اینستکس یا ابزار حمایت از مبادلات تجاری بعد از اعتراضهای دیپلماتیک ایران و اعلام کاهش تعهدات بر اساس مفاد برجام اکنون به قلب تلاشهای همه جانبه طرفهای برجام تبدیل شده است.
گسترشنیوز : در حالی که مقامهای ایرانی با اعلام کاهش تعهدات خود بر اساس مفاد برجام اعتراض عملی خود را به اروپا برای عمل نکردن به وظایف خود در ازای این توافق بینالمللی نشان دادند حالا مقامهای کشورهای مختلف در تلاش هستند تا این ساز و کار را احیاء کنند.
قلب این تلاشها در سفر این هفته وزیر امور خارجه آلمان به تهران به همراهی مدیر اینستکس صورت میگیرد. به گفته تحلیلگران اینستکس تا کنون بیشتر از آنکه ابزاری اقتصادی برای مقابله با تحریمهای امریکا علیه ایران باشد ابزاری سیاسی برای اروپاییها بوده است و ایران تاکید دارد این روند باید تغییر کند.
حالا اما روسیه اعلام کرده که در حال گفتوگو با کشورهای اروپایی برای عضویت در این ساز و کار است و از سوی دیگر هلندیها خبر پیوستن خود را به اینستکس رسما اعلام کردهاند. قراراست مدیر آلمانی اینستکس هم به تهران سفر کند تا درباره ساز و کار اینستکس مذاکره صورت بگیرد.
«پر فیشر» مدیر آلمانی اینستکس همزمان با سفر وزیر امور خارجه آلمان به ایران خواهد آمد. فیشر با همتای ایرانی خود دیدار و آخرین تحولات مربوط به عملیاتی کردن سازوکار اینستکس را بررسی خواهد کرد.
ولادیمیر چیژوف، نماینده دائم روسیه در اتحادیه اروپا هم روز جمعه در حاشیه اجلاس بینالمللی اقتصادی سنپترزبورگ اروپاییها در این رابطه به سخره گرفت و گفت: اگر این مکانیزم برای آن به وجود آمده تا پرداخت برای کالاهای غیرتحریمی را تسهیل کند، پس وجود آن اصلاً چه نیازی است؟ همتایان اروپایی من در پاسخ به این سئوال میگویند، باید صبر کرد، این تازه اول کار است و بعد ما تصمیم خواهیم گرفت.{اینجا}
اکنون اما پس از گذشت حدود شش ماه از راهاندازی و ثبت این سازوکار جدید، سرعت کار برای عملیاتی شدن آن افزایش یافته که بیتاثیر از فشار دیپلماتیک ایران بر اروپا نیست.
از یک سو هلند و روسیه برای پیوستن به اینستکس اعلام آمادگی کردهاند و از سوی دیگر مدیر آلمانی این شرکت یعنی پر فیشر نیز در راه ایران است تا در یک کارگاه سه روزه با طرفهای ایرانی تمام مشکلات موجود برای راهاندازی عملیاتی این سازوکار را بررسی کنند.
اقدام جدید هلند
دولت هلند در پاسخ به پرسشهای پارلمان این کشور پیرامون اقدامات اتحادیه اروپا در مقابله با تحریمهای امریکا علیه ایران، در نامهای به تاریخ چهارشنبه ۵ ژوئن (۱۵ خردادماه) به سران نهاد قانونگذاری این کشور که در سایت رسمی دولت منتشر شد، ضمن اعلام حمایت از اینستکس، از برنامه خود برای سرمایهگذاری و پیوستن به این سازوکار مالی اروپایی خبر داد.
در این نامه، در پاسخ به پرسشی پیرامون نحوه کارکرد «قانون مسدودساز» که از سوی اتحادیه اروپا برای مقابله با تحریمهای امریکا احیا شد، وزیران امور خارجه و تجارت خارجی هلند تأکید کردند که این اتحادیه تأثیر فراسرزمینی تحریمهای امریکا را غیرقانونی دانسته و به رسمیت نمیشناسد.
نیاز به تبدیل شدن به ابزار اقتصادی
کارشناسان میگویند مقامهای اروپا طی ماههای گذشته از ایجاد اینستکس میگذرد بیشتر تلاش داشتهاند تا از این ساز و کار به عنوان ابزار سیاسی برای نشان دادن تعهد خود به برجام استفاده کنند. در عمل اما ایران هنوز نتوانسته است از این ابزار برای تقابل با تحریمهای امریکا استفاده کند. به همین خاطر است که مقامهای روسیه هشدار دادهاند که صبر ایران هم حدی دارد و باید چارهای اندیشده شود که اینستکس برای عبور تحریمها به ایران کمک کند.
اروپاییها که تاکنون در مقابل خروج غیرقانونی امریکا از برجام ضعیف عمل کردهاند اکنون فرصت کمی برای جبران کمکاریهای خود دارند. به همین خاطر است که سفر هایکو ماس، وزیر امور خارجه آلمان به تهران اهمیت ویژهای در روابط آینده ایران و اروپا دارد. مقامهای آلمان اعلام کردهاند که این سفر با هماهنگی فرانسه و انگلیس که از طرفهای اروپایی دیگر برجام هستند صورت میگیرد. حفظ برجام مهمترین محور این سفر اعلام شده و اروپاییها میدانند که دیگر با دست خالی و بدون اقدام عملی نمیتوانند ایران را در برجام نگه دارند.
منبع: خبرآنلاین
