روز ولنتاین روزی در فرهنگ مسیحی هست که با نام روز عشق یا عشاق شناخته میشود. هر ساله در تاریخ ۱۴ فوریه این روز برگزار میشود. سرآغاز این روز به واسطه درگذشت قدیس ولنتاین کشیش معبدی در نزدیکی رم هست که یا در ۱۴ فوریه سال ۲۶۹ میلادی به دستور امپراتور کلادیوس دوم گردن زده شد. علت گردن زدن او روز ولنتاین را به وجود آورد. او به دلیل کمک به زوجهای جوان مسیحی برای ازدواج گردن زده شد. ساکنان رم کشیش ولنتاین را فراموش نکردند و کلیسایی را به یاد او نامگذاری کردند. در نهایت نیز ولنتاین به قدیس حامی عاشقان تبدیل شد.
اطلاعات کاملی در خصوص قدیس ولنتاین در دسترس نیست و افسانههای زیادی در خصوص او مطرح شد است. کلیسای کاتولیک به این نتیجه رسیده است که حداقل سه قدیس به نام ولنتاین یا والنتیوس وجود داشتهاند که همگی به قتل رسیدهاند. در ادامه با ۳ باور در خصوص قدیس ولنتاین آشنا میشویم.
روایت اول بر این اساس است که کشیش ولنتاین در دروان فرمانروایی کلودیوس برای سربازان رومی و معشوقههایشان عقد محرمانه میخواند. به این دلیل که در آن دوران به دستور کلودیوس ازدواج برای مردان جوان امپراتوری ممنوع بود. کلودیوس معتقد بود، مردان مجرد نسبت به آنهایی که همسر و فرزند دارند، سربازان جنگجوتر و بهتری هستند.
روایت دوم به این صورت هست که احتمالاً کشیش ولنتاین به علت نجات و فراری دادن مسیحیان از آزار و شکنجه رومیان کشته شده است.
روایت سوم نیز بر این اساس است که کشیش ولنتاین خود عاشق بود اما جالب بدانید او عاشق دختر زندانبانش شده بود و نخستین کارت ولنتاین را او برای آن دختر فرستاده بود که در آن نوشته بود، «از طرف ولنتاین تو»
شاید برایتان جالب باشد که قدیمیترین یادبود ولنتاین مربوط به چارلز دوک اورلئان است. او به واسطه شکست در نبرد آزینکورت در برج لندن زندانی بود که نامهای را در سال ۱۴۱۵ برای معشوقهاش نوشت که اکنون در مجموعه دستنویسهای کتابخانه بریتانیایی نگهداری میشود.
از سال ۱۳۸۹ برگزاری جشن ولنتاین و تولید انواع پوستر، بروشور، جعبه و کارتهای تبلیغاتی با نمادهای قلب، نیم قلب، گل رز قرمز به مناسبت روز ولنتاین و هر گونه فعالیتی مبنی بر اطلاعرسانی، در این روز ممنوع شد. به این واسطه گروهی اقدام به برگزاری جشن سپندارمزگان و روز عشق حقیقی در فرهنگ ایرانی میکنند.
گل در ترکیه نماد اصلی جشن ولنتاین هست. تولیدکنندگان گل و گیاه در ترکیه قبل از فرارسیدن روز ولنتاین آمادگی لازم برای ارائه محصولات خود به مناسبت این روز دارند.
در عربستان سعودی نیز فروش محصولات مربوط به روز ولنتاین مانند گل رز در سال ۲۰۰۲ و ۲۰۰۸ ممنوع شد و پلیس مذهبی این کشور از مغازهداران خواست تا چنین چیزهایی را به فروش نرسانند.
در مالزی جشن ولنتاین را با فرهنگ مسلمانان نامتناسب میدانند و مردم را از برگزاری این روز نهی میکنند.
در پاکستان هم همانند مالزی ولنتاین را فرهنگی غربی میدانند و برگزاری هرگونه مراسم و گرامیداشت این روز را ممنوع اعلام کردند.
برگزاری ولنتاین در هند هم از سوی نخبههای جامعه هم از سوی مقامات مورد انتقاد قرار گرفته است و محدودیتهایی دارد.
در کشور چین، روزی مشابه ولنتاین موجود است که تحت عنوان «شب هفتمها» نامیده میشود. در این روز پسر گاوچران و دختر بافنده، در هفتمین روز هفتمین ماه از تقویم قمری در آسمان با یکدیگر ملاقات کردند. آخرین «شبهای هفتم» در ۳۰ اوت ۲۰۰۶ بود.
ژاپن هم همانند چین روایت مشابه دارد که در «شبهای هفتم» برابر با هفتم ژوئیه تقویم خورشیدی روز سفید جشن گرفته میشود.
در فرهنگ آذربایجان نیز «سونای گئجهسی» یعنی شب سونای را که برابر است با ۳۱ شهریور (آخرین روز تابستان) از طرف آذربایجانیها به عنوان روز عشق گرامی داشته میشود.
در کشور مصر نیز روز عشق دیگری موجود است که برابر با ۴ نوامبر است.
اهالی کره جنوبی، در ۱۱ دسامبر هرسال، روزی تحت عنوان «روز پِپِرو» دارند که در آن روز زوجهای جوان هدایایی به یکدیگر تقدیم میکنند.
از هدایای مرسوم در این روز جعبه شکلات و خرس هست. در کشورهای اروپایی و امریکایی دادن شکلات، کارت تبریک، گل و … به عنوان هدیه روز ولنتاین از شهرت خاصی برخوردار است.
نخستین انتقاد در خصوص مصرفگرایی و تجملگرایی است که این جشن را برای سرمایهداری و کسب سود میدانند. خیلی ولنتاین در ایران را نیز مظهر تجملگرایی میدانند. این موضع را در امریکا رسماً میبینیم. گردش مالی هدایا و هزینههایی که برای روز ولنتاین در امریکا میشود، رقمی بالغ بر ۲۰ میلیارد دلار است. جنبشهایی جوانان را ترغیب به اهدای هدایای ارزان میکند. علمای اهل سنت این رسم را رومی و مسیحی میدانند که بزرگداشت آن را بدعت شمرده و حرام میدانند.
