آمریکا پایان آتش بس را به دوست ایران اعلام کرد

ترامپ تصمیم نهایی خود را برای آغاز مجدد نزاع تجاری و اعمال دور جدیدی از تعرفه های سنگین تجاری علیه دولت چین را پس از برقراری یک دوره آتش بس ۹۰ روزه اتخاذ کرده تا متحد استراتژیک ایران بار دیگر وارد یک چالش جدی شود.

پس از چند سال آرامش نسبی در روابط اقتصادی میان آمریکا و چین، حالا نشانه‌هایی از بازگشت تنش‌های تجاری به چشم می‌خورد؛ نشانه‌هایی که برخی تحلیلگران آن را مقدمه‌ای برای شکستن توافقات موقت و آغاز دور تازه‌ای از جنگ اقتصادی میان دو ابرقدرت جهانی می‌دانند. ایالات متحده که در سال‌های اخیر از ابزارهای تحریم، تعرفه‌گذاری و محدودیت‌های فناوری برای مهار رشد اقتصادی چین استفاده کرده بود، به‌نظر می‌رسد بار دیگر در حال ارزیابی شرایط برای اعمال فشارهای جدید است.

تحولات اخیر در حوزه فناوری، به‌ویژه در زمینه نیمه‌رساناها و هوش مصنوعی، یکی از محورهای اصلی این بازنگری است. دولت آمریکا به‌شدت نگران آن است که پیشرفت‌های بی‌وقفه چین در صنایع پیشرفته، موازنه قدرت اقتصادی و امنیتی جهان را به سود پکن تغییر دهد. در همین راستا، زمزمه‌هایی از احیای تحریم‌های صادراتی یا وضع محدودیت‌های جدید بر شرکت‌های بزرگ فناوری چینی مانند هواوی و SMIC شنیده می‌شود؛ اقدامی که اگر اجرایی شود، عملاً به منزله نقض آتش‌بس تجاری موقت خواهد بود.

از سوی دیگر، رقابت در حوزه منابع حیاتی نیز شدت گرفته است. درحالی‌که چین کنترل گسترده‌ای بر زنجیره تأمین عناصر کمیاب و مواد خام صنعتی دارد، آمریکا تلاش می‌کند با سیاست‌های حمایتی داخلی، وابستگی خود به پکن را کاهش دهد. اما همین اقدامات، مانند تصویب بسته‌های حمایتی برای صنایع آمریکایی و اعمال مالیات‌های ترجیحی، از سوی چین به‌عنوان نقض روح همکاری تلقی می‌شود. کارشناسان هشدار می‌دهند که اگر یکی از طرفین قدم اول را در لغو تعهدات تجاری بردارد، طرف مقابل نیز تلافی‌جویانه عمل خواهد کرد و چرخه‌ای جدید از جنگ تعرفه‌ها کلید خواهد خورد.

برخی منابع در واشنگتن نیز از فشار فزاینده محافل سیاسی و نظامی برای تجدیدنظر در سیاست مماشات با چین خبر می‌دهند. با نزدیک شدن به انتخابات ریاست‌جمهوری آمریکا، جناح‌های مختلف سعی دارند با موضع‌گیری‌های سخت‌گیرانه در قبال چین، نظر رأی‌دهندگان را جلب کنند. همین موضوع، احتمال اقدامات هیجانی و یک‌جانبه علیه پکن را افزایش داده و چشم‌انداز همکاری اقتصادی را تیره‌تر کرده است.

دولت ترامپ از اپل به دلیل تولید آیفون در چین ناراضی است

در شرایط فعلی، اقتصاد جهانی بیش از هر زمان دیگری نیازمند ثبات و پیش‌بینی‌پذیری است؛ اما اگر این تنش‌های تجاری دوباره شعله‌ور شود، زنجیره‌های تأمین بین‌المللی، بازارهای سرمایه، و صنایع فناوری پیشرفته بیشترین آسیب را خواهند دید. نقض آتش‌بس تجاری از سوی آمریکا نه‌تنها پیامدهایی جدی برای چین خواهد داشت، بلکه به شکل دومینووار، بسیاری از اقتصادهای نوظهور و حتی متحدان اروپایی آمریکا را نیز تحت تأثیر قرار می‌دهد.

