وضعیت کشور در یک ماهگی گرانی بنزین

اجناس گران شده، سهمیه بنزین تاکسی‌های اینترنتی واریز نشده و مردم از روش پرداخت بسته معیشتی راضی نیستند.

گسترش نیوز- اصلی‌ترین دغدغه مردم پس از شنیدن خبر گرانی بنزین، تسری این افزایش نرخ به دیگر کالاها بود؛ اتفاقی که اغلب کارشناسان اقتصادی آن را محتمل می‌دانستند اما دولتی‌ها بنای نفی کلی آن را داشتند. در این‌باره وزیر صمت با تاکید بر اینکه پس از افزایش نرخ بنزین هیچ فروشنده‌ای اجازه افزایش نرخ کالاها را ندارد، گفته بود: اگر در هفته‌های گذشته مصوبه‌ای برای افزایش نرخ برخی کالاها هم داده شده باشد، همه را امروز باطل می‌کنم و از امروز به بعد اجازه هیچ‌گونه افزایش قیمتی به بهانه افزایش نرخ بنزین نمی‌دهیم.

رضا رحمانی افزوده بود: ذخایر کالاهای ما در بهترین حالت ممکن است. افزایش نرخ بنزین روی نرخ تمام‌شده کالاها از نظر تولید، تقریبا اثر ناچیزی دارد، زیرا نرخ این کالاها بیشتر متاثر از حمل‌ونقل بوده و عمده حمل‌ونقل نیز با سوخت گازوئیل انجام می‌شود که دولت هیچ تغییری در نرخ آن نداده است. اما اظهارات رحمانی برای کنترل نرخ کالاهای مصرفی کافی نبود و حالا قیمت‌ها در یک ماهگی طرح گرانی و سهمیه‌بندی بنزین رشد داشته‌ است. نکته قابل توجه اینجاست که این رشد قیمتی به صورت معقول و منطقی هم رخ نداده است. طبق گزارش‌های مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی نرخ بنزین تا ۵ درصد روی کالاهای مصرفی می‌تواند تاثیر داشته باشد اما قیمت‌ها بیش از این رشد کرده‌ است. بنا بر این گزارش، صیفی‌جات و سبد غالب میوه کشور پس از گرانی بنزین بیش از ۵۰ درصد افزایش بها داشته‌ و در طرف دیگر بازار خودرو هم شاهد افزایش نرخ بوده است. در این بین یکی از شاخص‌های اصلی بازار در کشور یعنی نرخ ارز هم افزایش داشت. نرخ هر دلار امریکا در بازه یک ماهه گذشته از طرح گرانی بنزین بیش از ۲۰۰۰ تومان افزایش پیدا کرد‏‌‏‌‏‌؛ البته باید توجه کرد تمام عوامل افزایش نرخ دلار مربوط به بنزین نیست اما بخش قابل توجهی از آن را می‌توان مربوط به گرانی بنزین دانست به طوری که عبدالناصر همتی، رئیس‌کل بانک مرکزی هم شوک قیمتی گرانی بنزین را یکی از عوامل افزایش نرخ ارز خوانده بود. مقام معظم رهبری هم در این‌باره ضمن هشدار به مسؤولان از آنها خواستند مانع از افزایش نرخ کالاها شوند و فرمودند: «حالا من دیروز دیدم در تلویزیون که بعضی مسؤولان محترم آمدند گفتند ما مراقبیم این افزایش نرخ موجب افزایش نرخ اجناس و کالاها نشود؛ خب! بله این مهم است، چون الان گرانی هست، بنا باشد باز اضافه بشود گرانی، خب! این برای مردم خیلی مشکلات درست می‌کند، باید مراقبت کنند». البته بیان این نکته بسیار حائز اهمیت است که دولتی‌ها هم برای کنترل نرخ اقداماتی انجام داده‌اند اما اینطور که پیداست اقدامات انجام شده کافی نبوده و احتیاج به تحرک بیشتر سازمان حمایت مصرف‌کنندگان و بازرسان وزارت صنعت، معدن و تجارت و تعزیرات است. * مردم ناراضی از بسته‌های معیشتی گرانی بنزین در هر صورت محقق شد و دولت به مردم قول داد تمام درآمدهای ناشی از گرانی را به مردم بازگرداند. بسته‌های معیشتی عنوانی بود که برای این بازگشت درآمدهای گرانی انتخاب شد. در نخستین