هدیه ویژه مجلس به مردم؛ قیمت ۳ کالای اساسی ارزان می‌شود

از جنبه مثبت، اجرای مفاد CFT باعث افزایش شفافیت در نظام بانکی و مالی کشور می‌شود و مسیر انجام تراکنش‌های بین‌المللی را برای ایران هموارتر می‌کند. در شرایطی که تحریم‌ها و فشارهای خارجی، نقل‌وانتقال پول را دشوار کرده، پیوستن به CFT می‌تواند اعتماد شرکای تجاری و بانک‌های خارجی را نسبت به همکاری با ایران تقویت کند. نتیجه آن، کاهش هزینه‌های مبادلات مالی، حذف مالیات‌های پنهان و کاهش بهای تمام‌شده کالاها در تجارت خارجی خواهد بود.

پیوستن به CFT همچنین می‌تواند نشانه‌ای از تمایل ایران برای تعامل سازنده با نظام مالی بین‌المللی باشد و در بلندمدت، به بهبود روابط اقتصادی با کشورهایی منجر شود که در چارچوب FATF فعالیت می‌کنند. این موضوع به‌ویژه برای جذب سرمایه‌گذاری خارجی و افزایش سهم ایران در مسیرهای ترانزیتی و تجارت منطقه‌ای اهمیت ویژه دارد.

در مقابل، برخی کارشناسان نسبت به محدودیت‌های احتمالی در فعالیت‌های مالی خاص یا نگرانی از سوء‌استفاده سیاسی غرب از این کنوانسیون هشدار داده‌اند. با این حال، بسیاری از تحلیلگران معتقدند که مدیریت هوشمندانه تعهدات CFT می‌تواند منافع اقتصادی کشور را افزایش داده و در عین حال از تهدیدهای احتمالی بکاهد.

گامی به‌سوی بازگشت به نظام مالی جهانی

رئیس کمیته کانتینری انجمن کشتیرانی ایران اعلام کرد: عضویت ایران در توافق‌نامه CFT می‌تواند هزینه‌های تراکنش‌های مالی و بانکی را کاهش دهد، مالیات‌های پنهان در تجارت خارجی را از میان بردارد و در نهایت، بهای تمام‌شده کالا را پایین بیاورد.

کامبیز اعتمادی، رئیس کمیته کانتینری انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران، با تأکید بر اهمیت پیوستن کشور به کنوانسیون CFT در شرایط فعلی گفت: در مقطع کنونی و با بالا گرفتن تهدید بازگشت تحریم‌ها از مسیر مکانیسم ماشه، عضویت ایران در کنوانسیون مقابله با تأمین مالی تروریسم از جنبه‌ای راهبردی و تأثیرگذار برخوردار است.

وی افزود: این اقدام نه‌تنها بعد سیاسی و امنیتی دارد، بلکه آثار اقتصادی و تجاری مستقیم بر ساختار هزینه، روابط بانکی، بهای تمام‌شده کالا و جایگاه ایران در نظام مالی جهانی بر جای می‌گذارد. بررسی‌ها نشان می‌دهد که پذیرش این کنوانسیون می‌تواند به‌عنوان ابزاری برای کاهش هزینه‌های مبادله، ارتقای شفافیت مالی و افزایش رقابت‌پذیری تولید ملی عمل کند.

رئیس کمیته کانتینری انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران بیان کرد: اقتصاد جهانی امروز بر پایه شفافیت مالی، تبادل اطلاعات بانکی و کنترل جریان‌های مشکوک به پول‌شویی استوار است. کنوانسیون CFT یکی از چهار رکن اصلی گروه ویژه اقدام مالی (FATF) است و از کشورها می‌خواهد مقرراتی را برای شناسایی و مسدودسازی جریان‌های مالی مرتبط با تروریسم اجرا کنند.

CFT؛ انتخابی اقتصادی در برابر فشار سیاسی و تحریم‌های مالی

وی گفت: برای ایران، که در سال‌های اخیر تحت فشار تحریم‌های یک‌جانبه و محدودیت‌های بانکی قرار داشته، تصمیم درباره پیوستن به CFT تنها یک مسئله سیاسی نیست؛ بلکه یک انتخاب اقتصادی و راهبردی است که مستقیماً بر هزینه تجارت خارجی، دسترسی به بازارهای مالی و اعتماد سرمایه‌گذاران اثر می‌گذارد.

اعتمادی با تأکید بر ضرورت مدیریت هوشمندانه ریسک در شرایط کنونی، مکانیسم ماشه را ابزاری حقوقی در چارچوب برجام دانست و گفت: مکانیسم ماشه ابزاری است که به کشورهای عضو توافق اجازه می‌دهد در صورت ادعای نقض مفاد برجام، تحریم‌های شورای امنیت را دوباره فعال کنند. چنانچه این مکانیسم اجرا شود، محدودیت‌های مالی و بانکی علیه ایران تشدید خواهد شد و مبادلات بین‌المللی دشوارتر می‌شود.

