کشور عضو ناتو راه درست را به ایران نشان داد
در حالی که ایران در میانه طوفانی از تورم افسارگسیخته، تحریم‌های فلج‌کننده، کسری بودجه سنگین و تبعات جنگ ۱۲روزه اخیر نفس می‌کشد، زمزمه‌هایی درباره بازگشت به «کوپن» برای تأمین مایحتاج مردم شنیده میشود؛ راهکاری که در دهه ۶۰، هرچند در ابتدا کورسویی از امید برای اقشار کم‌درآمد بود، اما خیلی زود به باتلاق فساد، تبعیض، بازار سیاه و بی‌اعتمادی عمومی فرو رفت. امروز، در شرایطی که دلار سقف‌های تاریخی را می‌شکند، سفره‌های مردم کوچک‌تر از همیشه شده و خانواده‌های کم‌درآمد برای اجاره خانه و تهیه غذا به زحمت افتاده‌اند، بازگشت به کوپن نه‌تنها درمان زخم معیشتی مردم نخواهد بود، بلکه می‌تواند اقتصاد بحران‌زده را با مشکلاتی عمیق‌تر روبه‌رو کند. تجربه‌های شکست‌خورده‌ای مثل ونزوئلا و حتی گذشته خود ما نشان می‌دهد که کوپن، بیشتر از آنکه نجات‌بخش باشد، زخمی تازه بر پیکر جامعه خواهد بود. اما آیا می‌توان با سیاست‌های هوشمندانه‌تر، از جمله یارانه نقدی هدفمند، حمایت از تولید داخلی، شفافیت و کنترل بازار ارز، آینده‌ای بدون کوپن اما با امنیت غذایی و ثبات اقتصادی ساخت؟
حسین سلاح‌ورزی، رئیس سازمان ملی کارآفرینی ایران، با مرور تجربه دوران جنگ تحمیلی می‌گوید: در آن سال‌ها، تحریمها و تخریب زیرساخت‌ها دولت را ناچار کرد برای تأمین مایحتاج اساسی مردم، نظام توزیع کوپن برای کالاهایی مثل برنج، روغن و شکر را راه‌اندازی کند. به گفته او، این طرح در آغاز بارقه‌ای از امید برای اقشار کم‌درآمد بود، اما خیلی زود به سرنوشتی دیگر دچار شد: فساد، توزیع ناعادلانه و شکل‌گیری بازار سیاه. کوپن‌ها در کوچه و خیابان دست به دست میشد و دلالان، نه نیازمندان، بیشترین سود را بردند. سلاح‌ورزی تأکید می‌کند این تجربه تلخ باید امروز به‌عنوان درسی بزرگ در سیاست‌گذاری اقتصادی مدنظر قرار گیرد.
اقتصاد شکننده ایران؛ کوپن چرا جواب نمی‌دهد؟
ایران در سال ۱۴۰۴ با تورم ۴۱ درصدی، کاهش درآمدهای نفتی به دلیل تحریم‌های سنگین و کسری بودجه شدید دست‌وپنجه نرم می‌کند. جنگ ۱۲روزه اخیر که زیرساخت‌های حیاتی را تهدید کرد، این مشکلات را تشدید کرده است. در شبکه‌های اجتماعی، کاربران از هرج‌ومرج بازار و جهش قیمت دلار تا ۹۰ هزار تومان خبر می‌دهند که با دخالت بانک مرکزی کمی آرام گرفت. در این شرایط، خانواده‌های کم‌درآمد که به سختی هزینه غذا و اجاره را تأمین میکنند، بیش از همه آسیب دیده‌اند.
پنج دلیل که کوپن را ناکارآمد می‌کند
سیستم کوپنی با مشکلات ساختاری متعددی روبه‌روست که آن را برای ایران امروز غیرقابل اجرا می‌کند:
۱. فساد و بازار سیاه: تجربه دهه ۶۰ نشان داد کوپن‌ها به جای نیازمندان، به جیب دلالان می‌روند. گزارش‌ها از احتکار کالاها حتی در شرایط عادی حکایت دارند و با کوپن، این مشکل تشدید میشود.
