بازار فرعی، جایگزین مزایده‌های غیرشفاف

کارشناسان بورس کالا معتقدند، بازار فرعی بورس کالا که اواخر سال ۹۱ تاسیس شده، می‌تواند به‌عنوان جایگزینی برای فرآیند مزایده غیرشفاف کالاها مطرح شود.

به گزارش پایگاه خبری گسترش، روزنامه صمت نوشت: اما در نگاه کلی، بازار فرعی بورس کالا بازاری برای عرضه کالاهایی به‌شمار می‌رود که از استانداردهای ثابت برخوردار نبوده و به شفاف‌سازی در حوزه کشف نرخ نیاز دارند. براساس ضوابط، کالاهایی که تناژ آنها خارج از استاندارد یا وارداتی است، در این بازار عرضه می‌شود. از طرفی کالاهایی که توالی عرضه ندارند و فقط یک‌بار عرضه می‌شوند و شرایط حضور در تالار اصلی را ندارند نیز در بازار فرعی قابل معامله هستند. به گفته فعالان بازار کالایی، بازار فرعی در واقع شبیه یک تالار کمکی برای عرضه و معامله کالاهای دارای شرایط خاص است؛ بنابراین هرچند در تالار اصلی بورس کالا سقف نوسان نرخ ۱۰درصد است اما در بازار فرعی بورس کالا سقف نرخی وجود ندارد. به‌نظر می‌رسد هر چه تعداد و تنوع کالاهایی که در این بازار عرضه می‌شود بیشتر باشد، گستره نفوذ آن افزایش می‌یابد. البته شاید ورود برخی کالاهای جدید به این تالار چندان از دریچه نگاه برخی افراد عرف نباشد اما با گذشت زمان و مشخص شدن مزیت‌های عرضه در این بازار، این دیدگاه‌ها نیز تغییر خواهد کرد.

مزیت‌های بازار فرعی بورس کالا یکی از رسالت‌های اصلی بورس کالا، ارتقای شفافیت در بازارهای کالای کشور از طریق فرآهم آوردن شرایط لازم برای تعامل نیروهای عرضه و تقاضای بازار به‌منظور کشف شفاف، رقابتی و منصفانه نرخ‌ها و جلوگیری از نکول(ناکامی در پرداخت فوری سود یا اصل سرمایه در زمان مقرر) در انجام معاملات است. اما جدای از ۴ بازار اصلی بورس کالا یعنی رینگ‌های صنعتی و معدنی، کشاورزی، پتروشیمی و فرآورده‌های نفتی و آتی، شیوه‌نامه ایجاد یک بازار دیگر زیر نظر بورس کالا اواخر سال ۹۱ مورد تصویب هیات‌مدیره سازمان بورس قرار گرفت تا روند پیشرفت و توسعه معاملات بورس کالا تکمیل‌تر شود. به گزارش اقتصاد آنلاین، مزیت‌های عمومی انجام معاملات از طریق بورس کالای ایران از یک‌سو معافیت ۱۰ درصدی از مالیات بر درآمد حاصل از فروش بوده و ازسوی دیگر از برگزاری مناقصه یا مزایده و تشریفات مربوط به آن نیز معاف است. خروج از نظام نرخ‌گذاری نیز دیگر مزیت عمومی عرضه در بورس کالای ایران است. به اعتقاد کارشناسان، از مهم‌ترین مزیت‌های راه‌اندازی بازار فرعی بورس کالای ایران از بین بردن تخلفات و ابهامات ناشی از اجرای روش‌های سنتی مزایده پاکتی به دلیل امکان رقابت برای طیف بیشتری از مشتریان است.

