صندوق بازنشستگی کشوری در آستانه ورشکستگی؛ معلمان بیش از ۷۰ درصد اعضا هستند
ابراهیم سحرخیز، معاون پیشین وزارت آموزش و پرورش، با هشدار نسبت به وضعیت بحرانی صندوق بازنشستگی کشوری گفت: این صندوق که امروز بیش از یک میلیون و ۷۱۵ هزار عضو دارد و حدود ۷۰ درصد آنان معلمان و کارکنان آموزش و پرورش هستند، با ضریب پشتیبانی تنها ۷ دهم، وابستگی روزافزون به بودجه عمومی دولت و مدیریتهای ناکارآمد، در آستانه ورشکستگی قرار گرفته است؛ چالشی که اصلاحات مقطعی و لایحههای حمایتی به تنهایی قادر به رفع آن نخواهند بود.
ابراهیم سحرخیز، معاون پیشین وزارت آموزش و پرورش گفت: صندوق بازنشستگی کشوری از ۵۰ هزار مشترک پیشین خود در سال ۱۳۵۵ اکنون با حدود یک میلیون و ۷۱۵ هزار عضو که چیزی قریب به ۷۰ درصد آن را معلمان و کارکنان بازنشسته آموزش و پرورش تشکیل میدهند، شاید تنها صندوقی باشد که با ضریب پشتیبانی ۷ دهم یعنی کمتر از یک نفر شاغل بیمهپرداز به ازای هر بازنشسته، حال و روز مساعدی برای دوام و پایداری نداشته و وابستگی روزافزون آن به بودجه عمومی دولت به عنوان ابرچالشی در اقتصاد ایران همواره موجب نگرانی است.
وی در ادامه تأکید کرد: البته باید مراقب بود تا در نگاهی بستانکارانه و غیرعالمانه با چماق شدن این ضریب پشتیبانی اندک، سپس با تبرئه کردن سیاستگذاران، برنامهریزان، مجریان، مدیران و دیگر دستاندرکاران، همه کاسهکوزهها را بر سر بزرگی عائله دولت، بهویژه ساختار پرحجم آموزش و پرورش دولتی و شمار استخدامها نشکنیم؛ چراکه در سطح جهانی نیز به ازای هر بازنشسته تنها حدود ۲٫۷ نفر بیمهپرداز وجود دارد که پیشبینی میشود در سال ۲۰۳۵ این عدد حتی کمتر شود.
ورشکستگی صندوق؛ فراتر از دلایل جمعیتی
سحرخیز افزود: این مطلب را به آن خاطر نمیگویم تا فاصله تقریبا ۳٫۸۵ برابری میانگین ضریب پشتیبانی جهانی را با ضریب تنها ۷ دهم درصدی صندوق بازنشستگی کشوری توجیه کرده یا قضیه را ماستمالی کنم؛ اما انصاف نیست تمامی این ورشکستگی فاحش و بهتدریج روی هم تلنبار شده را تنها به حساب موضوعاتی مثل نرخ بازنشستگی پیش از موعد، بالا رفتن نرخ امید به زندگی، زاد و ولدهای دهه شصتی، تغییر در هرم سنی جمعیت یا افزایش تقاضا برای آموزش گذاشت.
مدیریت ناکارآمد و داراییهای زیانده
معاون پیشین وزارت آموزش و پرورش گفت: مسائل مدیریتی، انتصابهای سفارشی و زورکی، کاهش بهرهوری داراییها بر اثر تحمیل شرکتهای دولتی زیانده به عنوان معوض یا تهاتر بدهیهای انباشته دولتها به صندوق بازنشستگی کشوری، ترس از مسدود شدن داراییها بر اثر تحریمهای بینالمللی یا ورود و خروج سرمایه و... همگی در تداوم این ورشکستگیها تأثیر معناداری داشتهاند.
وی افزود: نباید از کنار استعفاهای مکرر، مدیرعاملهای حاشیهدار، پرداختهای نامتعارف و پاداشهای مسئلهساز در صندوقی که بر اثر نابهرهوری مدیرانش به چنین روزی افتاده، به آسانی گذشت. اکنون دولت پزشکیان در قالب پیشنهاد لایحهای به مجلس سعی دارد تا با اصلاح ماده ۱۰۶ قانون مدیریت خدمات کشوری، دو نشان را با یک تیر بزند.
لایحه دولت؛ کاهش فاصله حقوقی شاغلان و بازنشستگان
سحرخیز تأکید کرد: دولت قصد دارد همزمان با تقویت منابع مالی صندوقهای بازنشستگی و افزایش تابآوری آنها، بدون نیاز به تصویب قوانین حمایتی مانند متناسبسازی حقوق بازنشستگان، با مشمول کسور قراردادن تمامی دریافتیها اعم از فوقالعادههای مستمر و بند ۱۰، حتی دیگر دریافتهای نامستمر مانند اضافهکار اداری، حقالتدریس غیرموظف معلمان و نوبتکاری مدیران و عوامل اجرایی مدارس، فاصله ریالی بین دریافتی شاغلان و بازنشستگان را به حداقل ممکن برساند.
معاون پیشین وزارت آموزش و پرورش در پایان گفت: تصمیمی که در صورت تصویب مجلس، معلوم نیست حتی بتواند در درازمدت بدون اصلاح روندها، نوع مدیریتها و انتصابها، نحوه واگذاریها، بنگاهداری درست و هدفمند، فایق آمدن بر چالشهای بینالمللی مانند تحریمها در حوزه سرمایهگذاری و بهبود سیاستها و ساختارها، مانع از ورشکستگی صندوقها بهویژه صندوق بازنشستگی کشوری شود.