وی افزود: در چنین شرایطی، پیوستن ایران به CFT می‌تواند به‌عنوان سازوکاری مکمل برای کاهش ریسک انزوا و حفظ دسترسی نسبی به نظام مالی جهانی عمل کند. پذیرش استانداردهای شفافیت مالی برای بسیاری از بانک‌ها و مؤسسات خارجی، نشانه پایبندی ایران به قواعد همکاری بین‌المللی است و می‌تواند از شدت احتیاط یا خودتحریمی آن‌ها بکاهد.

رئیس کمیته کانتینری انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران با اشاره به ضرورت بازسازی اعتماد مالی و اعتباری بیان کرد: یکی از چالش‌های اصلی اقتصاد ایران طی سال‌های اخیر، از بین رفتن اعتماد نظام بانکی جهانی است. قرار گرفتن در فهرست سیاه FATF سبب شده تا نقل‌وانتقال پول از ایران، حتی در معاملات غیرتحریمی، پرریسک و پرهزینه باشد.

کاهش ریسک مالی و بهبود اعتبار بین‌المللی با پیوستن به CFT

وی یادآور شد: پیوستن به CFT با ایجاد چارچوب نظارتی مشخص برای ردیابی تراکنش‌ها و شفاف‌سازی منشأ وجوه، ریسک همکاری با ایران را در ارزیابی مؤسسات مالی بین‌المللی کاهش می‌دهد. کاهش این ریسک، مستقیماً به بهبود رتبه اعتباری کشور (Sovereign Risk Rating) و کاهش هزینه تأمین مالی بین‌المللی می‌انجامد.

اعتمادی ادامه داد: در نتیجه، بنگاه‌های اقتصادی ایرانی می‌توانند از خطوط اعتباری، ضمانت‌نامه‌های بانکی و بیمه‌های صادراتی با هزینه کمتر بهره‌مند شوند.

اعتمادی با اشاره به اثرات اقتصادی و تجاری پیوستن ایران به کنوانسیون CFT و نقش آن در کاهش هزینه‌های تراکنش، بیان کرد: تحریم‌ها و نبود دسترسی به کانال‌های رسمی بانکی موجب گسترش مسیرهای غیرمستقیم و واسطه‌ای در تجارت خارجی ایران شده است.

وی گفت: هر واسطه یا مسیر جایگزین، هزینه‌ای مضاعف بر دوش تولیدکننده و واردکننده می‌گذارد که شامل کارمزد انتقال، حق بیمه ریسک، تأخیر زمانی و افزایش احتمال بلوکه شدن وجوه است.

این مسئول افزود: این عوامل در مجموع نوعی مالیات پنهان بر تجارت خارجی ایران ایجاد کرده‌اند. پیوستن به CFT می‌تواند بخش قابل‌توجهی از این هزینه‌ها را کاهش دهد. در نظام مالی شفاف و قابل‌ردیابی، ریسک همکاری پایین‌تر ارزیابی می‌شود، مسیرهای پرداخت رسمی فعال می‌شوند و هزینه تأمین مالی از طریق بانک‌ها و شرکت‌های بیمه کاهش می‌یابد.

فرصت طلایی برای ارزان شدن کالاهای اساسی

رئیس کمیته کانتینری انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران تأکید کرد: از دیدگاه اقتصاد کلان، کاهش هزینه تراکنش‌ها به بهبود کارایی کل اقتصاد، افزایش جریان نقدینگی سالم و ارتقای رقابت‌پذیری منجر می‌شود.

وی با اشاره به اثر این کنوانسیون بر بهای تمام‌شده کالا و ساختار هزینه تولید تصریح کرد: یکی از پیامدهای مستقیم پیوستن به CFT، کاهش بهای تمام‌شده کالاها در اقتصاد داخلی است. در شرایط فعلی، بخشی از قیمت نهایی کالا نه به دلیل تورم داخلی، بلکه ناشی از «پریمیوم ریسک کشور» است؛ یعنی هزینه‌ای که تأمین‌کنندگان و صادرکنندگان خارجی به‌دلیل نااطمینانی از مبادلات مالی با ایران بر قیمت می‌افزایند.

وی تصریح کرد: این هزینه شامل افزایش نرخ بیمه حمل‌ونقل، کارمزد نقل‌وانتقال پول و هزینه‌های حقوقی ناشی از استفاده از واسطه‌هاست. پیوستن به CFT و به تبع آن، کاهش ریسک کشور می‌تواند مستقیماً این مؤلفه‌ها را تعدیل کند.

رئیس کمیته کانتینری انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران افزود: مطالعات بانک جهانی نشان می‌دهد در اقتصادهایی که در فهرست همکاری FATF قرار دارند، هزینه تراکنش مالی به‌طور میانگین بین سه تا پنج درصد کمتر از کشورهایی است که در فهرست پرریسک قرار دارند. برای ایران، چنین کاهشی می‌تواند سالانه میلیاردها دلار صرفه‌جویی در واردات مواد اولیه، تجهیزات صنعتی و صادرات کالاهای نهایی به همراه داشته باشد.

اعتمادی تأکید کرد: به‌بیان دیگر، عضویت در CFT نوعی کاهش ساختاری در هزینه‌های تولید ملی است که مستقیماً به کنترل تورم و افزایش رقابت‌پذیری منجر می‌شود.

