طعم گیلاس در خواب

وقتی برای خرید میوه به یک میوه فروشی می‌روی، گیلاس‌های دانه درشت و سرخ نظرت را جلب می‌کند تا دست را بسمت گیلاس‌ها می‌بری که درون پلاستیک بریزیی، چشمهایت بر روی کاغذ سفید روی گیلاس‌ها خیره می‌ماند، ۴۸ هزار و ۸۰۰ تومان، قیمتی که با ماژیک آبی نوشته شده؛ چند بار چشم را باز و بسته می‌کنی،، اما قیمت همان ۴۸۸۰۰ تومان بود؛ بیخیال گیلاس به سراغ زردآلو می‌روی، درشت است و تازه قبل از برداشتن به کاغذ سفیدش نگاه می‌کنی آنهم ۴۳ هزار و ۵۰۰ تومان، گوجه سبز ۲۳ هزار و ۸۰۰ تومان، توت فرنگی ۲۵ هزار تومان، هلو ۲۵ هزار تومان و شلیل که از همه عجیب تر، قیمتش ۴۹ هزار تومان زده است.

راز قیمت‌های روی کاغذ‌های سفید میوه را از مجید اکبری صاحب مغازه که پرسیدم، گفت: نوبرانه است؛ میوه‌های این فصل تازه به بازار آمده و به دلیل اینکه تولیدش کم است، قیمت‌های آن بالاست.

به نظرم مفهوم نوبرانه تغییر کرده، زیرا در سال‌های گذشته نوبرانه فقط یک هفته تا ۱۰ روز طول می‌کشید، اما حالا یک ماه از آمدن میوه‌های تابستانه می‌گذرد؛ البته به گفته مصطفی دارایی نژاد رئیس اتحادیه بارفروشان، نوبرانه به پایان رسیده و میوه‌هایی مثل گیلاس از شهر‌های مختلف به میدان مرکزی میوه و تره بار رسیده است.

وی گفت: گیلاس مشهد، دوره شهر و آذربایجان به بازار عرضه شده و تولید میوه به دلیل بارش‌های مناسب در حجم بالا تولید شده به نحوی که میوه‌ها در بازار عمده فروشی مانده و با وجود اینکه نزدیک به ظهر است، اما بار فروشان همچنان منتظر مشتری برای فروش میوه هایشان هستند.

دارایی نژاد با بیان اینکه اگر وزارت جهاد برای صادارت این حجم از میوه برنامه‌ریزی نکند، قطعا کشاورزان با مشکل مواجه خواهند شد افزود: میوه در میدان مرکزی و عمده فروشی با قیمت‌های مختلف عرضه می‌شود ضمن اینکه این قیمت‌ها در جلسه‌ای با حضور نمایندگان واحد‌های صنفی، وزارت صمت، تعزیرات و اصناف تعیین و به مغازه دار‌ها عرضه می‌شود.

ساعت ۱۰ و نیم به میدان عمده فروشی میوه رفتم تا چشم کار می‌کند میوه‌های متنوع تابستانی در غرفه‌ها جا خوش کرده است، به سراغ بار فروشان رفتم و قیمت بهترین نوع میوه هایشان را پرسیدم، آقای محمدی قیمت گیلاس دانه درشت یا همان تکدانه معروف را از ۲۳۰۰ تا ۲۵ هزار تومان عنوان کرد البته در فاکتورهایش گیلاس را ۲۰ هزار تومان هم فروخته بود، کمی آن طرف‌تر آقای نیازی هلوهایش در سبد‌ها چیده شده و آماده فروش است وی می‌گوید این هلو‌ها را که درشت و خوش رنگ هم هستند به مغازه دار ۵۰۰۰ هزار تومان و به میادین تره بار ۴۵۰۰ تومان عرضه می‌کند، زردآلوی قیسی هم که یکی از بهترین زردآلوهاست ۲۲ هزار تومان به فروش می‌رسید.

البته قیمت‌ها متفاوت بود، میوه‌ها سه نوع قیمت دارند از ضعیف تا مجلسی و واحد‌های صنفی ادعا می‌کنند که مجلسی آن را از میدان مرکزی خریداری می‌کنند، من به دنبال گیلاس ۴۸ هزار و ۸۰۰ تومانی مغازه نزدیک منزلمان هستم؛ که صاحب مغازه آن را درجه یک می‌دانست، آن گیلاس در میدان عمده فرشی از ۲۵ هزار تومان تا ۲۸ هزار تومان قیمت داشت.

