توجه دولت به مسکن روستایی و اهمیت آن، نقش بسیار حیاتی در توسعه پایدار و بهبود کیفیت زندگی در مناطق روستایی دارد. دولت با اجرای پروژه‌های مسکن روستایی تلاش می‌کند تا زندگی در روستاها جذاب‌تر شود و مهاجرت معکوس به شهرها را کاهش دهد. این اقدام نه تنها زمینه‌ای برای ایجاد امنیت مسکن فراهم می‌کند، بلکه می‌تواند محرک اشتغال و رونق اقتصادی در این مناطق نیز باشد.

بازار مسکن در روستاهای کشور همواره یکی از چالش‌های کمتر دیده‌شده اما حیاتی برای توسعه پایدار و عدالت اجتماعی بوده است. کمبود مسکن مناسب، کیفیت پایین واحدها و رشد مهاجرت روستاییان به شهرها، نه تنها رفاه ساکنان روستا را تحت تأثیر قرار داده، بلکه فشار مضاعفی بر بازار مسکن شهری و زیرساخت‌های کلان‌شهرها وارد کرده است.

رئیس بنیاد مسکن گفت: تاکنون حدود ۵۵ درصد از واحدهای مسکونی روستایی کشور با اعتبار ۱۲۲ همت مقاوم‌سازی شده‌اند، تا طی چند سال آینده تمام روستاهای کشور از واحدهای مقاوم و ایمن برخوردار شوند.

تامین مسکن یکی از بنیادی‌ترین نیازهای انسانی است و نقش آن در بهبود کیفیت زندگی و کاهش فقر غیرقابل انکار است. در جوامع مختلف، بخش قابل توجهی از جمعیت در دهک‌های پایین درآمدی با مشکل کمبود مسکن مواجه هستند و زندگی در شرایط نامناسب، علاوه بر اثرات روانی و اجتماعی، محدودیت‌های اقتصادی زیادی را نیز به همراه دارد. دولت‌ها با فراهم کردن بستر مناسب برای دسترسی این گروه‌ها به مسکن، می‌توانند مسیر توسعه اجتماعی و اقتصادی را هموارتر کنند.

تأمین مسکن مناسب برای روستاییان از مهم‌ترین شاخص‌های توسعه پایدار و عدالت اجتماعی در کشور به شمار می‌آید. خانه در روستا صرفاً یک سرپناه نیست، بلکه بخشی از هویت فرهنگی، امنیت خانوادگی و بنیان اقتصادی زندگی روستایی محسوب می‌شود.

در ایران، بخش قابل‌توجهی از جمعیت در مناطق روستایی و شهرهای کوچک زندگی می‌کنند و دسترسی محدود این افراد به منابع مالی، مانعی جدی در مسیر خانه‌دار شدن آن‌ها به شمار می‌رود. تخصیص وام مسکن روستایی به دهک‌های پایین، نه تنها موجب ارتقای رفاه و امنیت اجتماعی می‌شود، بلکه به کاهش مهاجرت‌های بی‌رویه به شهرهای بزرگ و فشار بر بازار مسکن شهری کمک می‌کند.

تخصیص تسهیلات مالی به روستاییان یکی از الزامات اساسی در تأمین مسکن مناسب در مناطق روستایی است. بسیاری از خانوارهای روستایی به دلیل محدودیت منابع مالی قادر به ساخت یا نوسازی خانه‌های خود نیستند و ارائه تسهیلات با بهره مناسب می‌تواند امکان دسترسی آنان به مسکن امن و باکیفیت را فراهم کند.

طرح نهضت ملی مسکن که با هدف خانه‌دار کردن صدها هزار خانوار در سراسر کشور آغاز شده، حالا پس از فراز و نشیب‌های فراوان به مراحل سرنوشت‌سازی رسیده است. بسیاری از متقاضیان که سال‌ها چشم‌انتظار تحقق وعده‌ها بودند، این روزها بیش از گذشته به خانه‌دار شدن نزدیک شده‌اند. هرچند مسیر همچنان پرچالش است، اما پیشرفت پروژه‌ها امیدی تازه برای متقاضیان به همراه آورده است.

رییس بنیاد مسکن انقلاب اسلامی نهاوند گفت: ۲ هزار و ۸۰۰ واحد مسکونی در روستاهای این شهرستان غیرمقاوم و ناایمن است که باید بازسازی و نوسازی شود.

مسکن روستایی، فراتر از یک سرپناه ساده، بخش مهمی از امنیت روانی، هویت اجتماعی و پایداری اقتصادی روستاییان است. برای بسیاری از خانواده‌های ساکن روستا، خانه نه‌تنها محل زندگی، بلکه پایگاه تولید، ذخیره محصولات و حتی محل کسب‌وکار کوچک خانوادگی است. با این حال، فرسودگی بخش زیادی از بافت مسکونی روستایی، به‌ویژه در مناطق زلزله‌خیز یا با شرایط اقلیمی سخت، زندگی و معیشت این قشر را در معرض تهدید قرار داده است.