۲. هزینه سنگین برای دولت: تأمین کالاهای اساسی برای ۸۵ میلیون نفر در شرایط کمبود منابع ارزی و درآمدهای نفتی، بار مالی سنگینی به دولت تحمیل می‌کند.
۳. وابستگی به واردات: بسیاری از کالاهای اساسی مثل گندم، برنج و روغن وارداتی هستند. در شرایط تحریم، هر اختلال در تأمین ارز می‌تواند قفسه‌ها را خالی کند.
۴. محدودیت انتخاب برای خانواده‌ها: کوپن فقط برای چند قلم کالای خاص است و نیازهای دیگر مثل اجاره، درمان یا آموزش را پوشش نمی‌دهد.
۵. ضربه به تولید داخلی: تمرکز بر کالاهای یارانه‌ای وارداتی، انگیزه تولیدکنندگان داخلی را کاهش می‌دهد و خودکفایی اقتصادی را تضعیف می‌کند.
تبعات خطرناک کوپن؛ از نابرابری تا بی‌اعتمادی
سیستم کوپنی می‌تواند مشکلات اجتماعی و اقتصادی را تشدید کند:
-
نابرابری و تبعیض: توزیع ناعادلانه کوپن، شکاف اجتماعی را عمیق‌تر می‌کند، به‌ویژه در مناطق محروم که دسترسی به کالاها محدود است.
-
بی‌اعتمادی عمومی: اگر کالاها به موقع نرسند یا قفسه‌ها خالی بمانند، اعتماد مردم به دولت کاهش می‌یابد؛ مشکلی که در شرایط بحرانی می‌تواند فاجعه‌بار باشد.
-
التهاب بازار: شایعات کمبود کالا با اعلام کوپن می‌تواند به هجوم به فروشگاه‌ها و احتکار خانگی منجر شود.
-
بوروکراسی پیچیده: راه‌اندازی سیستم کوپنی نیاز به هماهنگی و نظارت گسترده‌ای دارد که با کمبود منابع فعلی، عملاً غیرممکن است.
درس‌هایی از جهان؛ ونزوئلا شکست خورد، ترکیه موفق شد
تجربه جهانی هم هشدار می‌دهد. در ونزوئلا (۲۰۱۰-۲۰۲۰)، سیستم کوپنی به جای کاهش گرسنگی، با فساد و توزیع ناعادلانه، فقر و ناامنی غذایی را بدتر کرد. اما ترکیه در سال ۲۰۲۲ با تورم بالا، با یارانه‌های نقدی هدفمند و حمایت از تولید داخلی، بحران را بهتر مدیریت کرد.
راهکارهای جایگزین؛ از یارانه نقدی تا تقویت تولید
به جای کوپن، راهکارهایی متناسب با شرایط ایران پیشنهاد میشود:
۱. یارانه نقدی هدفمند: پرداخت نقدی به خانواده‌های کم‌درآمد از طریق سامانه‌هایی مثل رفاه ایرانیان، قدرت انتخاب را به مردم می‌دهد و فشار بر زنجیره تأمین را کم می‌کند.
۲. حمایت از تولید داخلی: سرمایه‌گذاری در کشاورزی و صنایع غذایی و گسترش تجارت تهاتری با کشورهایی مثل چین و روسیه، وابستگی به واردات را کاهش می‌دهد.
۳. کنترل بازار ارز: هماهنگی بانک مرکزی برای مدیریت نرخ ارز و جلوگیری از التهابات روانی، ثبات بازار را حفظ می‌کند.
۴. شفافیت اطلاع‌رسانی: اطلاع‌رسانی دقیق درباره ذخایر کالا و برنامه‌های دولت، جلوی شایعات و هجوم به بازارها را می‌گیرد.
۵. حمایت از کسب‌وکارهای کوچک: معافیت‌های مالیاتی و مساعدت‌های مالی می‌تواند از بیکاری و رکود جلوگیری کند.