آقای کرمی گفت: بهترین گیلاس مغازه من ۲۸ هزار تومان است و مغازه دار‌ها همان ۲۸ هزار تومانی را می‌خرند والبته دیشب تمام شده و الان ندارم. (خرید و فروش در میدان عمده فروشی شب‌ها از ساعت ۲۱ تا ۶ صبح انجام می‌شود)

طبق قانون ستاد تنظیم بازار، میوه فروشی‌های سطح شهر میوه را با هر قیمتی بخرند فقط با ۳۰ تا ۳۵ درصد سود می‌توانند به مشتری عرضه کنند، حساب که می‌کنم گیلاس ۲۸ هزار تومانی مجلسی با احتساب ۳۰ درصد باید در مغازه به قیمت ۳۶۶۰۰ فروخته شود؛ بنابراین باوجود اینکه ظاهر گیلاس مغازه محل ما شبیه همان گیلاس ۲۵ هزار تومانی مشهدی است، اما اگر بگوییم صاحب مغازه همان گیلاس ۲۸ هزارتومانی مجلسی را خریداری کرده است بازهم قیمت ۴۸ هزار و ۸۰۰ تومانیش می‌گوید یا این گیلاس فرق دارد و یا ۳۰ درصدش درست محاسبه نشده است.

با آقای امیدی یکی از دلالان مرکز عمده فروشی میوه صحبت کردم، وی می‌گوید: من گرانترین و بهترین گیلاس را از اینجا می‌خرم، کیلویی ۳۵ هزار تومان و آن را هم فقط در مغازه‌های خاصی در مناطق شمالی تهران عرضه می‌کنم، در مغازه‌هایی که مشتریانش اصلا به مغازه مراجعه نمی‌کنند و قیمت میوه را هم نمی‌پرسند بلکه فقط با یک تلفن سفارش داده و درب منزل میوه درجه یک را به‌صورت بسته‌بندی دریافت می‌کنند.

این صحبت‌ها نشان داد گیلاس مورد نظر من قطعا میوه‌ای که دلال گفت، نیست.

قیمت‌های درج شده روی تابلو‌های میدان مرکزی عمده فروشی نشان می‌دهد امسال شرایط قیمت‌گذاری متفاوت است گیلاس از ۱۰ تا ۳۰ هزار تومان قیمت خورده بود، یکی از حجره دار‌ها می‌گوید این میوه الان که روی دستمان مانده ۲۵ هزار تومان است، دیروز ۳۰ هزار تومان بود و البته شاید من تا چند ساعت دیگر تا ۲۰ هزار تومان هم بفروشم البته این میوه سال گذشته در گرانترین حالت ۱۵ هزار تومان عرضه می‌شد به هر حال این میوه کشاورز است و ما فقط ۱۰ درصد حق العمل میگیریم و مابقی به‌دست کشاورز می‌رسید.

موضوع را در باغ در شهر‌های مختلف پیگیری کردم؛ یکی از باغداران شهر البرز می‌گوید این گیلاس را از ما کیلویی ۱۰ هزار تومان می‌خرند و این رقم حتی هزینه برداشت و سبد و کارگر آن هم نیست.

از این موضوع تعجبی نباید کرد، زیرا میوه را دلال می‌خرد و به میدان عمده فروشی می‌برد.

در مسیر به بازار برگشتم این بار قیمت‌ها را در میادین میوه و تره بار رصد کردم، گیلاس کیلویی ۲۳ هزار تومان، این قیمت هم عجیب است میوه‌ای که به وفور در باغ و میدان عمده فروشی مانده چرا در میادین مرکزی میوه و تره بار که باید فاصله قیمتی معناداری با مغازه‌های سطح شهر داشته باشد، همچنان گران است و هر کسی قادر به خرید آن نیست.

مردم به این قیمت‌ها معترضند و البته میوه‌ها نیز احتمالا از نوع ارزان قیمت میدان عمده فروشی است؛ آقای حقیقی مدیر میدان تره بار صادقیه می‌گوید: قیمت‌های فعلی بازار با هیچ منطقی قابل توجیه نیست اگر چه هزینه‌های تولید افزایش یافته و شاید این موضوع دلیل قیمت‌های فعلی میدان تره بار باشد، اما قیمت‌های مغازه‌های سطح شهر مورد تایید نیست.

