تفاوت معاملات نقدی و فیوچرز در ارز دیجیتال؛ کدام بهتر است؟

در بازار رمزارزها، معامله‌گران عموماً با دو روش معاملات نقدی (Spot Trading) و معاملات فیوچرز (Futures Trading) خرید و فروش دارایی‌های دیجیتال را انجام می‌دهند. معاملات نقدی یا اسپات بیشتر بر معامله مستقیم دارایی‌های دیجیتال استوارند و مالکیت واقعی ارز به دست معامله‌گر می‌رسد. در مقابل، معاملات آتی یا فیوچرز فرصتی برای پیش‌بینی آینده قیمت‌ها فراهم می‌کنند، بی‌آنکه الزاماً مالک دارایی باشید. همین تفاوت بنیادین، باعث شده انتخاب میان این دو روش به یکی از پرسش‌های کلیدی فعالان بازار بدل شود.

شناخت دقیق تفاوت معاملات نقدی و فیوچرز در ارز دیجیتال، اولین قدم برای انتخاب استراتژی مناسب و مدیریت ریسک است.

معاملات نقدی یا اسپات (Spot) چیست؟ 

معاملات اسپات به خرید و فروش مستقیم دارایی با تحویل فوری اشاره دارد؛ یعنی در همان لحظه معامله، مالکیت دارایی دیجیتال به خریدار منتقل می‌شود. این شیوه برای هولدرها یا کسانی که قصد نگهداری دارایی در کیف پول و استفاده از امکاناتی چون دیفای و استیکینگ دارند، گزینه‌ای مناسب است. 

در بازار اسپات خبری از اهرم‌های سنگین نیست و برخلاف معاملات فیوچرز، خطر لیکوییدشدن وجود ندارد. کارمزدها نیز معمولاً پایین‌تر بوده و تنها شامل اسپرد و کارمزد معامله می‌شود. برای مثال بعد از خرید بیت کوین (BTC)، همان مقدار ارز به کیف پول شما منتقل شده و مالکیت آن در اختیارتان قرار می‌گیرد.

آشنایی با معاملات فیوچرز (Futures) 

فیوچرز نوعی قرارداد مشتقه است که به معامله‌گر اجازه می‌دهد بر اساس پیش‌بینی قیمت آینده یک دارایی وارد موقعیت شود، بدون آنکه الزاماً مالک واقعی کوین باشد. شاید بتوان گفت برجسته‌ترین و تأثیرگذارترین تفاوت معاملات نقدی و فیوچرز در ارز دیجیتال به قابلیت استفاده از اهرم (Leverage) مربوط می‌شود؛ برخی صرافی‌ها امکان استفاده از اهرم تا ۱۲۵ برابر سرمایه اولیه را برای کاربران خود فراهم می‌کنند و به این ترتیب معامله‌گر می‌تواند با سرمایه محدود، موقعیتی بزرگ باز کند. 

برای مثال اگر ۱۰۰۰ دلار سرمایه داشته‌باشید و از اهرم ۲۰ برابر استفاده کنید، می‌توانید موقعیتی به ارزش ۲۰,۰۰۰ دلار باز کنید. البته باید توجه داشت که هرچه اهرم بالاتر باشد، احتمال ازدست‌دادن سرمایه و لیکوییدشدن هم بیشتر می‌شود.

در معاملات فیوچرز می‌توان علاوه بر خرید، روی کاهش قیمت هم شرط‌بندی کرد؛ این کار را فروش استقراضی (Short) می‌نامند. برای اینکه قیمت قراردادها خیلی از بازار اصلی (اسپات) فاصله نگیرد، مکانیزمی به نام فاندینگ ریت (Funding rate) بین معامله‌گران لانگ و شورت برقرار می‌شود. 

تفاوت معاملات نقدی و فیوچرز در چیست؟

معاملات اسپات و فیوچرز هر دو ابزاری مهم در بازار کریپتو هستند، اما کارکرد و ریسک آن‌ها کاملاً با هم فرق دارد.

مالکیت دارایی: در اسپات شما مالک واقعی کوین یا توکن می‌شوید و می‌توانید آن را در کیف پول نگه‌داری، منتقل یا استیک کنید. در فیوچرز مالکیت واقعی وجود ندارد؛ بلکه این معامله تنها قراردادی برای پیش‌بینی آینده قیمت است.

اهرم (Leverage): اسپات تریدینگ معمولاً بدون اهرم انجام می‌شود، درحالی‌که فیوچرز امکان استفاده از اهرم‌های بالا را فراهم می‌کند و سود یا زیان را چندبرابر می‌سازد.

جهت‌گیری بازار: اسپات فقط در جهت صعودی سود می‌دهد (لانگ). فیوچرز علاوه بر پوزیشن‌های لانگ، قابلیت بازکردن معاملات شورت را نیز دارد و می‌توان از افت قیمت هم سود گرفت.

ریسک لیکوییدشدن: در معاملات اسپات چنین خطری وجود ندارد، اما در فیوچرز با نوسان شدید بازار ممکن است کل سرمایه لیکویید شود (از بین برود).

کاربرد: معامله در بازار اسپات بیشتر برای سرمایه‌گذاری بلندمدت و هولد مناسب است، درحالی‌که معاملات آتی برای ترید کوتاه‌مدت استفاده می‌شود.

انتخاب بین اسپات و فیوچرز؛ همراه با نکات ایمنی

اگر هدف شما خرید و نگهداری واقعی دارایی در بلندمدت است، معاملات اسپات بهترین گزینه محسوب می‌شوند؛ زیرا ساده، شفاف و بدون ریسک لیکوییدشدن هستند. اما اگر قصد دارید با سرمایه کمتر از نوسانات کوتاه‌مدت سود بگیرید یا در بازار نزولی هم موقعیت باز کنید، فیوچرز انتخاب مناسب‌تری است. 

بااین‌حال، رعایت اصول ایمنی برای داشتن تجربه‌ای امن ضروری است: هرگز بیش از ۱–۲٪ سرمایه را در یک پوزیشن ریسک نکنید، همیشه استاپ‌لاس داشته‌باشید، سناریوی لیکوییدیشن را پیش از ورود بررسی کنید، فاندینگ ریت را مرتب کنترل کنید و پیش از ورود با سرمایه واقعی، کار با حساب دمو و شناخت کامل سیستم مارجین صرافی‌ها را در دستور کار خودتان قرار دهید.