آینده‌ای بدون کوپن؛ انتخاب هوشمندانه‌تر
در شرایطی که ایران با تحریم، تورم و تبعات جنگ ۱۲روزه دست‌وپنجه نرم می‌کند، سیستم کوپنی نه‌تنها مشکلات را حل نمی‌کند، بلکه می‌تواند بحران را عمیق‌تر کند. سیاست‌های هوشمندانه مثل یارانه نقدی، تقویت تولید داخلی و شفافیت اطلاع‌رسانی، می‌توانند معیشت مردم را تأمین کرده و ایران را در برابر شوک‌های آینده مقاوم‌تر کنند.
واقعا مردم ایران وقتی راحتی و آسایش کشور های همسایه می بينند آه میکشند
منظور کدام همسایه هست پرفسور. افغانستان . عراق . پاکستان . ترکمنستان . یا ختی اذ ربایجان؟؟ نکنه منظورت کویت امارات و قطر هست که یک بیستم ما جمعیت ندارند و بیشتر از ما درآمد نفتی؟؟ به اینها میگن شهر کش ور. ضمنا از طرف خودت حرف بزن. چرا که من تا جاییکه دیدم در همین کشورها هم فقط یک طبقه در رفاه هستند.شماها بهتر هست که او ل به پنجاه سال پیش خودمون نگاه کنی که در همین فضای مجازی هست و دوم به عاملش که ت حریم کنندگان هستند نفرین بفرستی.الان دی گه هر آدم ساده لوحی فهمیده که آین تحریمه ا منظور اصلی چه چیزی هست.
چرا اینقدر کوتاه فکر هستید یعنی هیچ راه حل مناسبی برای اینکه ملت را از این بد بخ تی نجات دهید بفکر نداشته تان نمیرسد چرا بفکر قشر کم درآمد نیستید هروز دارن از ند انم کاری دولتمردان و تصمیم گیران بی تدبی ر از زندگی ناامید میشوند چرا راه حل را ا ز ریشه یکبار برای همیشه حل نمی‌کنند چرا بفکر رفع تحریمها نیستند تحریمی که برای ع ده‌ای درآمد هزار میلیاردی و برای ملت گرس نگی وبیچارگی فراهم کرده .اگه بیاد خدا هس تید و راست میگویید که بفکر ملت هستید بفک ر رفع تحریم باشید ولاغیر
هر آدم بیسواد و ساده ای می‌دونه که تحریم ها برداشته نمیشه و هسته ای یک بهانه هست. ضمنا وضعیت مردم هم به آن اندازه که شما اغراق میکنید بد نیست. شمر خدا دو روز تعط یل میشه کل جاده ها قفل و‌کل هتلها پر هست . برای خودرو میلیونی مینویسند آنهم با بل وکه کردن پول و دیگر فیلترها. بزرگترین وا رد کننده گوشی آیفون. از این مثالها صدها مورد دیگر هست. علاج مار در وطن هست نه در خارج . عجیبه که شماها در ناله کردن هایت ان یکبار هم به آخرین کنندگان انتقاد ندار ید؟؟ استقلال هزینه دارد در این دنیا.
تا وقتیکه امثال صلاح ورزیها را در مدیریت کلان از در بیرون میکنند و از پنجره با ن فوذ جناحی وارد میشوند اقتصاد همینه. تا و قتیکه مردم درست انتخاب کردن رو یاد بگیرن وضعیت همینه. امثال این آقایان کاسبان تح ریم هستند اما در مقابل مردم نقش بازی میک نند.البته وضعیت آنقدر که برخی‌ها اغراق میکنند خراب نیست اما حا برای بهتر شدن با رجوع به منابع داخلی وجود دارد.نفوذ ساخت دم ندارد.
