ایران و ارمنستان روی چه موضوعاتی توافق می کنند؟
سفر رئیس‌جمهور ایران، مسعود پزشکیان، به ارمنستان و بلاروس در حالی انجام شد که مذاکرات حساس درباره کریدور قفقاز جنوبی و تقویت روابط با اتحادیه اقتصادی اوراسیا در دستور کار قرار دارد. کارشناسان معتقدند ایران با تأکید بر خطوط قرمز خود، به‌ویژه حفظ حاکمیت ارمنستان بر مسیرهای جدید و دوری این مسیرها از مرزهایش، به دنبال بازتعریف نقش خود در منطقه‌ای است که به سرعت به کانون رقابت قدرت‌های جهانی تبدیل شده است. آیا این سفر می‌تواند جایگاه ایران را در قفقاز و اوراسیا تقویت کند؟
حامد خسروشاهی، کارشناس مسائل قفقاز، اظهار کرد که ارمنستان در سه دهه گذشته به دلیل بسته بودن مرزهایش با آذربایجان و ترکیه و مشکلات مرزی با گرجستان، به ایران به‌عنوان تنها مسیر زمینی و هوایی خود وابسته بوده است. ایران در این مدت نقش کلیدی در تأمین نیازهای اقتصادی ارمنستان ایفا کرده است. با این حال، پس از جنگ قره‌باغ ۲۰۲۰ و بازتعریف امنیتی قفقاز جنوبی، نیاز به بازنگری در روابط دوجانبه بیش از پیش احساس می‌شود.
کریدور قفقاز جنوبی؛ فرصت یا تهدید برای ایران؟
قفقاز جنوبی به دلیل موقعیت چهارراهی خود برای کریدورهای شرق به غرب و شمال به جنوب، از اهمیت راهبردی برخوردار است. خسروشاهی تأکید کرد که ارمنستان برای رهایی از انزوای جغرافیایی، به دنبال نقش‌آفرینی در کریدورهای جهانی است. ایران از رفع انسداد مسیرهای قفقاز حمایت می‌کند، اما خطوط قرمز مشخصی دارد: ارمنستان نباید کنترل مسیرهای جدید را به طرف‌های ثالث، مانند ترکیه، آذربایجان یا قدرت‌های غربی، واگذار کند. حضور نیروهای نظامی خارجی یا شرکت‌های امنیتی در این مسیرها می‌تواند امنیت ملی ایران را به خطر بیندازد.
مذاکرات پزشکیان و پاشینیان؛ تأکید بر دوری مسیرها از مرز ایران
یکی از موضوعات کلیدی در مذاکرات احتمالی پزشکیان و نیکول پاشینیان، نخست‌وزیر ارمنستان، مسیر سیونیک است. ایران خواستار آن است که این کریدور جدید از مرزهایش فاصله گرفته و به مناطق مرکزی ارمنستان منتقل شود تا مسیرهای تجاری ایران به قفقاز جنوبی، روسیه و اروپا تحت تأثیر قرار نگیرد. این موضوع نیازمند اصلاحات حقوقی در ارمنستان، از جمله تغییرات در قانون اساسی، است که هنوز در دست بررسی است.
بلاروس و اوراسیا؛ فرصتی برای بازتنظیم سیاست های ایران
خسروشاهی درباره سفر پزشکیان به بلاروس و اهمیت اتحادیه اقتصادی اوراسیا گفت که ایران در سه دهه گذشته توجه کافی به این منطقه نداشته است. وی به اظهارات سرگئی لاوروف، وزیر امور خارجه روسیه، اشاره کرد که از غفلت ایران در قبال قفقاز و اوراسیا ابراز تعجب کرده بود. با توجه به سرمایه‌گذاری گسترده قدرت‌های جهانی مانند آمریکا، اروپا، روسیه و چین در اوراسیا، ایران باید سیاست‌های خود را در این منطقه بازتنظیم کند. این سفر می‌تواند گامی در راستای تقویت همکاری‌های اقتصادی و منطقه‌ای باشد.
چرا اوراسیا مهم است؟
منطقه اوراسیا به دلیل میزبانی از شاهراه‌های آینده جهان، از جمله کریدورهای تجاری و ترانزیتی، نقشی کلیدی در اقتصاد جهانی خواهد داشت. خسروشاهی تأکید کرد که ایران با تکیه بر پیوندهای تاریخی و فرهنگی با این منطقه، باید هرچه سریع‌تر سیاست‌های اوراسیایی خود را تقویت کند تا از فرصت‌های اقتصادی و ژئوپلیتیکی آن بهره‌مند شود.
ارسال نظر