ایران همواره از لحاظ ذخایر معدنی در بین کشورهای شاخص جهان قرار داشته است اما یکی از کلیدیترین بخشهایی که در صنایع معدنی از آن غافل بودهایم، عرصه سنگهای قیمتی و نیمهقیمتی است که در حال حاضر فرصت خودنمایی یافته است. به همین جهت سازمان توسعه و نوسازی معادن و صنایع معدنی ایران به منظور توسعه گوهرسنگها تدابیر ویژهای اندیشیده است. در همین ارتباط گفتوگویی با آقای محمد آقاجانلو معاون طرحهای توسعه معدن و صنایع معدنی ایمیدرو ترتیب دادهایم که در ادامه خواهید خواند:
آقاجانلو در ارتباط با سهم ایران از صادرات گوهرسنگها در جهان گفت: متاسفانه هیچ آمار مستندی از میزان واردات، صادرات و مصرف انواع گوهر سنگها از جمله الماس، گوهر سنگهای قیمتی و نیمه قیمتی در کشور وجود ندارد. لذا کارگروه تدوین استراتژی با کسب نظرات خبرگان این صنعت، میزان تقریبی ارزش بازار گوهر سنگهای خام را در سال ۱۳۹۸ معادل ۱۰۰ میلیون دلار و جواهرات را ۲.۴ میلیارد دلار تعیین نمود که قرار است به عنوان مبنایی در تعیین وضعیت مطلوب مورد استفاده قرار گیرد.
معاون طرحهای توسعه صنایع معدنی ایمیدرو به اقدامات لازم این سازمان در جهت رونق بخشی به صادرات گوهرسنگها اشاره کرد و گفت: برنامههای این سازمان در محورهای زیر تدوین شده است:
آقاجانلو درباره استراتژی توسعهای صنعت گوهرسنگها گفت: تجزیه و تحلیل محیط داخلی و خارجی نشان دهنده استراتژی تهاجمی (رشد و توسعه) در این صنعت است.
وی ادامه داد: استراتژیهای مطرح شده برای این صنعت تا افق ۱۴۰۵، اصلاح ساختار کلان صنعت، توسعه زیرساختها و بهبود محیط کسب و کار، توسعه مدیریت و منابع انسانی، توسعه منابع تامین سنگ خام، توسعه سرمایهگذاری و تولید بوده و قرار است تا افق ۱۴۱۰ نیز شاهد توسعه بازار داخلی، منطقهای و جهانی، توسعه منابع تامین سنگ خام، توسعه سرمایهگذاری و تولید باشیم.
آقاجانلو درباره استانداردهای تدوین شده در زمینه گوهرسنگها گفت: این استانداردها در ۱۳ بخش شامل ۱- استاندارد ۲۲۷۰۰ جواهر و فلزات گرانبها و اطمینان مشتری در صنعت الماس ۲-استاندارد ۱۴۲۳۵ گوهرهای رنگی، ویژگیها و روشهای آزمون تشخیص گوهرهای رنگی از انواع سنتز شده ۳- استاندارد ۱۵۳۵۷ مدیریت و الزامات فنی آزمایشگاه گوهرشناسی ۴- استاندارد ۱۴۲۳۴ الماس، ویژگیها و روشهای آزمون تشخیص الماس از انواع سنتز شده فراوری شده، شبه الماس و ترکیبی ۵-استاندارد ۱۵۹۸۲ جواهر، گوهرسنگها و محصولات مصنوعی ۶- استاندارد ۱۵۹۸۱ جواهر– الماس ۷- استاندارد ۱۹۹۷۱ گوهرنشانی سنتی (مخراجکاری)- ویژگیها و آیینکار ۸- استاندارد ۱۴۲۳۶ مروارید، ویژگیها و روشهای آزمون تشخیص مروارید طبیعی از انواع پرورشی، فرآوری شده، شبه مروارید و ترکیبی ۹-استاندارد ۱۵۹۸۰ جواهر، مرواریدهای طبیعی، پرورشی و بدل، واژهنامه و طبقهبندی ۱۰- استاندارد ۱۳۸۳۱ درجه بندی برلیان، ارزیابی وطبقهبندی ۱۱- استاندارد ۲۰۹۲۷ صنایع دستی، فیروزه، آیین کار تراش ۱۲- استاندارد ۱۸۰۷۴ صنایعدستی، فیروزهکوبی، ویژگیها و آیین کار ۱۳- استاندارد ۱۹۹۷۰ صنایع دستی، حکاکی روی عقیق، ویژگیها و آیینکار است.