من با مرور وضعیت اقتصادی کشور در تنشهای مختلف سیاسی باتغییرات قیمتی درطی این سال های انقلاب وضعیت بازار راکه دنبال مینمود م و سال به سال بدتر میشود به این نتیجه ر سیدم که عوامل اجنبی خائن و جاسوس و اجیر کشورهای غاصب درست با شبکه مافیاییشان در راس تصمیم گیریهای اقتصادی جا خشک کرده ا ند و تمامی نبض اقتصاد را بدست گرفته اندف قط وزارت اطلاعات اگر اول خود را تطهیر کن د بعدبا پهن کردن تور هوشمند مورد به مورد نبض بازار را کنترل و یکایک این مفسدین وش بکه هایشان را به دام انداخته و بدست قوه قضائیه ایی که عدالت قضات آن ازقبل تطهیر شده اند بسپارد مشکلات عدیده ایی از دوش دولتیان شریف و ملت حل خواهد شد ما باید ا نقلابی در شبکه تهیه نهادهای اولیه و تولی دوتوزیع بوجود آوریم من میتوانم
بدترین روش روشی است که متداول است و یارانه هارا به صورت غیر مستقیم پرداخت میشود ودر بخش ارد و نان به نفع اتباع که از نان یارانه ای نان خشک تولید میکنند و کار این چهل سال آنها بوده و به نفع نانوایان که مقداری آرد را در بازار ازاد میفروختن و در بخش سوخت بنزین و گازوییل در حال قاچاق هست که کشورهای همسایه هم عیر از قاچاقچیان داخلی سود میبرند و در واردات گوشت مثل گوشت برزیلی به جای اینکه به دست مردم فقیر برسد به کارخانه های سوسیس و کالباس و قصابیها و رستورانها بصورت قیمت یارانه ای میرسد اگر برنامه کپن مثل اوایل جنگ نخواهد اجرا شود بهترین کار این هست که یارانه ها به صورت قیمت شناور به حساب مردم ریخته شود و هر فردی هر چه قدر خواست خرید کند و قیمت نان و سوخت و همه چیز طبق قیمت منطقه به فروش برسد و چند مشکل خود به خود حل میشود مهاجرت اتباع به ایران کم میشود و قاچاق به کشورهای منطقه قطع میشود و این امر در همه چیز اثر مثبت دارد و حتی کسر بودجه دولت نیز کاهش می یابد اابته اگر راند خوران که از وضع موجود سود میبرند و در همه جا نفوذ دارن بگذارند
بازار دزدی برای یی عده وسرکارکذاشتن مردم
بیشرف هایی ک موقع امضابرجام داشتندازذوق پاره میشدند کجاهستندچرابندمربوط به اسنپ بک راقبول کردند وایران رادست بسته کردند، روحانی وظریف درزمانش بایدمحاکمه بشوند
به‌نظربنده‌بهترین‌روش‌‌که‌میتواندتورم‌را مهاروبازارکالاهای‌اساسی‌راعادلانه‌به‌دست مصرف‌کننده‌برساند
توزیع‌کوپن‌یاه مان‌کالا‌برگ‌میباشد.بااین‌روش‌که‌قبلا
درزمان‌دفاع‌مقدس‌توانست‌کشوررابه‌خو بی‌اداره‌کند
وجلوتورم‌رابگیرددرای ن‌زمان‌هم‌میتواندبه‌خوبی‌التهاب‌بازارراب گیرد.پرواضحه‌وقتی‌اقشارمردم‌مطمن‌بشوند که‌ماهانه‌سهمیه‌کالاهای‌موردنیازشا ن‌‌بدستشان‌‌میرسه‌دیگه‌به‌فکرخریداضافی‌و احتکارنمی‌افتند.درنتیجه
التهاب‌با زارکم‌وتورم‌‌هم‌مهارمیشود.انهایی‌که‌میگو یند
راه‌کارکالا‌برگ‌شکست‌خورده‌ون اکارامدبوده‌وباعث
احتکارشده‌بسیا راشتباه‌میکنند.بنده‌بالای۶۰سال‌سن
دارم‌ان‌زمان‌هم‌درجبهه‌بودم‌وهم‌داخل جامعه‌‌به‌طور
یقین‌‌اگران‌زمان‌را ه‌کارکوپن‌‌نبودخیلی‌ازاقشارجامعه
توان‌خریدمایحتاج‌زندگیشان‌رانداشتندبااین روش
هیچ‌خانواده‌ای‌برای‌معیشت‌ل نگ‌نمی‌ماندند‌حتی
بعضی‌خانواده‌ه ا‌اضافه‌هم‌می‌اوردند.
