری» از مهرماه امسال با هدف ساماندهی، کنترل و قانونمندسازی اشتغال اتباع خارجی آغاز شده است. او تأکید کرد هنوز آمار قابل‌توجهی از اجرای طرح ثبت نشده، زیرا کارفرمایان ابتدا موظف‌اند فرصت‌های شغلی خود را در اختیار نیروی کار ایرانی قرار دهند و تنها در صورت عدم جذب نیروی داخلی در مهلت مقرر، اجازه ثبت درخواست برای تبعه خارجی را خواهند داشت.
خروج ۵۰۰ هزار تبعه غیرمجاز از بازار کار
باقری با اشاره به اینکه اجرای طرح همزمان با خروج گسترده اتباع غیرمجاز از کشور بوده است، گفت: «از ابتدای سال حدود ۵۰۰ هزار نفر از اتباعی که به‌صورت غیررسمی در بخش‌های خدماتی، کشاورزی و صنعتی فعال بودند، از بازار کار ایران خارج شده‌اند.» او افزود: کارفرمایانی که همچنان به نیروی کار خارجی نیاز دارند می‌توانند برای نیروهای خود درخواست روادید قانونی ثبت کنند.
مدیرکل اشتغال اتباع خارجی با اشاره به گلایه مکرر اتحادیه‌ها و شهرک‌های صنعتی درباره کمبود نیروی کار در مشاغل سخت یا ساده گفت: «دستمزدها، فاصله محل کار و شرایط سخت کاری باعث شده جذب نیروی ایرانی دشوار شود. البته اتباع نیز با بخشی از این مشکلات مواجهند، اما معمولاً ماندگاری بیشتری در کار دارند. بارها دیده‌ایم نیروی ایرانی تنها پس از دو ماه کار، شغل خود را ترک می‌کند.»
سهم اتباع از اشتغال و تشدید بازرسی‌ها
او سهم نیروی کار مجاز اتباع در بازار کار ایران را حدود ۴۴۰ هزار نفر معادل ۲.۵ درصد اشتغال کشور اعلام کرد و افزود: «تعداد اتباع غیرمجاز فعال در بازار کار چندین برابر این رقم است اما عدد دقیق به دلیل ماهیت غیررسمی فعالیت آنها مشخص نیست.»
باقری درباره شیوه‌های نظارتی توضیح داد: «بازرسی‌ها به‌صورت دوره‌ای، ادواری و موردی انجام می‌شود و گشت‌های مشترک نیز فعال هستند. با اتصال سامانه‌های مختلف، کارفرمایان و اتباع غیرمجاز در ارائه خدمات با محدودیت روبه‌رو می‌شوند. توصیه ما به کارفرمایان این است که هرچه سریع‌تر اتباع غیرمجاز را از کشور خارج کرده و مراحل قانونی برای اخذ روادید کار را طی کنند تا بتوانند نیروی ماهر خود را به‌طور قانونی برای دوره ۹ ماهه بازگردانند.»
سازوکار صدور روادید و دریافت کارت کار ۹ ماهه
باقری درباره روند صدور روادید توضیح داد: «پس از تأیید درخواست کارفرما در سامانه اشتغال اتباع، اطلاعات به وزارت امور خارجه ارسال و سپس برای کنسولگری ایران در کشور مبدأ فرستاده می‌شود. کارفرما از طریق ایمیل مطلع می‌شود تا تبعه جهت دریافت ویزا به نمایندگی مراجعه کند.»
به گفته وی، اتباع پس از ورود به ایران باید در دفاتر کفالت حاضر شوند تا کارت کار ۹ ماهه در شغل و منطقه تعیین‌شده دریافت کنند. درخواست اقامت ۹ ماهه نیز از همان طریق به پلیس مهاجرت ارسال می‌شود. تبعه پس از پایان دوره ۹ ماهه باید کشور را ترک کند و در صورت نیاز کارفرمای قبلی یا جدید، پس از سه ماه امکان ورود مجدد او وجود خواهد داشت.
او همچنین تأکید کرد کارفرمایان موظف‌اند اتباع مجاز را مانند نیروی کار ایرانی بیمه کرده و بیمه حوادث نیز برایشان الزامی است. به‌گفته او، رسیدگی به دعاوی کارگری و کارفرمایی، پوشش‌های درمانی و پرداخت خسارات تنها برای اتباع دارای روادید و بیمه معتبر امکان‌پذیر است.
وی گفت: «یکی از پیش‌شرط‌های اصلی اجرای این طرح، ثبت فرصت‌های شغلی کارفرمایان در سامانه جست‌وجوی شغل به نشانی Kar.gov.ir است. فقط در صورت عدم جذب نیروی ایرانی، امکان به‌کارگیری محدود و مشروط نیروی کار تبعه وجود خواهد داشت.»
در خصوص مشاغل مجاز برای اتباع نیز باقری توضیح داد: «لیست مشاغل براساس نیازسنجی استان‌ها و با حضور دستگاه‌های مرتبط، تشکل‌های صنفی و کارگری تعیین می‌شود. مشاغل مجاز عمدتاً در بخش‌های تولیدی، عمرانی و کشاورزی قرار دارند و کارفرما هنگام درخواست روادید باید صرفاً از میان همین فهرست انتخاب کند.»
او همچنین گفت در فاز اول طرح، اولویت با اتباعی است که سابقه حضور و فعالیت در ایران دارند و در فازهای بعدی، در صورت نیاز، سازوکار دریافت رزومه‌های جدید و ارتباط کارجویان خارجی با کارفرمایان ایرانی اعلام خواهد شد.