در نهایت باید گفت که بازگشت به دوران جنگ تعرفه‌ای نه یک گزینه مطلوب، بلکه یک ریسک بالقوه و پرهزینه است که می‌تواند پیامدهای ژئوپلیتیکی گسترده‌تری نیز به‌دنبال داشته باشد. با این حال، تا زمانی که سیاست در واشنگتن تابع رقابت داخلی و فشارهای امنیتی باشد، احتمال نقض آتش‌بس اقتصادی با چین، بسیار قوی و رو به افزایش خواهد بود.

دولت آمریکا خواهان انتقال بخشی از خط تولید آیفون به این کشور است. یکی از اعضای کابینه ترامپ بار دیگر از اپل به دلیل وابستگی بیش از حد به چین انتقاد کرده است. این بار نوک پیکان انتقادها مستقیماً متوجه تیم کوک، مدیرعامل اپل، است.

«پیتر ناوارو»، مشاور ارشد کاخ سفید در امور تجارت و تولید که در برنامه‌ای در شبکه CNBC حضور یافته بود به‌شدت از استراتژی تولید جهانی اپل انتقاد کرد. انتقادهای این عضو دولت ترامپ بر تداوم وابستگی اپل به چین برای تولید آیفون تمرکز داشت. ناوارو مدیرعامل اپل را متهم کرد که در تلاش‌ها برای انتقال عملیات تولید تأخیر ایجاد کرده و مدعی شد که این شرکت پیشرفت کافی در این زمینه نداشته است.

پایان آتش بس ۹۰ روزه با تصمیم ترامپ

تحلیلگران صنعت و اقتصاددانان هشدار داده‌اند که بازگرداندن تأسیسات تولید اپل به ایالات متحده با موانع جدی لجستیکی، اقتصادی و مرتبط با نیروی کار مواجه خواهد شد. اپل در‌حال‌حاضر هزاران قطعه لازم برای تولید آیفون را از بیش از ۴۰ کشور تأمین می‌کند.

پیتر ناوارو در انتقاد از سیاست‌های تولید آیفون اپل گفت:

    «برگردیم به دوره اول ریاست‌جمهوری ترامپ. تیم کوک مدام درخواست زمان بیشتری برای خارج کردن کارخانه‌هایش از چین داشته است. این موضوع طولانی‌ترین نمایش تکراری در سیلیکون‌ولی است. مشکل من با تیم کوک این است که او هرگز گام‌های لازم برای انجام واقعی این کار را برنمی‌دارد. با وجود تمام این فناوری‌های تولید پیشرفته و روند حرکت دنیا به سمت هوش مصنوعی و چیزهایی از این قبیل، برای من غیرقابل‌تصور است که تیم کوک نتواند آیفون‌هایش را در نقاط دیگر جهان و در همین ایالات متحده تولید کند.»

اظهارات ناوارو درحالی مطرح می‌شود که دولت ترامپ در آستانه اعمال دور جدیدی از تعرفه‌ها پس از یک آتش‌بس موقت ۹۰ روزه با چین است. طبق گزارش‌ها، تلاش‌های دولت ترامپ برای امضای توافق‌نامه‌های تجاری جدید با سایر کشورها تاکنون در مواردی موفقیت‌آمیز بوده، اما سایر کشورها با تعرفه‌های جدیدی بین ۱۰ تا ۴۰ درصد بر صادرات خود به ایالات متحده مواجه خواهند شد.

ترامپ پیش‌ازاین تهدید کرده بود که اگر تولید آیفون به آمریکا منتقل نشود، اپل باید برای واردات محصولاتش به آمریکا تعرفه‌ای ۲۵ درصدی بپردازد.