باسلام خدمت خادمین راستین؟ راستش بندی بی سواد چیزی بفکرم آمده واونهم اینکه وقتی یک دولت یاکشوری بسمت خصوصی سازی می‌رود باید منتظر چالش هم باشد اول اینکه خصوصی سازی بقشر خاصی میرسه نه به همه ودوم وقتی کشوری یادولتی میادشرکت‌های خودشوبه بخش خصوصی واگذار میکنه دیگه نمیتونه جلوشو بگ یره مثل خیلی از شرکت‌ها مثلا همین ایران 🚗 خودرو یامعادن وحتی هوایی وریلی چرا ای ن خیانت درحق مردم عزیز شد نمیدونم این در ست نبود دولت دست خودشو بست باحیله ونیرنگ بعضی از مسئولان خائن آخه کشورنوپایی مثل ایران هنوز زود بود برای خصوصی سازی اینم یکی از کلاهای گشادی بود سر مردم ودولت ج مهوری اسلامی ایران رفت بامشارکت بظاهر دو ست های خائن وخلاصه ای‌کاش هرچه زودتر از خصوصی سازی دست برداریم وشرکتهای واگذاری شده راهم کنثل وبه نظام مقدس جمهوری اسلا می ایران برگردانند؟تنها راه نجات از این منجلاب همینه... وسلام
با وجود احمق های مثل شما مملکت بیچاره شده اولا مقایسه ترکیه با ایران و ونزولا اشتباه هست ترکیه تحریم نبود و تورم داشت و این مقطع توسط غرب برای آنها ایجاد شد تا تمکین کند و لجستیک اسراییل و مانع ایران و سوریه شود پشت پرده اقتصاد آنها توسط غرب مدیریت میشد اما ایران و ونزولا برعکس همه چیز برایشان قفل بود در ضمن با مدیریت صحیح بهترین کار این است که دولت مایحتاج اساسی و صنایع مادر را خودش کنترل کند مانند چین نه شعارهای احمقانه خصوصی سازی تورم و رانت را نهادینه کند در مقابل فساد هم اگر چند نفر مجازات شوند به قول معروف همه ماست‌ها را کیسه میکنند عزیزم من شما اگر قوه قضاییه تمیز و قلدری داشته باشی مردم راضی اقتصاد شکوفا و دولت و صنایع خوب خواهی داشت اما اگر جایی تخلفی شده و چشم پوشی شد یعنی شما هرگز نمیتوانی سالم زندگی کنی
کوپن چیه مگه صدساله پیش آخه،مشکل اینجاست که پرداخت حقوق درست نیست،چرابایدیک کارم ند معمولی دریک شرکت ماهانه200میلیون حقوق داشته باشدویک کارمنددیگر20میلیون حقوق م اهانه بگیرد،این رونددرست نیست مشکل ازاین جاست توازون روبرقرارکنید
من درسال۶۴بیست کیلو برنج ازرشت گرفته بود م درایستکاه بازرسی حیران گفتند حق بردن ۱ ۰کیلوراداری ده کیلو بردم درآستارا به یک مغازه به قیمت پائین فرختم دردولت پزشکیان یک کرکی ۷۰درصد برنج کشوررابه قیمت بازار خریده وانبار میزند به قیمت دلخواه خودش م ی فروشد ـقیمتها بالا مرودکسی کاری باآن ن داردبعد می گویند عامل گرانی برنج شناسایی شد
دولت اصلاح طلب برای اینکه کشور به سمت آم ریکا و غرب برگردد عمدا هیچ اقدام به درد بخوری در جهت بهبود وًضع کشور انجام نمی‌د هد و فقط حرفهای ناامید کننده تحویل مردم می‌دهد. ۸ ماه است که ناترازی برق در کل ک شور وجود دارد ولی این دولت هیچ اقدامی که از این ناترازی بکاهد انجام نداده.