در مقدمه گزارش این کمیسیون در بخش پتروشیمی آمده است: متاسفانه با بروز بیماری ویروسی کووید ۱۹ و همهگیری جهانی آن در دنیا، صنعت نفت و گاز در بالادست و پاییندست مواجه با دگرگونی فراوانی شد.
کشورهای مطرح صنعتی و مصرفکننده اصلی، صنایع پایین دست نفت و گاز خود را به حالت نیمه تعطیل و تعطیل درآورده و قوانین سفت و سخت قرنطینه را اجرا کردند، کاهش تقاضای نفت در کل جهان در پی کاهش تقاضای محصولات پایین دستی صنایع نفت و گاز و از طرفی عدم هماهنگی کشورهای اصلی تولیدکننده نفت (عربستان، روسیه و امریکا) در خصوص تعدیل عرضه نفت، سبب افت شدید قیمت نفت شد که با توجه به تأثیرپذیری قیمت محصولات پتروشیمی از قیمت نفت، شاهد ایجاد چالشهایی برای صنعت پتروشیمی در اثر بحران کرونا هستیم.
در ادامه گزارش کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی مجلس به تأثیر بحران کرونا بر صنایع پایین دستی پتروشیمی در کشورمان اشاره شده است.
براساس این گزارش، در خصوص صنایع پایین دستی پتروشیمی، تأثیر کرونا بر این صنایع در دو دسته طبقه بندی میشود:
- صنایعی که محصولاتشان در حوزه مقابله با ویروس کرونا قابل مصرف است از جمله صنایع شوینده و بهداشتی، بخشی از صنایع نساجی و صنایع پلاستیک؛ این صنایع درحالحاضر به دلیل افزایش تقاضا شرایط مناسبی دارند.
- سایر صنایع پایین دستی پتروشیمی از جمله تولیدکنندگان لوله، تولیدکنندگان درب و پنجره، تولیدکنندگان ظروف یکبار مصرف به دلیل تعطیلی رستورانها و هتل ها، صنعت رنگ ساختمان، صنعت کفش و چرم مصنوعی که از شیوع کرونا متضرر شدند.
عمده صنایع پایین دستی پتروشیمی با اصناف در ارتباط هستند. تعطیلی اصناف و کاهش تقاضا در راستای توصیههای بهداشتی، و کاهش تقاضا ناشی از تعمیق رکود باعث کاهش فروش کارخانهها شد. به دنبال آن با تکمیل ظرفیت انبارها، تولید کاهش یافت، بدین ترتیب با کاهش تولید و فروش، نقدینگی تولیدکننده کاهش و در نتیجه تقاضا برای مواد اولیه نیز کاهش یافت، از این طریق رکود در صنایع پایین دست به بازار داخلی صنایع بالا دست منتقل میشود.
«بکارگیری ظرفیت فروش اعتباری در بورس کالا» و ایجاد خطوط اعتباری برای تولیدکنندگان در شرایط رکود میتواند هم به رفع مشکل کمبود نقدینگی تولیدکنندگان صنایع پایین دستی و هم به رونق تقاضای بازار داخل صنایع بالادستی کمک کند.
به این ترتیب از جمله راهکارهای مقابله با آثار سوء شیوع ویروس کرونا بر صنعت پتروشیمی پیشنهاد میشود:
- تأمین حداکثری مواد اولیه مورد نیاز صنایع پایین دستی تولیدکننده اقلام مورد نیاز برای مقابله با ویروس کرونا توسط صنایع بالادستی پتروشیمی در بورس کالا
- استفاده از ظرفیت قراردادهای فروش اعتباری در بورس کالا
اما تاکید کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی مجلس بر لزوم بهره گیری صنایع از ظرفیتهای بورس کالا به صنعت پتروشیمی ختم نمیشود بلکه در بخش صنعت گزارش کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی بازهم بر رونق فروش اعتباری در بورس کالا تاکید شده است. به طوریکه در بخش پیشنهادها و راهکارهای مقابله با آثار سوء شیوع ویروس کرونا بر بخش صنعت آمده است؛
- فروش اعتباری (آتی سه ماهه) مواد اولیه مورد نیاز صنایع پایین دست از جمله نساجی (پروپیلن و پلی پروپیلن گرید نساجی، آکرلیک، پلی آمید و پلی اتیلن ترفتالات گرید نساجی (پلی استر)) و لوازم خانگی (ورق فولادی، مقاطع مسی، برنجی و آلومینیوم) توسط صنایع بالادستی از جمله فولاد و پتروشیمی در بورس کالا.
در پایان اشاره به این نکته ضروری است که تاکید رهبر معظم انقلاب بر رونق و جهش تولید و ارائه راهکارهای کارشناسان نخبه اقتصادی به منظور تحقق رشد تولید، بیانگر این موضوع است که حتی در صورت فراهم شدن زیرساختها و وجود تجهیزات و فناوری مناسب اما نبود بستری شفاف، مدرن و براساس نیازهای روز صنایع برای تامین مواد اولیه، پوشش نوسانات قیمتی در آینده و تسهیل مبادله کالاها، همواره تامین مواد اولیه و رشد انگیزه سرمایهگذاری در تولید با چالش مواجه میشود.
در این میان نگاه ریزبین کمیسیون ویژه حمایت از تولید ملی مجلس به استفاده از ظرفیت بورس کالا به عنوان یکی از ارکان بازار سرمایه و بستری امن و شفاف برای حضور همهجانبه صنایع مهم و استراتژیک کشور همچون فولاد و پتروشیمی، نوید روزهای روشنی برای تولید کشور البته در صورت کنارگذاشتن رویکردهای دستوری برای مدیریت بازار و اقتصاد کشور را میدهد.
