آژیر قرمز تهران به صدا در آمد
تهران در آستانه زمستان بدون برف: وقتی ششمین سال خشکسالی پی‌درپی، سدها را به کمترین سطح ۶۰ ساله رسانده و مدیریت فشار آب، تنها راه جلوگیری از نوبت‌بندی است.
تهران در آستانه زمستان، با خشکی بی‌سابقه در یک قرن اخیر مواجه است؛ پاییز امسال به عنوان خشک‌ترین پاییز ثبت‌شده در ده سال گذشته شناخته می‌شود و پایتخت ششمین سال خشکسالی خود را تجربه می‌کند.
کاهش شدید ذخایر آبی سدها
در ۵۵ روز ابتدایی سال آبی جاری، هیچ بارشی در تهران ثبت نشده است. این وضعیت موجب شده تا ذخایر آب سدهای اصلی تأمین‌کننده آب پایتخت به کمترین سطح خود طی ۶۰ سال گذشته برسد. خشکسالی تا بدانجا پیش رفته که کوه دماوند، نماد استقامت ایران، برای اولین بار در آستانه زمستان بدون پوشش برف دیده می‌شود.
مسدودسازی گسترده چاه‌های غیرمجاز
در راستای مقابله با بحران آب، مسدودسازی چاه‌های غیرمجاز در دستور کار قرار گرفته است. تنها در شش ماه گذشته، ۹۳۵ حلقه چاه غیرمجاز در استان تهران شناسایی و مسدود شده است. عمق این چاه‌ها حدود ۴۱ هزار متر برآورد می‌شود که رقمی معادل هشت برابر ارتفاع دماوند است. این چاه‌ها سالانه حدود ۱۵ میلیون متر مکعب از منابع آب زیرزمینی تهران را برداشت می‌کردند؛ حجمی بیش از ذخیره فعلی سد کرج.
صرفه‌جویی؛ ناجی سدها از بحران
با وجود شدت بحران، صرفه‌جویی در مصرف آب توسط خانوارها، مانع از خروج برخی سدها از مدار در تابستان گذشته شد. کاهش مصرف ۱۰ تا ۱۲ درصدی، معادل ۸۰ میلیون متر مکعب، به اندازه حجم مخزن سد لتیان، به مدیریت منابع محدود کمک کرد. با این حال، میانگین مصرف هر نفر در شبانه‌روز همچنان ۱۸۵ لیتر است که فاصله قابل توجهی با الگوی مطلوب ۱۳۰ لیتر دارد. ۶۶ درصد مشترکان از الگوی مصرف ماهانه فراتر رفته و پنج درصد نیز در گروه پرمصرف‌ها قرار دارند. سیاست‌های جدید، با اخطار و قطع یک‌روزه اشتراک، با مصرف‌کنندگان پرمصرف برخورد خواهد کرد.
ظرفیت انتقال آب و محدودیت منابع
راه‌اندازی خط دوم انتقال آب طالقان، ظرفیت تأمین آب تهران را حدود پنج هزار لیتر در ثانیه افزایش داده، اما این رقم تنها پاسخگوی یک‌هشتم نیاز شرب شهر است. گزینه‌هایی مانند انتقال آب از دریای جنوب به دلیل هزینه‌های بالا، در حال حاضر مقرون به صرفه نیستند.
تعدیل فشار آب برای جلوگیری از نوبت‌بندی
شرکت آب و فاضلاب استان تهران، برای جلوگیری از نوبت‌بندی و توزیع عادلانه منابع، اقدام به تعدیل شبانه فشار شبکه به صورت یک شب در میان کرده است. این اقدام در ساختمان‌هایی که مخازن استاندارد دارند، محسوس نخواهد بود. برای عبور از بحران، نیازمند صرفه‌جویی حداقل ۲۰ درصدی هستیم.
راهکارهای ساده برای عبور از بحران
مدیریت مصرف در بخش خانگی، مؤثرترین راهکار برای عبور از شرایط فعلی است. استفاده از تجهیزات کاهنده مصرف، بهره‌گیری کامل از ظرفیت ماشین‌های لباسشویی و ظرفشویی، کوتاه‌کردن زمان استحمام و بستن شیر آب هنگام مسواک زدن، از جمله راهکارهای توصیه‌شده هستند. شهروندان می‌توانند تجهیزات کاهنده مصرف را به صورت اقساطی از طریق سامانه ۱۲۲ تهیه کنند.
تهران در نقطه‌ای حساس قرار گرفته و ادامه روند کم‌بارشی و کاهش ذخایر سدها، چالش‌های جدی‌تری به همراه خواهد داشت. امید اصلی برای عبور از بحران، به مدیریت مصرف و مقابله با برداشت‌های غیرمجاز گره خورده است. با رفتار صحیح مصرف و اصلاح الگوهای برداشت، می‌توان پایتخت را از مرز بحران به سمت پایداری بیشتر سوق داد.
