آیا میدانستید بدترین پرونده تورم در تاریخ در حقیقت یک ابر تورم در کشور مجارستان در اروپای شرقی بوده است؟ در این مقاله شما را با وخیمترین ابر تورم تاریخ که در کشور مجارستان رخ داده است، آشنا خواهیم کرد.
گسترش نیوز: در اقتصاد ابر تورم زمانی اتفاق میافتد که یک کشور نرخ تورم بسیار بالا و معمولا پرشتاب را تجربه میکند. در این حالت به سرعت ارزش واقعی ارز داخلی از بین میرود و باعث میشود افراد جامعه داراییهایشان را از پول محلی به حداقل برسانند. بیشتر مردم بهطور معمول به سمت نگهداری ارزهای خارجی پایدار تغییر مسیر میدهند. در چنین شرایطی سطح عمومی قیمتها در یک اقتصاد به سرعت افزایش پیدا میکند.
مقدار بولیوار ونزوئلایی که برای خرید ۲٫۴ کیلوگرم مرغ لازم است. عکس از کارلوس گارسیا رالینز/رویترز
شرایط اقتصادی این روزهای ونزوئلا بسیار غمانگیز است. نرخ تورم سالیانه در این کشور از کنترل خارج شده و میلیونها شهروند ونزوئلا برای خرید اولیهترین نیازهای زندگی مانند غذا و وسایل بهداشتی در حال تقلا هستند. قیمتها هر ماه، دو برابر میشوند و اگر اقتصاددانان بتوانند باور کنند، نرخ تورم در پایان امسال به یک میلیون درصد خواهد رسید.
آخرین باری که ابر تورمی در این مقیاس رخ داد، در دهه ۱۹۹۰ تا ۲۰۰۰ در کشور زیمباوه بود؛ زمانی که دولت این کشور در یک تلاش بیهوده و مشهور، بدون هیچ پشتوانهای، ۱۰۰ هزار میلیارد دلار اسکناس چاپ کرد تا بتواند ارزش مالی را حفظ کند. آن اسکناسها در آن زمان، تنها به اندازه ۳۰ دلار امریکا ارزش داشتند.
اما ابر تورم زیمباوه، دومین پرونده وخیم تورم در تاریخ بود. بدترین ابر تورمی که تاکنون رخ داده، در کشور مجارستان در سالهای ۱۹۴۵ تا ۱۹۴۶ بوده است؛ زمانی که نرخ تورم روزانه به بیش از ۲۰۰ درصد رسید. قطار شکسته اقتصاد ونزوئلا در مقابل تورمهای رخ داده در مجارستان و زیمباوه، بسیار مجلل به نظر میآید.
مجارستان نخستین واحد پولی خود را پس از جدایی امپراطوری اتریش و مجارستان پس از اتمام جنگ جهانی اول، بهدست آورد. به آن واحد پولی، کرونا (kronoa) میگفتند، اما حکومت جدید و نبود یک سیستم اقتصادی واقعی برای واحد پولی سبب شد که ارزش کرونا به سرعت از کنترل خارج شود. حکومت وقت برای متوقف ساختن تورم تصمیم گرفت تا کرونا را به دور بیندازد و پس از آن در سال ۱۹۲۷، پنگوی (pengő) مجارستان را معرفی کرد. واحد پولی پنگو به استاندارد طلا بستگی داشت و در ابتدا، یکی از پایدارترین ارزهای موجود در جهان بود. پنگو در دوران رکود اقتصادی بزرگ دهه ۱۹۳۰ و در هنگام بیشتر جنگ جهانی دوم تا سال ۱۹۴۴، زمانی که ارتش هیتلر به این پادشاهی لشگرکشی کردند، همراه مجارستان بود. جنگی که پس از آن میان نیروهای آلمانی و شوروی رخ داد، به تخریب اقتصاد کشور منجر شد و پنگو با افت ارزش شدید روبهرو گشت.
یک اسکناس ۵۰۰ هزار کرونا در سال ۱۹۲۳
زمانی که جنگ به اتمام رسید و پنگو نتوانست خود را احیا کند، حکومت تصمیم گرفت تا پول چاپ کند و در کشور، سیل اسکناس راه بیندازد؛ این عمل انجام شد تا اگر حکومت مجارستان در جلوگیری از افت شدید پنگو موفق نشد، حداقل مردم پول کافی در نقدینگی خود داشته باشند. امروز همه ما، استدلال اشتباه این تصمیم را میدانیم و در نهایت اقتصاد کشور تا مرز سقوط پیش رفت.
