شوک ۸ ریشتری به ترامپ | ایران قدرت نرم را صراحتا فعال کرد
در شرایطی که تحریم‌های آمریکا همچنان سایه سنگین خود را بر اقتصاد ایران انداخته‌اند، تهران با میزبانی از کارگاه بین‌المللی صندوق اوپک نشان داد که دوران انفعال به پایان رسیده و دیپلماسی اقتصادی به‌عنوان بازوی نرم سیاست خارجی، نقشی پررنگ‌تر از همیشه ایفا می‌کند. این رویداد نمادی روشن از راهبرد تازه‌ای است که ایران با تکیه بر توان فنی، دانش مهندسی و شبکه‌سازی منطقه‌ای در پیش گرفته؛ راهبردی برای تبدیل تهدید به فرصت و بازگشت به بازی بزرگ اقتصاد جهانی.
در سال‌های اخیر و همزمان با تداوم فشارهای بین‌المللی و تحریم‌های آمریکا، اقتصاد ایران راهبردی تازه در پیش گرفته است که از جمله مهم‌ترین آنها باید به اتکا بر دیپلماسی اقتصادی و توانمندسازی شرکت‌های داخلی برای حضور فعال در پروژه‌های بین‌المللی اشاره کرد؛ بر همین اساس ششم تا هشتم خردادماه ۱۴۰۴، تهران شاهد برگزاری کارگاه آموزشی مهمی با همکاری صندوق اوپک برای تقویت صادرات خدمات فنی و مهندسی خواهیم بود؛ رویدادی که نه‌تنها نماد پویایی اقتصاد ملی در مواجهه با فشارهای خارجی است بلکه پیام روشنی برای جامعه جهانی دارد؛ ایران در هنر تبدیل بحران به فرصت، یک بار دیگر معادلات را تغییر می‌دهد.
در این راستا، گفتگویی با امیر شریعتی کارشناس دیپلماسی اقتصادی و استاد دانشگاه انجام داده‌ایم تا ابعاد مختلف این تحولات را بررسی کنیم.
سوال: جناب آقای شریعتی، چرا این کارگاه صندوق اوپک در مقطع فعلی برای اقتصاد ایران اهمیت دارد؟
شریعتی: برگزاری این کارگاه در تهران، نماد بازگشت ایران به نقش‌آفرینی فعال در مناسبات اقتصادی بین‌المللی است. در سال‌های اخیر، دولت سیاست روشنی در بهره‌گیری از دیپلماسی اقتصادی اتخاذ کرده است؛ چراکه امروز قدرت در جهان، تنها محدود به سلاح یا انرژی خام نمی‌شود بلکه توان صادرات دانش، تکنولوژی و خدمات فنی و مهندسی به ابزاری کلیدی برای کشورها بدل شده است. این کارگاه نشان می‌دهد که علی‌رغم تحریم‌ها، ایران مسیر تعامل و همکاری را با ابتکار عمل انتخاب کرده است.
نگاه دولت به دیپلماسی اقتصادی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
دولت با رویکرد عمل‌گرایی اقتصادی، توسعه روابط با همسایگان و کشورهای دوست را سرلوحه قرار داده و این رویکرد را در قالب ابتکارهایی مثل توافقات منطقه‌ای، تقویت نهادهای چندجانبه مثل اوپک و حتی اتحادهای نوظهور اقتصادی پیگیری می‌کند. بازتاب آن، رشد صادرات خدمات فنی و مهندسی، قراردادهای عمرانی و پروژه‌های زیرساختی با کشورهای منطقه است.
همکاری‌های اقتصادی ایران با وجود تحریم چگونه مسیر خود را پیدا کرده‌اند؟
تحریم‌های آمریکا هرچند ابزار فشار محسوب می‌شوند، اما نتوانسته‌اند روند گسترش همکاری‌های اقتصادی ایران را متوقف کنند. ما شاهدیم که بخش خصوصی و دولتی با خلق سازوکارهای نوین مالی، تهاتر، قراردادهای دوجانبه و همچنین تقویت بازارهای منطقه‌ای عملاً تحریم‌ها را کم‌اثر کرده‌اند. امروز کشورهای همسایه، اوراسیا، آفریقا و حتی برخی کشورهای آسیای شرقی خواهان پروژه‌های فنی و مهندسی ایرانی‌اند.
بسیاری معتقدند سیاست فشار حداکثری ترامپ با شکست مواجه شد؛ آیا چنین است؟
قطعاً. یکی از نشانه‌های روشن شکست، استقبال و حمایت کشورهای منطقه و حتی برخی کشورهای اروپایی از همکاری با ایران است. همزمان با شدت گرفتن تحریم‌ها، به موازات تحولات ژئوپلیتیکی و نیاز کشورها به توسعه زیرساخت، ایران جایگاه مناسبی پیدا کرد. کارگاه آموزشی صندوق اوپک دقیقاً در این نقطه تحولی برگزار می‌شود تا به جهان نشان دهد که ایران نه‌تنها منزوی نشده، بلکه با اتکا به نیروی انسانی و دانش فنی خود آماده همکاری‌های جدید است.
