راز ایمنی بدن در برابر خودش فاش شد؛ جایزه نوبل پزشکی به سه دانشمند رسید

مری برانکو، فرد رامسدل و شیمون ساکاگوچی به دلیل اکتشافات بنیادی در زمینه تحمل ایمنی محیطی، که مانع از حمله سیستم ایمنی به بافت‌های بدن می‌شود، جایزه نوبل فیزیولوژی یا پزشکی ۲۰۲۵ را دریافت کردند. سیستم ایمنی بدن روزانه از ما در برابر هجوم میکروب‌ها محافظت می‌کند، اما باید تنظیم شود تا به سلول‌های خودی آسیب نرساند. این دانشمندان با شناسایی سلول‌های T تنظیمی، نشان دادند که چگونه این سلول‌ها از بروز بیماری‌های خودایمنی جلوگیری می‌کنند.

شیمون ساکاگوچی؛ پیشگام در تحمل ایمنی

شیمون ساکاگوچی در سال ۱۹۹۵، برخلاف باور رایج زمان که تحمل ایمنی را صرفاً نتیجه حذف سلول‌های مضر در تیموس (تحمل مرکزی) می‌دانست، گروه ناشناخته‌ای از سلول‌های ایمنی را کشف کرد که از بدن در برابر بیماری‌های خودایمنی محافظت می‌کنند. این کشف، درک ما از پیچیدگی سیستم ایمنی را متحول کرد.

برانکو و رامسدل؛ رمزگشایی ژن Foxp۳

در سال ۲۰۰۱، مری برانکو و فرد رامسدل کشف کردند که چرا گونه‌ای خاص از موش‌ها به بیماری‌های خودایمنی حساس‌تر هستند. آن‌ها دریافتند که جهش در ژن Foxp۳ عامل این آسیب‌پذیری است و این جهش در انسان به بیماری خودایمنی شدید IPEX منجر می‌شود. دو سال بعد، ساکاگوچی نشان داد که این ژن رشد سلول‌های T تنظیمی را کنترل می‌کند، که نقش کلیدی در نظارت بر سایر سلول‌های ایمنی و حفظ تحمل بافت‌های بدن دارند.

تأثیرات پزشکی؛ از سرطان تا پیوند اعضا

اکتشافات این سه دانشمند زمینه تحمل ایمنی محیطی را پایه‌گذاری کرد و به توسعه درمان‌های نوینی برای سرطان، بیماری‌های خودایمنی و بهبود پیوند اعضا منجر شد. برخی از این درمان‌ها اکنون در مرحله آزمایش‌های بالینی قرار دارند و نویدبخش تحولات بزرگی در پزشکی هستند. به گفته اوله کمپ، رئیس کمیته نوبل، این اکتشافات برای درک عملکرد سیستم ایمنی و پیشگیری از بیماری‌های خودایمنی حیاتی بوده‌اند.

آشنایی با برندگان نوبل پزشکی ۲۰۲۵

• مری ای. برانکو

  متولد: ۱۹۶۱

  محل کار: موسسه زیست‌شناسی سامانه‌ها، سیاتل، واشنگتن، آمریکا

• فردریک جی. رامسدل

  متولد: ۴ دسامبر ۱۹۶۰، المهرست، ایلینوی، آمریکا

  محل کار: شرکت زیست‌فناوری سونوما بیوتراپیکس، سن‌فرانسیسکو، کالیفرنیا، آمریکا

• شیمون ساکاگوچی

  متولد: ۱۹ ژانویه ۱۹۵۱، ناگاهاما، شیگا، ژاپن

  محل کار: دانشگاه اوساکا، اوساکا، ژاپن

برندگان جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۵

امروز در مراسمی که در فرهنگستان سلطنتی علوم سوئد برگزار شد، جان کلارک، میشل اچ. دوورت و جان ام. مارتینیس به عنوان برندگان جایزه نوبل فیزیک ۲۰۲۵ انتخاب شدند.

جوایز نوبل توسط آلفرد نوبل، مخترع سوئدی که در سال ۱۸۹۶ درگذشت، ایجاد شد. این جایزه با جایزه نقدی ۱۱ میلیون کرون سوئد همراه است.

از سال ۱۹۰۱ تا ۲۰۲۴، ۱۱۸ جایزه نوبل در فیزیک اعطا شده است. پنج نفر از ۲۲۷ برنده فیزیک زن بوده‌اند، از جمله ماری کوری در سال ۱۹۰۳.

جایزه فیزیک سال گذشته به جان هاپفیلد، فیزیکدان، و جفری هینتون، دانشمند کامپیوتر، که یکی از پدران هوش مصنوعی (AI) محسوب می‌شود، اهدا شد.

اکتشافات آنها در دهه ۱۹۸۰، یادگیری ماشینی را با شبکه‌های عصبی مصنوعی امکان‌پذیر کرد و راه را برای پیشرفت‌های مدرن در هوش مصنوعی هموار ساخت.

اسامی برندگان جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۵ اعلام شد

در مراسم معرفی برندگان جایزه نوبل شیمی ۲۰۲۵ که امروز چهارشنبه ۱۶ مهرماه در ساعت ۱۳:۱۵ به وقت تهران در فرهنگستان سلطنتی علوم سوئد برگزار شد، نام سوسومو کیتاگاوا، استاد دانشگاه کیوتو، ژاپن، ریچارد رابسون، استاد دانشگاه ملبورن، استرالیا و عمر، اِم یاغی از دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، آمریکا برای توسعه چارچوب‌های آلی فلزی اعلام شد.

عمر مونس یاغی (Omar Mwannes Yaghi) متولد ۹ فوریه ۱۹۶۵ میلادی، شیمی‌دان متولد امان، اردن، استاد شیمی در دانشگاه کالیفرنیا، برکلی، برنده جایزه ولف در شیمی در سال ۲۰۱۸ و جایزه مصطفی در سال ۲۰۱۵ میلادی است.

سال گذشته، جایزه نوبل شیمی به صورت مشترک به دیوید بیکر(David Baker)، دمیس هسابیس (Demis Hassabis) و جان جامپر (John M. Jumper) برای طراحی پروتئین محاسباتی اعطا شد.