ایران با برخورداری از بزرگ‌ترین میادین نفت و گاز جهان، اکنون در آستانه بهره‌برداری از یک ظرفیت فراموش‌شده قرار گرفته است؛ «گردشگری انرژی». حوزه‌ای که می‌تواند فراتر از جذابیت‌های صنعتی، به منبعی پایدار برای درآمد ارزی و ایجاد اشتغال در مناطق نفت‌خیز تبدیل شود و مسیر تازه‌ای برای توسعه گردشگری کشور بگشاید.

نام ایران در میان ۲۰ مقصد محبوب گردشگری جهان قرار گرفت؛ جایگاهی که برخی آن را نشانه‌ای از ظرفیت‌های مغفول‌مانده کشور می‌دانند و برخی دیگر حاصل تبلیغات هدفمند. آیا این رتبه‌ جهانی آغاز تحولی واقعی در صنعت گردشگری ایران است یا صرفاً یک تصویرسازی رسانه‌ای؟

ایران با برخورداری از تمدنی چند هزارساله، تنوع اقلیمی کم‌نظیر و فرهنگ غنی، یکی از کشورهایی است که ظرفیت‌های عظیم و بالفعل‌نشده‌ای در حوزه گردشگری دارد. این سرزمین به‌دلیل قرارگیری در چهارراه ارتباطی جهان از دوران باستان تا امروز، میزبان تمدن‌ها، آیین‌ها و سبک‌های معماری گوناگون بوده است؛ از این‌رو آثار تاریخی و باستانی پراکنده در جای‌جای کشور، گنجینه‌ای ارزشمند برای گردشگری فرهنگی و تاریخی به شمار می‌رود. بناهایی مانند تخت‌جمشید، نقش‌جهان، ارگ بم، پاسارگاد و گنبد سلطانیه تنها نمونه‌هایی از صدها اثر ثبت‌شده و ثبت‌نشده جهانی هستند که هر کدام روایتگر بخشی از تاریخ بشرند.

مدیرکل توسعه گردشگری داخلی بر روند رو به رشد توجه دولت چهاردهم به مقوله گردشگری ریلی و توسعه مسیرهای مختلف ریلی توریستی در کشور تأکید کرد و گفت: ظرفیت قطارها از تهران به شیرگاه به سرعت تکمیل می‌شود.

در سالی که به پایان رسید، ایران توانست بیش از ۷ میلیون گردشگر خارجی را به خود جذب کند؛ بر پایه آمار رسمی، شمار گردشگران ورودی ایران در سال شمسی منتهی به ۲۰ اسفند ۱۴۰۳، حدود ۷٫۳ میلیون نفر بوده است.

سیدحمید پورمحمدی محل خرج درآمد نفتی ایران را اعلام کرد. تمام ارز حاصل از فروش نفت با نرخ ۲۸,۵۰۰ تومانی فقط به واردات کالاهای اساسی اختصاص می‌یابد. جزئیات کامل شوک نفتی و تخصیص ارز را اینجا بخوانید.

همکاری با کشورهای همسایه به‌عنوان یکی از محورهای کلیدی سیاست خارجی می‌تواند نقش مهمی در توسعه و پایداری اقتصادی کشور ایفا کند. ایجاد توافقات دوجانبه اقتصادی، امکان افزایش تبادلات تجاری، سرمایه‌گذاری مشترک و توسعه زیرساخت‌ها را فراهم می‌کند و به بهبود تراز تجاری و رونق تولید داخلی کمک می‌نماید.

حوزه گردشگری می‌تواند به‌عنوان یکی از محرک‌های اصلی رشد اقتصادی ایران عمل کند. جذب گردشگر نه تنها موجب افزایش درآمدهای ارزی می‌شود، بلکه زمینه‌ساز اشتغال‌زایی گسترده در بخش‌های مختلف مانند هتلداری، حمل‌ونقل، صنایع دستی و خدمات فرهنگی است.

معاون امور باغبانی وزیر جهاد کشاورزی ضمن اشاره به تمرکز بر تولید چهار میوه گرمسیری در راستای تامین نیاز داخلی و جلوگیری از خروج ارز از افزایش درآمد ارزی بخش باغبانی خبر داد و گفت: در طول یکسال گذشته، درآمد ارزی این بخش از ۲.۸ میلیارد به ۴.۵ میلیارد دلار رسیده است.

توسعه شبکه ترانزیت ریلی در ایران می‌تواند تحولی جدی در حمل‌ونقل داخلی و بین‌المللی ایجاد کند. اول از همه، این شبکه امکان جابجایی سریع و مقرون‌به‌صرفه کالاها را فراهم می‌کند و هزینه‌های حمل‌ونقل جاده‌ای را کاهش می‌دهد. کاهش استفاده از مسیرهای جاده‌ای همچنین باعث کاهش تصادفات، مصرف سوخت و آلودگی هوا می‌شود و به بهبود شرایط محیط‌زیستی کمک می‌کند.

معاون وزیر راه و شهرسازی و مدیرعامل سازمان بنادر و دریانوردی اعلام کرد که در حال حاضر پروژه‌های سرمایه‌گذاری به ارزش ۱۷۰ همت در بنادر کشور در دست اجراست. بخشی از این طرح‌ها که شامل پروژه‌های بخش خصوصی و دولتی می‌شود، در هفته دولت به بهره‌برداری خواهد رسید یا عملیات اجرایی آن‌ها آغاز می‌شود. این پروژه‌ها طیف وسیعی از توسعه زیرساخت‌ها مانند اسکله‌ها، تجهیزات بندری، ساخت شناورهای امدادی و راهنما و تولید ساخت داخل را در بر می‌گیرد.