به نقش‌آفرینی ایران در نهادهای بین‌المللی مانند اوپک اشاره کردید؛ فکر می‌کنید این جایگاه چگونه باید بازسازی و احیا شود؟
جایگاه ایران در ساختار اقتصاد جهانی و منطقه‌ای نیازمند بازنگری راهبردی و تقویت تعامل علمی و اجرایی است. این کارگاه نمونه‌ای از همین سیاست بازسازی است. امروز زمانی است که ایران باید با استفاده از تجربیات گذشته، فعالانه پروژه‌های مشترک تعریف کند، دیپلماسی اقتصادی را از شعار به عملکرد ملموس تبدیل کند و با برندسازی خدمات مهندسی، پایدارترین ارزآوری غیرنفتی را رقم بزند.
واقعیت این است که تحریم برای ما صرفاً یک مانع نبوده بلکه تبدیل به یک مدرسه شده است. مدیران ایرانی یاد گرفتند که با روش‌های خلاقانه، مشکلات نقل و انتقال پول، بیمه، ضمانتنامه و حتی تأمین تجهیزات را حل کنند. از تجارت تهاتری گرفته تا شبکه‌سازی در بازارهای تازه و حتی توسعه همکاری‌های سه‌جانبه، همه را تجربه کرده‌ایم و به جرأت می‌گویم امروز شرکت‌های بزرگ ایرانی در مصاف با رقبای منطقه‌ای کم نمی‌آورند.
استقبال بازارهای بین‌المللی از خدمات مهندسی ایرانی چگونه بوده است؟
در بسیاری از کشورها، کیفیت و تخصص مهندسان ایرانی شناخته شده است. ما پروژه‌هایی در عراق، سوریه، ونزوئلا، عمان، برخی کشورهای آفریقایی و آسیای مرکزی اجرا کرده‌ایم که این خود نماد شکست سیاست‌های تحریمی است. کارگاه صندوق اوپک فرصتی بی‌مانند است تا شرکت‌های ایرانی شبکه ارتباطی خود را با اعضای اوپک و سایر کشورها گسترش دهند.
فکر می‌کنید نتایج این‌گونه نشست‌ها چقدر در تغییر رویکرد جهانی نسبت به ایران مؤثر است؟
بسیار مؤثر. این نشست‌ها به جهان نشان می‌دهند که ایران سرشار از ظرفیت و انگیزه همکاری است. در بسیاری از موارد، شرکت‌کنندگان خارجی از انعطاف‌پذیری و توان فنی ایرانیان شگفت‌زده می‌شوند. همین تعاملات باعث می‌شود تصویری واقعی‌تر از ایران و توان متخصصان ما در عرصه بین‌الملل منتشر شود و بسیاری از کشورها به رغم کارشکنی آمریکا، خودشان خواهان همکاری می‌شوند.
آینده این روند را چطور می‌بینید؟
تلقی من این است که ایران باید همچنان بر توانمندسازی شرکت‌های خود، استانداردسازی پروژه‌ها و توسعه دیپلماسی اقتصادی متمرکز شود. با این فرایند، به‌تدریج ضعف‌های ساختاری کاهش می‌یابد و جایگاه ایران در بازارهای جهانی دوباره احیا خواهد شد.
دیپلماسی اقتصادی ایران، ابزار قدرت نرم
این روزها تحلیلگران بین‌المللی با دقت روندهای اقتصادی ایران را زیر ذره‌بین دارند؛ روندهایی که برخلاف پیش‌بینی‌های اولیه ترامپ و مشاورانش، نه‌تنها باعث منزوی شدن ایران نشد، بلکه شرایطی کم‌نظیر برای صادرات خدمات فنی و مهندسی کشور فراهم ساخت. برگزاری کارگاه صندوق اوپک در تهران، شاهد زنده‌ای بر عزم راسخ مدیران و متخصصان ایرانی برای نقش‌آفرینی در بازار جهانی است.
همان‌گونه که کارشناسان تاکید کردند، دیپلماسی اقتصادی ایران امروز ابزار قدرت نرم این کشور شده است؛ ابزاری که نه‌تنها تحریم‌ها را بی‌اثر ساخته، بلکه بستر بازسازی جایگاه ایران در مناسبات منطقه‌ای و جهانی را نیز فراهم آورده است. برای آینده اما باید با آموزش مداوم، افزایش بهره‌وری و تکیه بر نوآوری، نقش ایران را مستحکم‌تر کرد. اگرچه راه دشواری در پیش است، اما دستیابی به بازارهای بزرگ بین‌المللی دیگر یک رؤیا نیست؛ بلکه مسیر جدیدی است که با همت و خرد جمعی، ایران را به جایگاهی شایسته‌تر خواهد رساند.
ارسال نظر