طعم ایرانی، ذائقه جهانی

سهم صادرات شیرینی و شکلات ایران در سال ۱۳۹۵-۱۳۹۴ ( ۲۰۱۶ میلادی) با ارزش ۵۷۳/۸ میلیون دلار در جهان ۰/۵ درصد بوده است و در بین صادرکنندگان جهانی این حوزه رتبه ۳۴، در آسیا ۱۲ و در خاورمیانه رتبه ۳ را دارد.

به گزارش پایگاه خبری گسترش، روزنامه گسترش تجارت نوشت: همچنین در اتحادیه اروپا ۱۱ کشور شامل آلمان، هلند، بلژیک، فرانسه، ایتالیا، لهستان، ایرلند، اسپانیا، دانمارک، اتریش و جمهوری‌چک از لحاظ ارزشی، صادرات بالاتری نسبت به ایران داشته‌اند. بهره‌مندی از تجربه‌های کشورهای موفق در صادرات شیرینی و شکلات می‌تواند کمک بسزایی برای توسعه صادرات به اتحادیه اروپا باشد. تجربه کشور آلمان به‌عنوان بزرگترین صادرکننده شکلات جهان و سوئیس به‌عنوان یکی از کشورهای صاحب‌نام در صنعت شکلات نشان می‌دهد یک نهاد واحد به‌عنوان تنها سازمان تخصصی مرتبط با صنعت شکلات در هر یک از این دو کشور بر تولید، تجارت، حمایت از مالکیت معنوی و... نظارت دارد. در ایران نیز انجمن صنفی صنایع بیسکوئیت، شیرینی و شکلات به‌عنوان تشکل تخصصی در تولید و صادرات این صنعت فعال است که با حمایت‌های دولتی و تقویت توان خود می‌تواند سهم صادرات کشور را در بازارهای جهانی و به‌ویژه اروپا افزایش دهد. پروژه «افزایش سهم صادرات محصولات شیرینی و شکلات در بازارهای اتحادیه اروپا» به منظور ارتقای تولید و صادرات به عنوان یکی از بلوک‌های مهم اقتصادی جهان در سازمان توسعه‌تجارت تعریف‌شده و لازم است از دیدگاه صاحب‌نظران این حوزه نیز استفاده شود. نکته دیگر اینکه، «طعم ایرانی، ذائقه جهانی»‌ تا پایان سال ۹۶ در رویدادهای داخلی و خارجی حوزه کشاورزی و غذایی، شعار ایران است که برای رشد هرچه بیشتر صنایع غذایی کشور حرکت می‌کند. پس از کاهش تقاضا و در نتیجه کاهش ارزش تجارت جهانی شیرینی و شکلات در سال ۲۰۱۵میلادی (۹۴-۱۳۹۳)، در سال ۲۰۱۶ میلادی (۹۵-۱۳۹۴) ارزش صادرات و واردات شیرینی و شکلات به ترتیب با رشد ۲/۸ درصد و ۱/۴درصد همراه بود که بخشی از آن به نوآوری و روش‌های خلاقانه در متعادل کردن بازار عرضه و تقاضای جهانی مرتبط می‌شود که البته ایران نیز در چند سال گذشته تنوعی را در این بخش ایجاد کرده که همه بازارپسند است. رشد ۱۱درصدی صادرات شیرینی و شکلات مدیر کل دفتر هماهنگی صادرات محصولات کشاورزی و صنایع تبدیلی سازمان توسعه‌تجارت با بیان اینکه صنعت شیرینی و شکلات یکی از صنایع پیشرو در صنعت غذا در کشور است، اظهار کرد: این بخش به لحاظ دارا بودن ظرفیت اسمی و فعال در حوزه تولید و سطح فناوری و تنوع بازارهای هدف صادراتی پیشران به شمار می‌رود. محمود بازاری در گفت‌وگو با «گسترش‌تجارت» از صادرات ۲۲۴ میلیون دلاری شیرینی و شکلات و فرآورده‌های غلات در ۵ ماه امسال خبر داد و گفت: صادرات این بخش رشد ۱۱درصدی را نسبت به مدت مشابه سال گذشته تجربه کرد. وی تصریح کرد: با توجه به نوسازی و روزآمد شدن ماشین‌آلات تولید این بخش در سال‌های گذشته و تنوعی که در محصولات جدید حوزه شیرینی و شکلات ایجاد شد، هر سال شاهد تولید محصولاتی با شکل، طعم و بسته‌بندی‌های جدید و بازارپسند هستیم. برهمین اساس لازم است متناسب با رشد کمی و کیفی و طراحی جدید در سبد تولیدی محصولات، در بخش برون مرزی نیز برای صادرات بیشتر این محصولات اقدامات جدی شود. بازاری ادامه داد: کیفیت و استاندارد تولید محصولات در کشور براساس سطح بین‌المللی است و قابلیت عرضه به بازارهای جهانی و