گام دولتی‌ها ۱۶ میلیون نفر را از دریافت این بسته‌ها حذف کردند؛ اتفاقی که بدون هیچ شفافیتی رخ داد. دولت پیش از حذف این افراد هیچ‌گونه توضیحی درباره دلایل حذف نداد و با فشار نمایندگان مجلس شورای اسلامی و رسانه‌ها پس از یک هفته دلایلی را برای آن اعلام کرد. این اعلام دیرهنگام البته باعث بروز نارضایتی‌ در مردم شد. از طرف دیگر اغلب شهروندان نسبت به دریافت نکردن بسته معیشتی خود اعتراض داشتند که دولت برای رفع این موضوع بلافاصله پس از واریز بسته‎های معیشتی اعلام کرد سرپرستان خانوارهایی که مشمول بسته نشده‌اند و خود را واجد شرایط می‌دانند، می‌توانند شماره ملی سرپرست خانوار خود را به یک کد دستوری ارسال کنند که در این صورت ظرف ۲۴ ساعت برای آنها کد رهگیری ارسال می‌شود. چند ساعت پس از انتشار این کد دستوری به دلیل حجم زیاد تقاضای مردم این سامانه با اختلال مواجه شد و از کار افتاد. البته به صورت کلی تشکیکی هم درباره رقم ۶۰ میلیون دریافت‌کننده بسته معیشتی وجود داشت که دولتی‌ها هیچ سندی برای اثبات این تعداد ارائه نکردند. با گذشت یک ماه از گرانی بنزین، غلامرضا پناه، معاون توسعه مدیریت وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی آخرین رقم معترضان را ۶ ‌میلیون نفر اعلام کرده است. سوال اینجاست که بسته‌های معیشتی به چه نحوی پرداخت شده که تنها در گزارش‌های رسمی ۶ میلیون نفر اعتراض دارند؟ * غائله نابسامانی‌های ادامه‌دار سهمیه‌بندی پس از اعلام افزایش نرخ و ۲ نرخی شدن بهای بنزین، شرکت اسنپ اعلام کرد به راننده‌های خود سهمیه بنزین اعطا می‌کند. ژوبین علاقبند درباره فرمول و میزان این سهمیه گفت: سهمیه تخصیص‌یافته مابه‌التفاوت ریالی نرخ بنزین آزاد با نرخ پایه بر اساس پیمایش هفتگی رانندگان در مجموع تاکسی‌های آنلاین است. پیمایش رانندگان بر اساس کیلومتر طی‌شده از زمان قبول درخواست سفر تا پایان سفر محاسبه می‌شود. شرط تخصیص بنزین سهمیه پیمایش حداقل ۴۷کیلومتر در هفته در مجموع تاکسی‌های آنلاین است و سقف پیمایش مورد قبول برای تخصیص سهمیه ۱۰۰۰ کیلومتر در هفته، با مبنای هر ۱۰۰ کیلومتر ۷ لیتر است. بدین ترتیب سقف سهمیه تخصیص‌یافته به هر راننده تاکسی اینترنتی ۷۰ لیتر در هفته برای خودروهای تک‌سوز و ۴۲ لیتر در هفته برای خودروهای دوگانه‌سوز است. این سهمیه مازاد بر ۶۰ لیتر سهمیه ماهانه هر خودرو است. وی افزود: معیار تخصیص سهمیه‌ بنزین تاکسی‌های اینترنتی بر اساس پیمایش هفتگی رانندگان این سامانه‌هاست. این سهمیه در قالب اعتبار به کارت بانکی هر راننده واریز می‌شود و در اختیار تاکسی‌های اینترنتی قرار نمی‌گیرد. این اعتبار تنها برای خرید بنزین و در جایگاه‌های سوخت قابل‌ استفاده است. طبق مصوبه تعیین‌شده رانندگان تاکسی‌های اینترنتی به‌ازای هر ۱۰۰ کیلومتر ۷ لیتر بنزین دریافت می‌کنند. مدیرعامل اسنپ عنوان کرد: پیگیری‌های مدیران تاکسی‌های اینترنتی مؤثر واقع شده و سهمیه ۸ روز نخست واریز شده و بعد از طی شدن فرآیندهای اداری بین ۳ سامانه ثبت اسناد، ناجا و بانک مرکزی ، طبق روال هفتگی واریز اعتبار خرید سوخت انجام می‌شود. افرادی که مدارک‌شان دارای نقص اطلاعاتی بود، تا زمان رفع نواقص مربوطه سهمیه بنزین‌شان محفوظ می‌ماند. با وجود