موضوع تولید همیشه یکی از بهانه‌های گران فروشی است، می‌گویند بار کم بوده، پس گران است.

محمد علی مصطفی لو رئیس اتحادیه باغداران می‌گوید حجم تولید میوه به قدری زیاد است که ما مازاد آن را داریم و باید برای صادرات آن برنامه‌ریزی کنیم؛ بنابراین بررسی‌های ما تا این قسمت نشان می‌دهد میوه کم نیست و از باغدار نیز گران خریداری نمی‌شود اگرچه به گفته رئیس اتحادیه باغداران هزینه‌های تولید میوه نسبت به سال گذشته بسیار افزایش یافته و با حذف ارز ۴۲۰۰ تومانی نیز قیمت نهاده‌ها بالا رفته است بطور مثال یک نوع کود که پارسال کیلویی ۸ هزار تومان عرضه می‌شد هم اکنون کیلویی ۱۸ هزار تومان به سختی یافت می‌شود.

به هرحال دوباره به مغازه‌های سطح شهر رفتم بازهم کاغذ‌های سفید بود و قیمت‌های مبهوت کننده‌ای که اغلب با ماژیک آبی نوشته شده بود، علت این قیمت گذاری‌ها را از هر کدام سوال کردم دلیلی برایش داشتند دلالی‌های میدان عمده فروشی میدان مرکزی، بیشترین دلایل گفته شده بود؛ آقای سلیمانی یکی از مغازه دار‌ها گفت: میوه تا از کشاروز به میدان عمده فروشی برسد دلالی می‌شود، داخل میدان هم چندین دست بین دلالان میچرخد تا به مغازه دار برسد و مغازه دارهم با در نظر گرفتن سود آن را به مشتری می‌فروشد.

حالا اینکه چرا قصه دلالی‌های میدان عمده فروشی که سالیان دراز قدمت دارد به پایان نمی‌رسد؟ خودش سوالی تامل برانگیز است، اما جواب یکی از مغازه دار‌های هم جالب بود.

وی گفت: خرید میوه در میدان عمده فروشی حساب و کتاب ندارد و اصولی برای آن مشخص نشده است نظارتی هم بر آن وجود ندارد.

موضوع نبود نظارت هم ماجرایی است با وجود سازمان‌های بزرگ و گسترده فقط برای نظارت بر بازار،، اما نظارت نیست؛ باز هم سوال اینجاست که این ناظران که مدعی حضور در بازار هستند کجا را نظارت می‌کنند که این وضعیت برای بازار میوه ایجاد شده است؟

جمشید گلپور سرپرست مرکز اصناف و بازرگانان وزارت صمت در پاسخ به این سوال می‌گوید: ما اول باید بازار را بررسی کنیم ببینیم اصلا تخلفی صورت گرفته یا نه و البته باید هزینه تمام شده میوه نیز مشخص شود که ما هنوز این کار را انجام نداده ایم!

البته عباس تابش رئیس سازمان حمایت از تولید‌کننده و مصرف‌کننده نیز در پاسخ به این سوال گفت: مردم اجازه بدهند تا فصل نوبرانه تمام شود تا قیمت‌ها متعادل شود.

اگرچه این نسخه رئیس سازمان حمایت از تولید‌کننده و مصرف‌کننده با وجود این قیمت‌های عجیب از قبل پیچیده شده است و کسی قادر به خرید نیست، اما من بازهم به سراغ مغازه دار محل رفتم و علت قیمت گیلاس را دوباره از او پرسیدم.

وی گفت: وقتی همه کالا‌ها گران شده است قیمت میوه هم بالا می‌رود حالا اگر گیلاس میخری خودت آن را در پلاستیک بریز و بیاور در غیر این صورت من به مشتریان دیگر برسم.

من میهمان داشتم و مجبور به خرید، گیلاس خریدم کیلویی ۴۸ هزار و ۸۰۰ تومان و در نهایت متوجه نشدم که این گیلاس در میدان مرکزی میوه و تره بار چند خریداری شده که با این قیمت در مغازه عرضه می‌شود و آیا سود ۳۰ درصد قانونی دیگر است مانند تمام قوانین ویترینی یا نظارت بر آن مناسب نیست؟ و اگر این چنین است پس سازمان‌های ناظر چه چیز را نظارت می‌کنند که این کاغذ‌های سفید با این قیمت‌های مبهوت‌کننده همچنان برروی میوه‌های رنگارنگ تابستانی جاخوش کرده است.