تقابل آزاد عرضه و تقاضا یکی از علل اصلی ایجاد تالار فرعی بورس کالا عرضه و پذیرش کالاهایی است که شرایط لازم برای پذیرش در تالار اصلی بورس کالا را ندارند؛ به‌طور نمونه این تالار برای عرضه کالاهایی ایجاد شده که عرضه آنها محدود و موقتی است یا استانداردهای لازم برای پذیرش در تالار اصلی را ندارند. مصطفی محمدباقری، مدیر کالایی یک کارگزاری، با بیان این مطلب گفت: با توجه به اینکه فرآیند پذیرش کالا در تالار اصلی طولانی است و باید کالاهایی که در تالار اصلی پذیرش می‌شوند از ویژگی‌های لازم برخوردار باشند، این تالار از این نظر که شرایط و فرآیند پذیرش در آن آسان‌تر است می‌تواند به‌عنوان یک مزیت مطرح باشد. وی افزود: به‌طور کلی کالاهایی که در تالار فرعی معامله می‌شوند دو دسته هستند؛ اموال غیرمنقول مثل املاک و مستغلات و همچنین کالاهایی که براساس مقررات شرایط پذیرش در بازار معاملات کالای فیزیکی را از دست می‌دهند. محمدباقری تاکید کرد: به جز فرآیند پذیرش و عرضه که در تالار فرعی با تالار اصلی متفاوت است سایر شرایط مانند تسویه و...، مشابه تالار اصلی بورس کالا است. این تالارها می‌توانند جایگزین مزایده‌ها شوند و در اصل یکی از مزیت‌های بورس کالا نیز همین است. این فعال کالایی درباره مزیت‌های معامله در بورس کالا، تصریح کرد: به‌طور کلی خرید و فروش در بورس کالای ایران مزیت‌هایی دارد که بخشی از آن شامل خریدوفروش کالاهای پذیرفته‌شده در بورس‌های کالایی است که با رعایت مقررات حاکم بر آن بورس‌ها مورد دادوستد قرار می‌گیرند. محمدباقری افزود: وزارتخانه‌ها و سازمان‌های دولتی، عمومی و سازمان‌های اجرایی نیاز به برگزاری مناقصه یا مزایده و تشریفات مربوط به آنها ندارند و دولت مکلف است کالای پذیرفته شده در بورس را از نظام نرخ‌گذاری خارج کند. به گفته وی، مهم‌ترین اهداف بورس کالا ایجاد بازاری منسجم، سازمان‌یافته و قانونمند برای تسهیل دادوستد کالاست که در آن نرخ‌ها به‌طور شفاف و در اثر تقابل آزاد عرضه و تقاضا کشف می‌شود. وی افزود: سامان‌دهی بازار کالاها از طریق سازوکار اجرایی ناظر بر تعهدات و منافع طرفین معامله است و کشف نرخ کالاها براساس تعامل، تقابل عرضه و تقاضا و نیاز بازار است.

امکان دسترسی همه خریداران برگزاری مناقصه‌ها و مزایده‌ها هزینه‌های زیادی برای برگزارکنندگانش دارد که در صورت ورود به بورس، این هزینه‌ها به صفر میل خواهد کرد. علی‌اصغر بهرامی، مدیر کالایی یک کارگزاری نیز با بیان این مطلب، گفت: با توجه به بسترسازی مناسبی که حدود ۱۳ سال گذشته در بورس کالا به وجود آمده، درحال‌حاضر بهترین بستر برای معاملات انواع کالاها، چه در تابلوی اصلی و چه در تابلوی فرعی، بورس کالاست. این فعال کالایی تاکید کرد: علاوه بر اینکه نرخ مدنظر برگزارکننده مناقصه نزدیک به واقعیت خواهد بود به نوعی تابلوی بورس کالا محلی برای به معرض نمایش گذاشتن کالاهای قابل فروش خواهد بود به این معنی که تالار فرعی، یک تابلوی تبلیغات رایگان برای شرکت‌هاست. به گفته وی، امکان جست‌وجو و دسترسی همه خریداران، فروشندگان و تصمیم‌گیرندگان برای آمار و تحلیل اطلاعات فراهم می‌شود زیرا سایت بورس کالا درحال‌حاضر تبدیل به مرجعی برای بیشتر بازرگانان، تولیدکنندگان و تاجران شده است.