توافقات و همکاری‌های اقتصادی با کشورهای متحد برای ایران اهمیت ویژه‌ای دارد، چرا که این روابط می‌تواند مسیر دستیابی به پروژه‌ها و سرمایه‌گذاری‌های پولساز را هموار کند و منابع مالی و تکنولوژی مورد نیاز برای توسعه صنایع و زیرساخت‌ها را تأمین نماید. علاوه بر افزایش صادرات و جذب سرمایه خارجی، چنین همکاری‌هایی می‌تواند فشارهای اقتصادی ناشی از تحریم‌ها را کاهش دهد و موقعیت ایران را در بازارهای جهانی تقویت کند، به‌ویژه در بخش‌هایی که ظرفیت بالای سودآوری و رشد پایدار دارند.

بنادر به عنوان دروازه‌های اصلی ورود و خروج کالا، نقش تعیین‌کننده‌ای در توسعه اقتصادی ایران دارند. این مراکز نه تنها نقطه اتصال کشور به آب‌های آزاد محسوب می‌شوند، بلکه بستر اصلی برای رشد صادرات، واردات و سرمایه‌گذاری‌های کلان به شمار می‌روند. هر میزان که زیرساخت‌های بندری توسعه‌یافته‌تر و کارآمدتر باشند، توان رقابتی اقتصاد ملی در سطح منطقه و جهان افزایش خواهد یافت.

تبادل گردشگر میان ایران و سایر کشورهایی که رابطه خوبی با حاکمیت دارند، می‌تواند نقش چشمگیری در رونق اقتصادی و افزایش درآمدهای ارزی ایفا کند. ورود گردشگران خارجی علاوه بر ایجاد فرصت‌های شغلی در حوزه‌های مرتبط با خدمات سفر، هتل‌داری، حمل‌ونقل و صنایع دستی، سبب ورود مستقیم ارز به کشور می‌شود.

گسترش همکاری‌های حمل‌ونقل ریلی با کشورهای همسایه، برای ایران مزیت‌های اقتصادی، تجاری و ژئوپلیتیکی چشمگیری به همراه دارد. ایران با قرار گرفتن در موقعیت جغرافیایی ممتاز میان آسیای مرکزی، قفقاز، خلیج فارس و شبه‌قاره هند، می‌تواند از مسیرهای ریلی به‌عنوان پل ارتباطی شرق و غرب بهره ببرد. اتصال شبکه ریلی کشور به خطوط بین‌المللی همسایگان، ظرفیت عبور کالا و مسافر را چندین برابر می‌کند و به جایگاه ایران به‌عنوان یک کریدور ترانزیتی کلیدی، استحکام بیشتری می‌بخشد.

توسعه تجارت فرامرزی و جذب سرمایه‌گذاری خارجی از مهم‌ترین مؤلفه‌های رشد اقتصادی در دنیای امروز به‌شمار می‌رود. در این میان، ایجاد مناطق آزاد مشترک با کشورهای همسایه یا شرکای تجاری، می‌تواند به‌عنوان یک ابزار راهبردی برای افزایش تعاملات اقتصادی، ایفای نقش مؤثر در زنجیره ارزش جهانی و تسهیل جریان کالا، خدمات و سرمایه عمل کند. ایران با توجه به موقعیت ژئوپلیتیکی و برخورداری از مرزهای گسترده زمینی و دریایی، ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به هاب ترانزیتی و تجاری منطقه دارد.

ترانزیت جاده‌ای در ایران به‌عنوان یکی از ظرفیت‌های اقتصادی راهبردی، نقشی بسیار مؤثر در کسب درآمدهای ارزی و توسعه منطقه‌ای ایفا می‌کند. عبور بیش از ۵ میلیون تُن کالا تنها در مدت چهار ماه، آن هم از طریق شبکه جاده‌ای، بیانگر جایگاه مهم ایران در مسیرهای ترانزیتی بین‌المللی است؛ جایگاهی که در صورت مدیریت صحیح، می‌تواند به یکی از منابع پایدار درآمدی کشور بدل شود.

نمایندگان مجلس شورای اسلامی تصمیم گرفتند که صرافی ها و صادرکنندگان حقیقی و حقوقی را مکلف کنند تا اطلاعات مربوط به دارایی‌های ارزی و جریان درآمد ارزی متعلق به خود را طبق ضوابط و شیوه‌ای که بانک مرکزی تعیین می‌کند، به این بانک ارائه دهند.

بانک جهانی درآمد ارزی ایران از محل اعزام نیروی کار به خارج در سال ۲۰۲۲ را ۶۰۰ میلیون دلار برآورد کرد.

رئیس اتاق مشترک بازرگانی ایران و عراق با بیان اینکه نرخ واقعی دلار بیشتر از ۲۵ هزار تومان نیست، گفت: مسائل حاشیه‌ای در بازار ارز مانند شایعه در مورد کاهش فروش نفت و یا اخبار بین‌المللی با واقعیت‌های اقتصاد هم‌خوانی ندارد و توسط سوداگران شکل می‌گیرد.