افزایش فاصله چشمگیر بین قیمت مسکن و سطح درآمدهای خانوارها، به یکی از جدی‌ترین و حساس‌ترین چالش‌های پیش روی بازار مسکن در ایران تبدیل شده است. این نابرابری که سال‌هاست در حال گسترش است، عملاً دسترسی بخش وسیعی از جامعه، به ویژه لایه‌های متوسط و کم‌درآمد، به مسکن را با مشکل جدی مواجه کرده است.

دهک‌های پایین جامعه به‌شدت تحت‌تأثیر نوسانات بازار مسکن قرار گرفته‌اند. در شرایطی که تورم سالانه رکوردهای بی‌سابقه‌ای را ثبت می‌کند، قیمت خرید و حتی اجاره مسکن نیز با سرعتی سرسام‌آور در حال افزایش است. این رشد قیمت، عملاً رویای خانه‌دار شدن را برای خانوارهای کم‌درآمد به رؤیایی دور از دسترس بدل کرده است.

با تصمیم هیأت عالی بانک مرکزی، گام مهمی در جهت حمایت از مستاجران و ساکنان مناطق روستایی برداشته شد. بر اساس این مصوبه جدید، سقف تسهیلات پرداختی در قالب دو طرح کلیدی افزایش یافته است: نخست، طرح «کمک ودیعه مسکن» ویژه مستأجران، که با هدف کاهش فشارهای اقتصادی ناشی از افزایش نرخ اجاره‌بها طراحی شده است؛ و دوم، طرح «بهسازی و نوسازی مسکن روستایی» که با هدف ارتقاء کیفیت زندگی در مناطق کم‌برخوردار و مقاوم‌سازی واحدهای روستایی اجرا می‌شود. این افزایش سقف تسهیلات هم در بعد فردی و هم در سطح کلی اعتباری در نظر گرفته شده، که می‌تواند در بهبود دسترسی اقشار کم‌درآمد به سرپناه مناسب و توسعه عدالت مسکن‌محور نقش بسزایی ایفا کند.

در پی سیاست‌های دولت برای بهبود زیرساخت‌های روستایی، سقف وام مسکن روستایی به ۴۰۰ میلیون تومان افزایش یافت.

همزمان با ایام الله دهه مبارک فجر ۲۳۶ طرح هادی و چهار هزار و ۳۰۰ واحد مسکن روستایی در این استان به بهره برداری می رسد.

در حال حاضر، سازمان برنامه و بودجه در فرآیند صدور ضمانت‌نامه‌های مربوط به وام ۴۰۰ میلیون تومانی مسکن روستایی قرار دارد. این ضمانت‌نامه‌ها پس از صدور، به بانک مرکزی ارائه می‌شوند. با ارسال این مدارک به بانک مرکزی و ابلاغ آن‌ها به شبکه بانکی و شعب مرتبط، روند پرداخت تسهیلات به‌طور رسمی آغاز خواهد شد. این مرحله به‌عنوان نقطه شروع اجرای طرح، نقشی اساسی در تسریع ارائه وام به متقاضیان و پیشبرد اهداف توسعه مسکن روستایی ایفا می‌کند.

وام مسکن روستایی از ۳۵۰ میلیون تومان به ۴۰۰ میلیون تومان افزایش یافته است. یکی از شرایط استفاده از این وام، عدم بهره‌مندی متقاضی از تسهیلات بانکی طرح ویژه بهسازی و نوسازی در روستاها و شهرهای با جمعیت کمتر از ۲۵ هزار نفر در سال‌های گذشته است.

به گفته معاون بازسازی بنیاد مسکن کشور، با توجه به افزایش هزینه‌ها، دولت سقف اعتبارات ساخت مسکن را افزایش داده و در آینده نزدیک مبلغ تسهیلات ساخت مسکن روستایی به ۴۵۰ میلیون تومان افزایش خواهد یافت.

یک عضو از شورای مرکزی بنیاد مسکن اعلام کرد که تاکنون تقریباً نیمی از حدود ۵.۳ میلیون واحد مسکن روستایی در ایران مورد مقاوم‌سازی قرار گرفته‌اند، به این ترتیب حدود ۵۰ درصد از این مساکن بهبود یافته‌اند.

در حالی که ۲۳ درصد از خانوارهای شهری مستأجرند، تنها ۴ درصد از خانوارهای روستایی در مسکن اجاره‌ای زندگی می‌کنند.