این بسیاری از رانندگان این شرکت معتقدند چنین هزینه‌ای به آنها اختصاص نیافته است. در این شرایط بسیاری از رانندگان از این وضعیت ناراضی هستند. برخی رانندگان تاکسی‌های اینترنتی از واریز نشدن سهمیه به حساب‌شان می‌گویند. علاوه بر این اخیرا هم خبری منتشر شد مبنی بر اینکه تاکسی‌های ون درون‌شهری که مسؤولیت جابه‌جایی و حمل‌ونقل عمومی مسافران را در شهرهای بزرگ از جمله تهران به عهده دارند، با پایان یافتن سهمیه بنزین خود دست از کار کشیده و انبوه مسافران را در بلاتکلیفی قرار داده‌اند. بر اساس طرح سهمیه‌بندی بنزین سهمیه سوخت تاکسی ون شهری بنزین‌سوز به ۶۰۰ لیتر و تاکسی ون شهری دوگانه‌سوز هم به ۲۵۰ لیتر افزایش یافت. اما با گذشت کمتر از یک ماه از اجرای این طرح رانندگان تاکسی‌های خطی ون با بیان اینکه سهمیه بنزین‌شان تمام شده و از سویی اجازه افزایش کرایه را ندارند، از جابه‌جایی مسافران درون‌شهری امتناع کرده و دست از کار کشیده‌اند. * تمام درآمدهای حاصل از گرانی بنزین به مردم می‌رسد؟ درحال‌حاضر مصرف بنزین معادل ۹۷ میلیون لیتر در روز است که نیمی از آن صرف مصارف شخصی و نیمی دیگر صرف خدمات می‌شود. بر اساس الگوی جدید سهمیه‌بندی، ۱۷ میلیون خودروی شخصی با سهمیه روزانه ۲ لیتر و موتوسیکلت‌های شخصی با سهمیه روزانه ۸۳/۰ لیتر، مجموعا ۳۷ میلیون لیتر از بنزین ۱۵۰۰ تومانی استفاده خواهند کرد. از طرفی چنانچه ۲ ثلث از مصارف خدماتی، از بنزین سهمیه‌ای بهره‌مند شود، مقدار مصرف بنزین سهمیه‌ای در کل کشور معادل ۷۰‌ میلیون لیتر در روز خواهد بود. طبق الگوی رخ داده در کاهش مصرف سوخت در ۳ هفته سپری شده از سهمیه‌بندی و گرانی بنزین، تاکنون روزانه ۲۰‌میلیون لیتر مصرف بنزین کاهش یافته و به حدود روزانه ۷۸‌ میلیون لیتر رسیده است. این در حالی است که در آینده نزدیک شاهد کاهش بیشتر مصرف هم خواهیم بود، زیرا اولا بخشی از مصرف شتاب‌زده برای ترس از حذف سهمیه کارت از بین رفته است و از سوی دیگر شاهد اقبال فراوان مردم به مصرف CNG هستیم. این یعنی به احتمال قوی کاهش مصرف بنزین برای هر روز به بیش از ۲۰ میلیون لیتر خواهد رسید. با در نظر گرفتن کاهش مصرف روزانه ۲۰ میلیون لیتر بنزین و ۱۲۰ روز باقیمانده از امسال و نرخ ۵ هزار تومانی هر لیتر بنزین فوب خلیج‌فارس می‌توان گفت دولت از صادرات بنزین در این مدت ۱۲ هزار میلیارد تومان درآمد خواهد داشت که هیچ محلی برای هزینه‌ کرد آن اعلام نشده است. دولت پس از یک ماه در این باره به افکار عمومی پاسخ نداده است. * هیچ‌کس مسؤولیت را قبول نمی‌کند منفی‌ترین موضوعی که می‌توان پس از گذشت یک ماه از گرانی بنزین بیان کرد نپذیرفتن مسؤولیت شیوه این کار است. با وجود نقدهای فراوانی که در شیوه و زمان سهمیه‌بندی بنزین مطرح است هیچ‌کس مسؤولیت‌ و تبعات آن را نمی‌پذیرد. رئیس‌جمهور می‌گوید از زمان اجرای آن خبر نداشته، وزیر کشور معتقد است صدا‌و‌سیما در شیوه اطلاع‌رسانی قصور داشته و اصلی‌ترین چهره اجرایی این طرح یعنی بیژن نامدار‌زنگنه می‌گوید بخوبی طرح را اجرا کرده، در این وانفسا موضوع استیضاح وزیر نفت هم مطرح است که با گذشت یک ماه از آن هنوز رئیس کمیسیون انرژی آن را به هیأت‌رئیسه مجلس شورای اسلامی تقدیم نکرده است.

منبع: تسنیم