حتی اتحادیه اروپا را هم دارد، به همین دلیل ما نیز پروژه «افزایش سهم صادرات محصولات شیرینی و شکلات در بازارهای اتحادیه اروپا» را تعریف کردیم تا سهمی در بازار اروپا کسب کنیم و شرکت‌های توانمند ایرانی در کنار رقبای قدرتمندی که در این بازار هستند، عرض اندام کنند. لزوم تسهیل ورود موقت مواد اولیه به گفته مدیر کل دفتر هماهنگی صادرات محصولات کشاورزی و صنایع تبدیلی سازمان توسعه‌تجارت، هدف از این پروژه ایجاد سهم ایران و بازارسازی در بازار اروپاست که در این مسیر معرفی و تبلیغات محصولات شیرینی و شکلات ایران با طعم‌های متنوع را به جد پیگیری خواهیم کرد. مدیر پروژه «افزایش سهم صادرات محصولات شیرینی و شکلات در بازارهای اتحادیه اروپا» با اشاره به حضور پررنگ شرکت‌کنندگان داخلی و خارجی در نمایشگاه شیرینی و شکلات و ماشین‌آلات وابسته امسال اظهار کرد: این دوره یکی از دوره‌های بسیار خوب برگزاری نمایشگاه را تجربه کردیم، اما با وجود همه این توفیقات صنعت شیرینی و شکلات ایران ظرفیت‌های بالایی دارد که باید بیش از این ارزآوری صادراتی داشته باشد. وی با بیان اینکه چندین عامل در رشد تولید و صادرات محصولات شیرینی و شکلات در نیمه دوم امسال موثر است، تصریح کرد: ورود موقت مواد اولیه صنعت شیرینی و شکلات باید مورد توجه سازمان‌های ذی‌ربط قرار گیرد تا ظرفیت تولید تکمیل‌تر شود و صادرات را افزایش دهیم. به‌عنوان نمونه در واردات اقلامی مانند شکر و دانه‌کاکائو وابستگی مستقیمی به ورود موقت داریم و برهمین اساس به‌دنبال این هستیم تا ظرفیت‌های فعلی و ظرفیت‌های جدید را از طریق سهولت ورود موقت مواد اولیه تقویت کنیم. بازاری اظهار کرد: در نشست‌هایی که با انجمن شیرینی و شکلات و فعالان این بخش داشتیم، آنها اعلام کردند اگر دولت در یکی دو موضوع به‌ویژه تامین مواد اولیه از طریق ورود موقت، تسهیلاتی ارائه دهد؛ آمادگی دارند صادرات این بخش را به مرز یک میلیارد دلار برسانند. به گفته مدیر کل دفتر هماهنگی صادرات محصولات کشاورزی و صنایع تبدیلی سازمان توسعه‌تجارت، باور داریم که شرکت‌های توانمندی در این بخش داریم و می‌توانند وارد بازار حوزه اروپا شوند؛ هرچند صادرات به این کشورها داریم، اما به صورت تجاری و در سطح بالا نیست که برای تحقق آن نیازمند کمک دولت هستیم. در این بین، یکی از اتفاق‌هایی که باید رخ دهد مشوق‌ها و حمایت‌ها برای حضور دائم و مستمر هیات‌های تجاری ایران در رویدادهای حوزه اروپاست. مدیر کل دفتر هماهنگی صادرات محصولات کشاورزی و صنایع تبدیلی سازمان توسعه‌تجارت ادامه داد: در حوزه حکمرانی صادرات که سازمان توسعه‌تجارت ایران متولی امر است، تناسبی بین این حکمرانی و امکانات و ابزارهای در اختیار سازمان وجود ندارد. به هر حال هرچند سازمان توسعه‌تجارت سیاست‌گذار است، اما باید بتواند از طریق ابزارها اعمال سیاست داشته باشد. بخش خصوصی توانمند در حوزه تصدی‌ها و اجرا کنار سازمان است اما در حوزه ابزارها و امکانات اینگونه نیست و شورای‌عالی صادرات مرجعی است که می‌تواند این مهم را برای سازمان توسعه‌تجارت مهیا کند. تراز تجاری با جهان مثبت است دبیر میز شیرینی، شکلات و فرآورده‌های غلات سازمان توسعه‌تجارت با بیان اینکه تراز تجاری شیرینی و شکلات ایران با جهان مثبت بوده است، اظهار کرد: به جز بازارهای عمده صادراتی شیرینی و شکلات (عراق، افغانستان و پاکستان)، ایران همواره به برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا انواع شیرینی و شکلات صادرات داشته است، اما بازار اتحادیه اروپا به‌عنوان یک بلوک اقتصادی مهم در جهان، سهم کمی از کل صادرات شیرینی و شکلات ایران را به خود اختصاص داده است. عبدالله ناظرفصیحی در گفت‌وگو با «گسترش‌تجارت» به برخی راهکارها برای افزایش سهم صادرات محصولات شیرینی و شکلات، اشاره کرد و افزود: جدول بازیگران اصلی تجارت شیرینی و شکلات جهان در سال ۲۰۱۶ میلادی (۹۵-۱۳۹۴) نشان می‌دهد ۵کشور نخست صادرکننده جهان حدود ۳۴درصد صادرات شیرینی و شکلات جهان را به خود اختصاص داده‌اند که از بین آنها ۴ کشور صادرکننده برتر (با ۲۹درصد صادرات جهان) همگی عضو اتحادیه اروپا هستند و البته ایران در رتبه ۳۴ جهانی قرار دارد. در واردات نیز ۵ کشور نخست جهان حدود ۳۱ درصد از واردات جهان را تشکیل می‌دهند که ۱۱ درصد آن را آلمان و فرانسه از اتحادیه اروپا وارد می‌کنند و ایران نیز در رتبه ۸۴ قرار گرفته است. وی ادامه داد: قاره اروپا ۷۲ درصد از مجموع ۲۵/۴ میلیارد دلار صادرات شکلات را در سال ۲۰۱۵ میلادی (۹۴-۱۳۹۳) به خود اختصاص داده است. امریکای شمالی ۱۴درصد، آسیا ۹/۴ درصد، افریقا و امریکای‌مرکزی هر کدام ۱/۴درصد و اقیانوسیه ۱/۱درصد از صادرات شکلات را به خود اختصاص داده است. دبیر میز شیرینی، شکلات و فرآورده‌های غلات سازمان توسعه‌تجارت گفت: بازارهای عمده صادراتی شیرینی و شکلات ایران در ۱۷ سال گذشته کشورهای عراق، افغانستان، تاجیکستان، ترکمنستان و پاکستان بوده است. بیش از ۵۰ درصد شیرینی و شکلات ایران به بازار عراق و بخش قابل‌توجهی نیز به افغانستان صادر می‌شود. باوجود اینکه برخی کشورهای عضو اتحادیه اروپا جزو بازارهای صادراتی شیرینی و شکلات ایران بوده‌اند، متاسفانه سهم ناچیزی از صادرات این محصولات را به خود اختصاص داده‌اند. به گفته ناظرفصیحی، بازارهای عمده شیرینی و شکلات ایران شامل کشورهای همسایه می‌شود که با رشد ارزشی در سال ۱۳۹۵ نسبت به سال ۱۳۹۴ برخوردار بوده‌اند. همچنین ۵ بازار اصلی ایران در سال ۱۳۹۵ حدود ۸۴ درصد از صادرات این محصولات را به خود اختصاص داده‌اند. از ۱۶ درصد باقیمانده حدود ۱/۳ درصد به بازار اتحادیه اروپا اختصاص داشته است. برای افزایش سهم صادرات به بازار اتحادیه اروپا نیز باید رویکرد توسعه صادرات از تمرکز خاص روی بازارهای همسایه به سمت بازارهای اتحادیه اروپا تغییر کند. وی تصریح کرد: صادرات شیرینی و شکلات ایران به جهان در سال ۱۳۹۵ حدود ۵۷۴ میلیون دلار بوده است که از این میزان حدود ۷/۵ میلیون دلار آن (۱/۳ درصد) به اتحادیه اروپا اختصاص داشته است. باوجود اینکه تراز تجاری شیرینی و شکلات ایران همواره مثبت بوده، اما برای بازار اتحادیه اروپا به‌دلیل اینکه بزرگترین بازار صادراتی شکلات جهان است، این تراز برای بیشتر کشورهای آن بازار منفی است؛ به‌عبارت دیگر میزان واردات شیرینی و شکلات ایران از اتحادیه اروپا بیشتر از واردات از سایر نقاط جهان است. دبیر میز شیرینی، شکلات و فرآورده‌های غلات سازمان توسعه‌تجارت تاکید کرد: با توجه به اینکه هدف این پروژه بررسی راهکارهای افزایش سهم صادرات شیرینی و شکلات به بازار اتحادیه اروپاست بنابراین روش‌ها و استراتژی‌های متعددی باید مورد مطالعه قرار گیرد تا روش ورود به هر بازار شناسایی شود. سپس کشور یا کشورهای مدنظر برای ورود یا توسعه صادرات مورد توجه بیشتر قرار می‌گیرد. ناظرفصیحی افزود: برنامه‌ریزی برای هر کشور با کشور دیگر متفاوت است؛ هرچند