معاون طرحهای توسعه صنایع معدنی ایمیدرو درباره تاثیرات استراتژی توسعهای بر تحولات بازار گوهرسنگها افزود: رفع موانع تجارت و اصلاح فرآیندهای واردات و صادرات و جلوگیری از قاچاق، تامین مواد اولیه از طریق توسعه فعالیتهای اکتشافی جهت شناسایی ذخایر انواع گوهرسنگها و واردات انواع گوهرسنگهای خام از دیگر کشورها جهت تامین نیاز داخلی، توسعه سرمایهگذاری و تولید از طریق ارائه تسهیلات از طریق صندوق بیمه سرمایهگذاری فعالیتهای معدنی، مشارکت با شرکتهای مطرح منطقهای و جهانی جهت توسعه صادرات محور صنعت گوهرسنگ کشور در حوزههای مختلف و برند سازی، امکانسنجی تولید الماس مصنوعی و اجرای پایلوت، توسعه تجارت گوهرسنگها با سایر کشورها، برگزاری حراجیهای حرفهای برای عرضه و فروش گوهرسنگها و فروش آنلاین، حضور در نمایشگاههای داخلی و بینالمللی، آموزش و پژوهشهای تخصصی (قوانین، تولید اکتشاف و استخراج، گوهرشناسی، فن آوری، ابزار و ماشینآلات و....)، ارتقای مراکز ارزیابی و اعتبارسنجی گوهر سنگها، راهاندازی بازارچههای خرید و فروش سنگهای قیمتی، تراش خورده و جواهرات از دستاوردهای اجرای استراتژیها توسعهای در این صنعت خواهد بود.
قوانینی که باید اصلاح شود
وی امکان تجارت چمدانی و قوانین دست و پا گیر کشور و در پی آن تمایل به واردات و صادرات بهصورت غیر قانونی در این صنعت را بزرگترین مشکل در بخش گوهرسنگها دانست و تصریح کرد: پیمان ارزی برای صادرات و قرار گرفتن گوهر سنگها در گروه کالایی ۴( لوکس) و عدم امکان واردات، تجارت در این صنعت را دچار مشکل کرده است. به همین منظور فرآیندهای ذیر تدوین و به عنوان الزامات به دفتر ریاست محترم جمهور ارسال گردیده است.
وی درباره اهمیت برپایی بازارچه گوهرسنگها در رونق این صنعت گفت: جهت دستیابی به سهم ۱ درصد و ۲ درصد از بازار جهانی گوهرسنگها تا سالهای ۱۴۰۵ و ۱۴۱۰ضروریست برنامهریزی و اقدامات لازم برای رسیدن به رشد سالانه ۲۲ درصد( هر سال نسبت به سال قبل) در هر دو دوره ۱۳۹۹- ۱۴۰۵ و ۱۴۰۵-۱۴۱۰ فراهم گردد به همین منظور تامین زیرساخت و فضای کسب و کار از طریق توسعه مراکز ارائه دهنده خدمات فنی، مهندسی و مشاورهای مورد نیاز این صنعت، توسعه روابط تجاری با بازیگران اصلی صنعت در منطقه و جهان و همچنین ایجاد بستر مناسب برای توسعه سرمایهگذاری و تولید، اهمیت برپایی بازارچه گوهرسنگها را نمایان میسازد.
آقاجانلو در پایان به چشمانداز صنعت گوهرسنگها اشاره کرد و گفت: چشمانداز توسعه صنعت گوهر سنگ دستیابی به سهم نیم درصد از ارزش بازار جهانی جواهرات در سال ۱۴۰۵ (۳.۸۳ میلیارد دلار) و سهم یک درصدی در سال ۱۴۱۰ (۹.۷۷ میلیارد دلار) در افق ۱۴۱۰ تدوین شده است.