قیمتها در مجارستان سر به فلک گذاشت، همان طور که در یادداشتهای وبسایت خبری امریکایی بیزینس اینسایدر (Business Insider)، این متن دیده میشود: کالایی که در سپتامبر ۱۹۴۵، تنها ۳۷۹ پنگو نرخ داشت، در ژانویه ۱۹۴۶ به ۷۲، ۳۳۰ پنگو، در فوریه به ۴۵۳، ۸۸۶ پنگو، در مارس به ۱، ۸۷۲، ۹۱۰ پنگو، در آوریل به ۳۵، ۷۹۰، ۲۷۶ پنگو، در ۳۱ ماه میبه ۱۱٫۲۶۷ میلیارد پنگو، در پانزدهم ژوئن به ۸۶۲ میلیارد پنگو، در سیام ماه ژوئن به ۹۵۴ هزار میلیارد پنگو، در هفتم ماه جولای به ۳ میلیارد میلیارد پنگو، در پانزدهم جولای به ۱۱ هزار میلیارد میلیارد پنگو و در تاریخ ۲۲ جولای سال ۱۹۴۶ به مقدار باورنکردنی یک هزار میلیارد هزار میلیارد پنگو رسید.
در زمان اوج ابر تورم، قیمتها هر ۱۵ ساعت، دو برابر میشد.
در ژوئن سال ۱۹۴۶، نرخ ارز پنگو به مقدار باورنکردنی ۴۶۰ هزار میلیارد هزار میلیارد در برابر یک دلار امریکا رسید
در سال ۱۹۲۷، زمانی که پنگو معرفی شد، هر ۵٫۲۶ پنگو معادل یک دلار امریکا بود. در ابتدای تورم در ژوئن سال ۱۹۴۴، هر ۳۳ پنگو معادل یک دلار امریکا بود. سپس، واحد پولی پنگو دچار فروپاشی شد. این تورم تا نقطه فروپاشی اقتصادی مجارستان پیش رفت و در ژوئن سال ۱۹۴۶، نرخ ارز پنگو به مقدار باورنکردنی ۴۶۰ هزار میلیارد هزار میلیارد (trillion trillion) در برابر یک دلار امریکا رسید.
اسکناس ۱۰۰ میلیون پنگو در دوران ابر تورم مجارستان در سال ۱۹۴۶
برای مقابله با سقوط ارزش پنگو، حکومت مجارستان تصمیم گرفت تا یک واحد پول جدید معرفی کند. پنگو با ام پنگو (Mpengö) یا همان یک میلیون پنگو تعویض شد و پس از آن به نوبت با بیپنگو (Bpengö)، معادل یک میلیارد پنگو و سپس با شاخص تورم آدوپنگو (Adopengö) تعویض شد. اسکناسها با همان طراحی ولی رنگهای مختلف وارد بازار شدند. عکس بالا یک اسکناس ۱۰۰ میلیون بیپنگویی (یک و ۲۰ صفر در جلوی آن) را نشان میدهد! این اسکناس بیشترین مقدار چاپشده در گردش بود که در تورم آن روزها تنها ۲۰ سنت امریکا ارزش داشت.
یک اسکناس با مقدار بیشتر نیز در مجارستان چاپ شد که در عکس پایین آن را میبینید. اما این اسکناس هیچوقت وارد گردش مالی کشور نشد. بله، این یک اسکناس یک میلیارد بیپنگو است.
برای اینکه بتوانیم شما را از مقدار پول چاپشده در آن زمان مطلع کنیم، فرض کنید که در جولای سال ۱۹۴۵، مقدار پول در گردش حدود ۲۵ میلیارد بود. این مقدار تا ژانویه سال ۱۹۴۶ به ۱٫۶۴۶ هزار میلیارد، تا می۱۹۴۶ به ۶۵ میلیون میلیارد و تا جولای ۱۹۴۶ به ۴۷ هزار میلیارد هزار میلیارد رسید. از آنجا به بعد، حکومت کشور مجارستان در حقیقت به اتمام ذخایر کاغذ با کیفیت مناسب چاپ اسکناس رسید.
در نهایت، در آگوست سال ۱۹۴۶، دولت تمام پنگوها را دور ریخت و تصمیم گرفت تا از ابتدا شروع کند. یک واحد پولی جدید به نام فورینت با نرخ هر یک فورینت مساوی ۴۰۰ هزار کوآدریلیون معرفی شد؛ یک چهار با ۲۹ تا صفر.
خوشبختانه پس از آن، شرایط اقتصادی کشور ثابت شد و فورینت تا دهه ۱۹۹۰، زمانی کهگذار به یک اقتصاد بازار ناخالص بر ارزش فورینت تاثیر گذاشت، دوام آورد.
مجارستان هنوز از واحد پولی فورینت استفاده میکند، اما برنامه دارد تا سال ۲۰۲۰ واحد پول خود را به یورو تغییر دهد.
منبع: کجارو
