سفر رایگان به ترکیه با ارز دولتی؛ هر مسافر تا ۱۷ میلیون تومان جلو می‌افتد
مسافران خارجی از شکاف میان نرخ رسمی و آزاد ارز بهره‌مند می‌شوند، اما در همین زمان، بیماران و پژوهشگران از دسترسی به ارز مورد نیاز خود بازمانده‌اند.
ایرانیانی که با استفاده از ارز ترجیحی راهی سفرهای خارجی می‌شوند، از اختلاف چشمگیر میان نرخ رسمی و بازار آزاد، سود هنگفتی نصیب خود می‌کنند. بر اساس برآوردهای این روزنامه، تنها در سال جاری نزدیک به ۹ هزار میلیارد تومان یارانه ارزی عملاً به جیب گردشگران خارجی رفته است.
روزنامه فرهیختگان با اشاره به افزایش سفر ایرانیان به ترکیه و کشور‌های همسایه نوشت: «سفر رایگان به ترکیه، سود چندمیلیونی سفر به خارج، رانت دولت به گردشگران ترکیه، ارمنستان و...» اینها تنها بخشی از محتوای خبری است که طی هفته‌های اخیر در فضای خبری کشور منتشر می‌شود.
«درحال حاضر مسافران عازم به خارج حدوداً ۳۸ میلیون تومان برای دریافت ۵۰۰ دلار ارز دولتی هزینه می‌کنند. در سمت دیگر، نرخ دلار در بازار آزاد حدود ۱۱۰ هزار تومان است. این یعنی هر مسافری که ۵۰۰ دلار ارز مسافرتی می‌گیرد، در مقایسه با زمانی که مجبور می‌شد آن را از بازار آزاد بخرد، ۱۷ میلیون تومان سود کرده است.»
۹۰۰ میلیون دلار ارز خدماتی در ۷ ماه
به‌نوشته این روزنامه، «طبق گزارش مرکز مبادله ارز و طلا، از ابتدای فروردین تا ۲۶ مهرماه سال جاری مجموعاً ۸۹۲ میلیون دلار ارز برای بخش خدمات تأمین شده است. با این حال، مشخص نیست از این رقم چه مقدار به ارز مسافرتی اختصاص یافته است.»
«واقعیت این است که در فقدان داده‌های رسمی از میزان ارز تأمین‌شده در بخش ارز مسافری، محاسبه دقیق حجم کل رانت یا یارانه ارزی دولت دشوار است؛ اما این موضوع غیرقابل انکار است که مسافران خارجی این روز‌ها سود شیرینی از مابه‌التفاوت نرخ ارز بازار و نرخ ارز دولتی به جیب می‌زنند.»
ترکیه، مقصد اول ایرانی‌ها
در بخش دیگری از این گزارش آمده است: «بر اساس داده‌های وزارت گردشگری ترکیه، در ۸ ماهه سال ۲۰۲۵ حدود یک‌میلیون و ۹۴۵ هزار گردشگر ایرانی وارد ترکیه شده‌اند. این آمار از کل گردشگران ۱۲ ماهه بسیاری از سال‌های گذشته بیشتر بوده است. رکورد سفر ایرانی‌ها به ترکیه در سال گذشته با حدود ۳.۳ میلیون نفر شکسته شده است.»
«در سال‌هایی که نرخ ارز جهش چشمگیر داشته، دو اتفاق رخ داده است: یکی ایجاد رانت برای مسافران و دیگری گرایش به مقاصد ارزان‌تری مانند ترکیه.»
سود ۱۷ میلیونی هر مسافر
«اگر فردی ۵۰۰ دلار ارز دولتی بگیرد، عملاً ۱۷ میلیون تومان سود نسبت به زمانی که ارز را از بازار آزاد می‌خرید، به دست آورده است. با احتساب اینکه ۴۵۰ میلیون دلار از ارز خدماتی صرف سفرهای خارجی شده باشد، تفاوت نرخ بازار آزاد و ارز دولتی معادل ۹ هزار میلیارد تومان یارانه پنهان برای گردشگران خارجی است.»
«این اعداد به دلیل فقدان داده‌های رسمی برآورد شده و ممکن است خطا‌هایی نیز داشته باشد؛ اما نمی‌توان اصل سود یا یارانه ارزی اعطایی برای مسافران خارجی را انکار کرد.»
سفر به ترکیه چقدر تمام می‌شود؟
در بخش دیگری از گزارش آمده است: «ارزان‌ترین تور‌های لحظه آخری ترکیه حدود ۱۷ میلیون تومان است. این تور سه‌روزه شامل بلیت رفت و برگشت، صبحانه و اقامت در هتل‌های ارزان‌قیمت است. ارقام بعضاً به ۲۵ تا ۳۰ میلیون تومان هم می‌رسد. در مجموع، با ۳۰ تا ۴۰ میلیون تومان می‌توان یک سفر معمولی به ترکیه داشت، اما همین سفر با ارز مسافرتی ۵۰۰ دلاری، حدود ۱۷ میلیون تومان برای مسافر سود دارد.»
اولویت با چه کسانی است؟
«مقصود این گزارش این نیست که دولت مانع سفر گردشگران ایرانی شود، اما به نظر می‌رسد نیاز‌های ارزی کشور در همین بخش خدمات که شامل ۶۳ مورد است، باید با اولویت حوزه‌های درمانی، علمی، پژوهشی، فرهنگی و ترانزیتی تخصیص یابد و برای سفرهای گردشگری از ارز توافقی استفاده شود.»
