بانک مرکزی چندی پیش آخرین گزارش خود از «مانده متغیرهای پولی و اعتباری» در پایان مرداد ۱۴۰۴ را منتشر و از جدیدترین ارقام پایه پولی و نقدینگی رونمایی کرد.
فارغ از آماری که افزایش نرخ رشد نقدینگی و پایه پولی در مردادماه را نشان میدهند، یکی از بخشهای مهم گزارش جدید بانک مرکزی، به وضعیت بدهی دولت و بانکها اختصاص یافته است. اهمیت این بخش از آنجا نشات میگیرد که بر اساس همین گزارش، افزایش رقم خالص مطالبات بانک مرکزی از بخش دولتی، با تاثیر ۱۷.۵ درصدی، مهمترین عامل رشد ۱۴.۵ درصدی پایه پولی در پنج ماهه امسال بوده است.
بررسیها نشان میدهند که رقم بدهی دولت به شبکه بانکی در پایان مردادماه امسال به بیش از ۲,۵۰۰ هزار میلیارد تومان رسید. در حالی که این رقم در مردادماه سال گذشته معادل ۱,۶۵۴ هزار میلیارد تومان و در پایان سال ۱۴۰۳ برابر با ۱,۹۹۷ هزار میلیارد تومان بود.
به عبارت دیگر، بدهی بخش دولتی به شبکه بانکی در طول ۱۲ ماه ۵۱.۲ درصد و در طول ۵ ماه ابتدایی سال ۱۴۰۴ معادل ۲۵.۳ درصد افزایش یافت.
با استناد به دادههای گزارش مذکور، بدهی بخش دولتی (شامل دولت و شرکتهای دولتی) به بانک مرکزی که در پایان سال ۱۴۰۳ معادل ۶۸۰ هزار میلیارد تومان با رشدی ۲۵.۷ درصدی به ۸۵۵ هزار میلیارد تومان در پایان مردادماه سال جاری رسید. این در حالی بود که رقم رشد سه ماهه این بدهی در دوره مشابه سال گذشته برابر با تنها ۳.۸ درصد بود.
افزون بر آن، بررسیها حاکی از آن هستند که بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی در پایان مردادماه امسال، در مقایسه با مردادماه سال گذشته، شاهد جهشی ۷۳.۸ درصدی بود؛ در حالی که میزان رشد نقطه به نقطه بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی، در پایان مرداد سال ۱۴۰۳، معادل ۴۵.۶ درصد بود.
تفکیک بدهیهای بخش دولتی به بدهیهای دولت و شرکتهای دولتی نشان میدهد از ۸۵۵ هزار میلیارد تومان بدهی بخش دولتی به بانک مرکزی در پایان مردادماه، بیش از ۶۶۰ هزار میلیارد تومان سهم دولت و حدود ۱۹۵ هزار میلیارد تومان سهم شرکتهای دولتی بود.
همچنین بدهی دولت به بانک مرکزی در بازه زمانی ۱۲ ماه منتهی به مردادماه سال جاری شاهد افزایش ۹۸.۵ درصدی و در بازه زمانی پنج ماهه، متوجه رشد ۳۶.۹ درصدی شد.
به علاوه، رقم مطالبات بانک مرکزی از شرکتهای دولتی با وجود رشد ۲۲.۲ درصدی در بازه زمانی ۱۲ ماهه، در بازه پنج ماهه ۱.۶ درصد کاهش یافت.
بررسی وضعیت بدهی بخش دولتی به بانکها و موسسات اعتباری نشان میدهد که مبلغ کل این بدهی در پنج ماهه ابتدایی سال جاری ۲۵ درصد رشد کرد و به ۱,۶۴۶ هزار میلیارد تومان در پایان مردادماه رسید. همچنین این رقم در مقایسه با مردادماه سال گذشته رشدی ۳۰.۱ درصدی را ثبت کرد.
تفکیک مطالبات بانکها و موسسات اعتباری از بخش دولتی به مطلبات آنها از دولت و شرکتهای دولتی حاکی از آن است که ۱,۵۸۲ هزار میلیارد تومان از این رقم سهم دولت و تنها ۶۴ هزار میلیارد تومان سهم شرکتهای دولتی بود. همچنین رشد نقطه به نقطه بدهی دولت به بانکها و موسسات اعتباری غیربانکی در مردادماه امسال رقم ۳۰.۱ درصد را ثبت کرد اما بدهی شرکتهای دولتی ۷۳.۷ درصد کاهش یافت.
یکی دیگر از بخشهای گزارش بانک مرکزی به وضعیت بدهی بانکها و موسسات اعتباری به این نهاد اختصاص یافته است. بر اساس دادههای این گزارش، بانکهای کشور در پایان سال ۱۴۰۴ بیش از ۱,۱۷۰ هزار میلیارد تومان بدهی به بانک مرکزی داشتند که این رقم با کاهش ۲۵.۱ درصدی، در پایان مردادماه به ۸۷۵ هزار میلیارد تومان رسید.
به علاوه، در حالی که نرخ رشد نقطه به نقطه مطالبات بانک مرکزی از بانکها در مردادماه سال ۱۴۰۳ برابر با ۴۰.۳ درصد ثبت شد، این نرخ در مردادماه امسال به ۲۴.۸ درصد کاهش یافت.
به این ترتیب در شرایطی که آمارها از افزایش بدهی دولت به شبکه بانکی در سال ۱۴۰۴ حکایت دارند، با استناد به این بخش از گزارش بانک مرکزی، به نظر میرسد که اعمال سیاستهای انقباضی و کنترل ترازنامه بانکها، باعث شده که بدهی آنها به بانک مرکزی کاهشی شود.