وی با اشاره به ابعاد درونی اجرای الزامات CFT گفت: اجرای این الزامات علاوه بر مزایای بین‌المللی، اثر مثبت درونی نیز دارد. بانک‌ها و مؤسسات مالی موظف خواهند شد نظام‌های «احراز هویت مشتری» (KYC) و «گزارش‌دهی تراکنش‌های مشکوک» را تقویت کنند.

این مسئول افزود: این اصلاحات از گسترش پول‌شویی، فرار مالیاتی و سوءاستفاده از حساب‌های واسطه‌ای جلوگیری می‌کند و در نتیجه، شفافیت مالی داخلی افزایش یافته و اعتماد عمومی به نظام بانکی و پولی کشور تقویت می‌شود.

رئیس کمیته کانتینری انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران خاطرنشان کرد: در بلندمدت، چنین اصلاحی به ارتقای کارایی سیاست پولی بانک مرکزی و کنترل جریان نقدینگی در اقتصاد ملی نیز کمک خواهد کرد.

اعتمادی درباره ابعاد سیاست خارجی پیوستن ایران به CFT گفت: این اقدام نشانه‌ای از بلوغ راهبردی و مدیریت فعال ریسک بین‌المللی است و به معنای وابستگی سیاسی نیست، بلکه پذیرش قواعد بازی مالی جهانی برای حفظ منافع اقتصادی ملی است.

وی افزود: ایران با پیوستن به CFT می‌تواند استدلال حقوقی و اخلاقی قوی‌تری در مجامع بین‌المللی ارائه کند، مبنی بر اینکه تعهدات خود در مبارزه با تأمین مالی تروریسم را اجرا می‌کند و بنابراین، تحریم‌های بانکی علیه آن فاقد مبنای مشروع است. چنین جایگاهی می‌تواند ابزار چانه‌زنی دیپلماتیک ایران را در برابر فشارهای سیاسی افزایش دهد.

اعتمادی تأکید کرد: در شرایطی که خطر فعال‌سازی مکانیسم ماشه و تشدید تحریم‌ها وجود دارد، پیوستن ایران به CFT یک اقدام عقلانی و چندبعدی است. از دید اقتصادی، این اقدام موجب کاهش هزینه‌های تراکنش، افزایش کارایی تولید و بهبود بهای تمام‌شده کالا می‌شود.

وی افزود: از منظر مالی، این کنوانسیون به بازسازی اعتماد نظام بانکی جهانی و کاهش هزینه تأمین مالی کمک می‌کند و از جنبه سیاسی، پیام روشنی از آمادگی ایران برای تعامل سازنده و قانون‌مدار با جامعه بین‌المللی ارسال می‌کند.

رئیس کمیته کانتینری انجمن کشتیرانی و خدمات وابسته ایران در پایان خاطرنشان کرد: عضویت در CFT نه‌تنها به معنای انفعال در برابر فشارها نیست، بلکه بیانگر سیاست واقع‌گرایانه اقتصادی و هوشمندی در حفظ منافع ملی است. در دنیایی که اقتصاد، امنیت و سیاست به‌طور فزاینده‌ای در هم تنیده‌اند، ایران برای حفظ جایگاه خود در تجارت جهانی نیازمند حضور فعال و نظام‌مند در سازوکارهای مالی بین‌المللی است.

پیوستن ایران به CFT می‌تواند اعتماد بانک‌ها و نهادهای مالی بین‌المللی را به نظام بانکی کشور افزایش دهد و دسترسی ایران به شبکه‌های مالی جهانی را تسهیل کند. این موضوع فرآیند واردات کالاهای اساسی را ساده‌تر و ارزان‌تر کرده و هزینه‌های مرتبط با نقل و انتقالات بین‌المللی و تحریم‌های مالی را کاهش می‌دهد. در نتیجه، فشارهای عرضه بر بازار داخلی کالاها کمتر شده و زمینه برای کاهش نسبی قیمت‌ها فراهم می‌شود.

با این حال، کاهش قیمت‌ها به شکل فوری و گسترده رخ نمی‌دهد و عوامل دیگری از جمله تورم داخلی، نرخ ارز، سیاست‌های پولی و مالی، و عرضه و تقاضای داخلی کالاها نیز تأثیرگذار هستند. بنابراین اثرات CFT بر قیمت کالاهای اساسی بیشتر تدریجی و نسبی خواهد بود و نمی‌توان انتظار داشت که یک جهش یا کاهش ناگهانی اتفاق بیفتد.

مشخصاً چه کالاهایی ممکن است ریزشی شوند:

با بهبود دسترسی به منابع مالی و تسهیل واردات، کالاهایی که بیشتر وابسته به واردات مستقیم هستند، بیشترین احتمال کاهش قیمت را دارند، از جمله برنج، روغن نباتی و شکر. همچنین کالاهای بسته‌بندی‌شده و محصولات غذایی که قیمت آن‌ها تحت تأثیر نرخ جهانی و هزینه حمل و نقل است نیز می‌توانند کاهش نسبی قیمت را تجربه کنند.