وزارت امور اقتصادی و دارایی چندی پیش طی اطلاعیهای فراخوان واگذاری (شماره ۱) پذیرهنویسی واحدهای سرمایهگذاری صندوق سرمایهگذاری قابل معامله (ETF) "واسطهگری مالی یکم" را منتشر کرد. در این اطلاعیه آمده بود که وزارت امور اقتصادی و دارایی از طریق این واگذاری، به نمایندگی از دولت جمهوری اسلامی ایران، باقیمانده سهام خود در بانکهای ملت، تجارت و صادرات ایران و بیمههای البرز و اتکایی امین را واگذار خواهد کرد.
به طور کلی قرار است ۲۳ هزار و ۸۰۰ میلیارد تومان باقیمانده سهام دولت در سه بانک و دو شرکت بیمهای مذکور در قالب یک صندوق سرمایهگذاری قابل معامله در بورس (ETF) با عنوان «واسطه گری مالی یکم» عرضه شود.
در این راستا، بانکهای ملی، سپه، مسکن، کشاورزی، رفاه کارگران، ملت، تجارت، صادرات و قرض الحسنه مهر ایران، پارسیان و پاسارگاد به عنوان بانکهای منتخب از تاریخ ۱۴ تا ۳۱ اردیبهشت ماه، آماده پذیرهنویسی متقاضیان خریداری واحدهای سرمایهگذاری صندوق سرمایهگذاری قابل معامله (ETF) هستند. درواقع متقاضیان میتوانند به صورت غیر حضوری و با مراجعه به درگاه بانکهای مذکور نسبت به پذیرهنویسی اقدام کنند.
ویژگی بارز این واگذاری، بهرهمندی کلیه ایرانیان از تخفیف ۲۰ درصدی است. سقف سرمایهگذاری هر شخص حقیقی (هر کد ملی) ۲۰ میلیون ریال (دو میلیون تومان) تعیین شده است. پذیرهنویسی برای هر فرد دارای کد ملی امکانپذیر است و محدودیت سنی برای متقاضیان وجود ندارد.
پذیرهنویسی واحدهای این صندوق برای اشخاص دارای کد معاملاتی (کد بورسی) از طریق کارگزاریهای بورس و سامانههای آنلاین معاملاتی و درگاههای غیرحضوری و حضوری بانکهای منتخب و برای اشخاص فاقد کد بورسی، از طریق درگاههای غیرحضوری و حضوری بانکهای منتخب انجام میشود. شروع پذیرهنویسی از ۱۴ اردیبهشت و پایان پذیرهنویسی ۳۱ اردیبهشت خواهد بود.
دولت میتواند سهام خود در سه بانک و دو شرکت بیمه را از طریق بورس به فروش رساند اما عرضه سهام به صورت ETF با هدف مردمی کردن اقتصاد (افزایش ضریب نفوذ بازار سرمایه) و انتفاع عامه مردم (حتی افرادی که تا کنون در بازار سرمایه فعال نبودهاند) از رشد بازار سرمایه صورت گرفته است.
با توجه به اینکه صندوقهای سرمایهگذاری قابل معامله در بورس سه صندوق واسطه گری مالی، خودروسازی و صنایع فلزی و صنایع پالایش نفت و پتروشیمی هستند، این سوال وجود دارد که آیا فردی که با کد ملی یا کد بورسی خود در صندوق اول (واسطه گری مالی یکم) تا سقف دو میلیون تومان پذیرهنویسی میکند، امکانپذیرهنویسی در سایر صندوقها را دارد یا خیر؟ باید گفت: منعی برای پذیرهنویسی در سایر صندوقها در شرایط مذکور وجود ندارد. بنابراین تخفیف در نظر گرفته شده فقط برای یک صندوق اعمال میشود. البته فعلا چنین تصمیمی اتخاذ شده و بستگی به میزان استقبال مردم از صندوق واسطه گری مالی یکم دارد.