قوانین تجارت آزاد بین کشورهای عضو اتحادیه اروپا باعث می‌شود پس از ورود و تثبیت در یک بازار، بتوان به سایر کشورهای عضو نیز صادرات هدفمند و با برنامه‌ریزی دقیق انجام شود. به‌عبارت دیگر باید روی برخی بازارها به‌عنوان یک هاب صادراتی سرمایه‌گذاری کرد و اغلب واحدهای تولیدی- صادراتی تمرکز خود را بر آن بازار حفظ کنند؛ سپس وارد سایر بازارهای عضو اتحادیه اروپا شوند. شناسایی بازار اولیه در کنار سایر عوامل از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است. وی با اشاره به راهکارهای افزایش سهم صادرات شیرینی و شکلات به تفکیک هر کشور اروپایی اظهار کرد: تهیه چند بسته حمایتی صادراتی برای گروه‌های مختلف مانند شرکت‌های صادرکننده بزرگ، کوچک و متوسط و حتی استارت‌آپ‌ها با برنامه‌ریزی برای هر گروه از جمله پیشنهادهایی برای افزایش صادرات شیرینی و شکلات ایران به اتحادیه اروپاست. در برنامه مربوط به استارت‌آپ‌ها، هدف آن است که ظرفیت و کیفیت محصولات تولیدی براساس نیاز و استانداردهای مورد نظر اتحادیه اروپا تعریف و انجام شود. پس از اینکه استارت‌آپ‌ها رشد کردند و به ظرفیت مورد نظر رسیدند، باید به صادرکنندگان بزرگ کمک کنند و در پایان در قالب یک گروه بزرگ و قدرتمند بتوانند با نام و نشان‌های تجاری قدرتمند محصولات خود را به بازارهای صادراتی عرضه کنند. دبیر میز شیرینی، شکلات و فرآورده‌های غلات سازمان توسعه‌تجارت همچنین توانمندسازی و بروزرسانی نظام‌های مدیریتی و سیاست‌گذاری در قالب تشکل‌های تخصصی، معرفی صنعت شیرینی و شکلات ایران از طریق سفارتخانه‌های جمهوری اسلامی ایران در اتحادیه اروپا، رویدادها و نمایشگاه‌های اختصاصی، هیات‌های تجاری، مالتی‌مدیا، اینترنت و...، دعوت از تولیدکنندگان بزرگ شیرینی و شکلات اتحادیه اروپا برای حضور در رویدادهای تجاری مهم این حوزه مانند نمایشگاه اگروفود و نمایشگاه بین‌المللی شیرینی و شکلات ایران، آموزش تخصصی نیروی انسانی واحدهای تولیدی- صادراتی در تمام سطوح (بنگاه‌های کوچک و بزرگ)، برگزاری سمینارهای علمی و تخصصی به‌ویژه در حاشیه نمایشگاه‌های تخصصی صنایع غذایی داخل کشور، همچنین برگزاری وبینارها و کارگاه‌های آموزشی آنلاین به‌صورت E-Learning، تسهیل ورود موقت مواد اولیه مانند شکر با هدف افزایش تولید و کاهش هزینه‌های تمام شده برای صادرات، ارتقای صنعت بسته‌بندی به بالاترین سطح کیفی در کلاس جهانی، ارتباط صنعت و دانشگاه به‌منظور تلفیق اصول علمی با تجربه‌ها و اصول کاربردی پروژه‌های صادراتی، مذاکره با کشورهای هدف منتخب در راستای حذف موانع تعرفه‌ای و غیرتعرفه‌ای، موافقتنامه‌های تجارت ترجیحی و تسهیل صادرات محصولات شیرینی و شکلات به اتحادیه اروپا، تلاش در جهت جذب سرمایه‌گذاری خارجی، ایجاد شبکه تخصصی B۲B و فروش اینترنتی محصولات شیرینی و شکلات ویژه بازار اتحادیه اروپا، حضور در نمایشگاه‌های تخصصی شیرینی و شکلات به‌ویژه رویدادهای داخل اتحادیه اروپا (چه به‌صورت شرکت‌کننده و چه به‌صورت بازدیدکننده در قالب هیات تجاری تخصصی)، استفاده از فرصت حضور رایزنان بازرگانی ایران مستقر در کشورهای هدف و هماهنگی با اتاق‌های مشترک بازرگانی ایران و کشورهای عضو اتحادیه اروپا جهت تقویت و حمایت از شبکه B۲B تاجران فعال (اتاق‌های مشترک ایران با اسپانیا، ایتالیا، بلژیک، لوکزامبورگ، سوئد، فرانسه، هلند و یونان) را از اقدامات موثر در توسعه صادرات شیرینی و شکلات به اتحادیه اروپا عنوان کرد.