نماد صندوق دارا یکم است که افراد دارای کد بورسی میتوانند در روزهای کاری از ساعت ۱۴ تا ۱۶ اقدام به خرید کنند.
حداقل مبلغ پذیرهنویسی برای هر یک از اشخاص حقیقی ایران دارای کد ملی ۱۰ هزار تومان و حداکثر مبلغ پذیرهنویسی معادل دو میلیون تومان است.
بر این اساس انجام پذیرهنویسی به میزان کمتر از دو میلیون تومان و در چند مرحله برای هر کد ملی بلامانع است. مشروط بر اینکه مجموع پذیرهنویسیهای انجام شده برای هر کد ملی بیشتر از سقف دو میلیون تومان نباشد. در صورت عدم رعایت سقف دو میلیون تومان برای هر کد ملی برگشت وجوه واریزی متقاضیان در طی مدت پذیرهنویسی توسط بانکهای منتخب ممنوع است.
پذیرهنویسی واحدهای سرمایهگذاری صرفا شامل اشخاص حقیقی ایرانی بوده و اشخاص حقوقی نمیتوانند در پذیرهنویسی شرکت کنند. البته باید گفت امکانپذیرهنویسی برای هر فرد ایرانی دارای کد ملی بدون وجود محدودیت سن وجود دارد و ایرانیان مقیم خارج از کشور هم امکانپذیرهنویسی دارند. بر این اساس شروع پذیرهنویسی از بامداد ۱۴ اردیبهشت تا ساعت ۲۴، ۳۱ اردیبهشت بوده، بنابراین مبنای محاسبه دو ماه تاریخ پایان پذیرهنویسی یعنی ۳۱ اردیبهشت است. همچنین بعد از گذشت دو ماه امکان معامله کل یونیتها مهیا میشود.
در صورت مشارکت کامل یا کمتر حداکثر ۲۰۰ یونیت به هر کد ملی اختصاص مییابد و در صورت مشارکت بیشتر کمتر از ۲۰۰ یونیت اختصاص خواهد یافت. بر این اساس عودت وجوه به هر دلیل از جمله اضافه پرداختی و مازاد ناشی از تسهیم بالنسبه توسط صندوق صرفا به شماره شبای پرداختکننده صورت میپذیرد.
باید گفت صندوق سود مشخصی ندارد. هدف از تشکیل این صندوق مشارکت همه مردم در این طرح و بهرهمندی همه ایرانیان از سود بازار سرمایه است. طبیعتا تغییرات ارزش سهام موجود در این صندوق منجر به افزایش یا کاهش ارزش واحدهای صندوق میشود. ضمن اینکه تلاش میشود از طریق سرمایهگذاری مبالغ نزد صندوق برای بازارگردانی، حداکثر سود ممکن حاصل شود. بنابراین سود تضمینی برای واحدهای سرمایهگذاری صندوق وجود ندارد و صرفا سود احتمالی از طریق افزایش قیمت سهام موجود در صندوق، واریز سود سالانه ناشی از عملکرد سهام شرکتهای موجود در صندوق و سود حاصل از سرمایهگذاری منابع صندوق به صورت سپردهگذاری و خرید اوراق قابل وصول است.
تغییرات شاخص بورس قابل پیشبینی نیست اما حتی در صورت افت شاخص از آنجا که درحالحاضر مردم سهام را با تخفیف ۳۰ درصدی نسبت به قیمتهای ۱۳ اردیبهشت میخرند با فرض کاهش شاخص بورس در این حدود نیز متضرر نخواهند شد. ضمن اینکه حدود ۱۰۰۰ میلیارد تومان برای انجام بازارگردانی نزد صندوق واسطه گری مالی یکم نگهداری میشود.
ضرورت ندارد اشخاصی که نسبت به پذیرهنویسی اقدام کردهاند حتما ظرف دو ماه فرآیند احراز هویت را تکمیل کنند. این موضوع فقط در مورد آن دسته از متقاضیانی صدق میکند که قصد دارند پس از خاتمه دو ماه واحدهای خود را به فروش برسانند.
