بازار بلیط هواپیما در ایران طی سالهای اخیر با نوسانات شدید مواجه بوده است. نبود یک چارچوب شفاف و پایدار برای تعیین قیمتها، هم مسافران را سردرگم کرده و هم شرکتهای هواپیمایی را در معرض بیاعتمادی قرار داده است. شفافیت در قیمتگذاری نه تنها اعتماد عمومی را افزایش میدهد، بلکه امکان برنامهریزی بلندمدت برای فعالان صنعت را فراهم میسازد.
قیمت بلیط هواپیما باید بر اساس معیارهای مشخصی مانند هزینههای عملیاتی، نرخ سوخت، مالیاتها و شرایط بازار تعیین شود. هرگونه تغییر ناگهانی و غیرقابل پیشبینی در نرخها، به کاهش تقاضا و بیثباتی بازار منجر خواهد شد. در واقع، مدیریت صحیح قیمتگذاری میتواند به ایجاد تعادل میان منافع مصرفکننده و سودآوری شرکتها کمک کند.
یکی از ضرورتهای اصلی در این حوزه، وجود سیاستهای حمایتی و نظارتی دولت است. اگرچه شرکتهای هواپیمایی باید آزادی عمل در تعیین نرخها داشته باشند، اما نبود نظارت میتواند به سوءاستفاده و افزایش بیرویه قیمتها منجر شود. دولت با تدوین مقررات شفاف و اعمال نظارت هوشمندانه، میتواند از بروز بحرانهای قیمتی جلوگیری کند.
مدیریت صحیح قیمتگذاری همچنین باید به شرایط اقتصادی خانوارها توجه داشته باشد. در شرایط تورمی، افزایش بیرویه قیمت بلیط هواپیما میتواند سفرهای هوایی را به کالایی لوکس تبدیل کند و بخش بزرگی از جامعه را از دسترسی به این خدمات محروم سازد. این مسئله نه تنها عدالت اجتماعی را خدشهدار میکند، بلکه به کاهش تقاضا و آسیب به صنعت هوایی نیز منجر خواهد شد.
از سوی دیگر، قیمتگذاری منطقی میتواند به توسعه گردشگری داخلی و خارجی کمک کند. وقتی بلیط هواپیما با نرخهای عادلانه عرضه شود، سفرهای هوایی افزایش یافته و رونق اقتصادی در بخشهای مرتبط مانند هتلداری، حملونقل زمینی و صنایع خدماتی شکل میگیرد. این چرخه مثبت، به رشد پایدار اقتصاد ملی کمک خواهد کرد.
در نهایت، توجه به قیمتگذاری بلیط هواپیما یک ضرورت راهبردی است. اگر سیاستگذاران و شرکتهای هواپیمایی بتوانند با همکاری و مدیریت صحیح، نظامی شفاف و پایدار برای نرخگذاری ایجاد کنند، نه تنها اعتماد عمومی بازسازی میشود، بلکه صنعت هوایی ایران میتواند جایگاه خود را در منطقه ارتقا دهد. این مسیر، هم به نفع مردم است و هم به سود اقتصاد ملی.
انتقاد از رشد بیرویه نرخ بلیت هواپیما/سازمان هواپیمایی نظارت بر ایرلاینها را رها کرده استرئیس انجمن دفاتر خدمات هوایی با انتقاد از نابسامانی در مدیریت صنعت هوانوردی، گفت: ضعف نظارت و سوءمدیریت باعث شده هزینه تصمیمات غلط از جیب مردم پرداخت شود.
حرمتالله رفیعی، رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی اظهار کرد: بررسی وضعیت ایرلاینها نشان میدهد برخی شرکتهای خصوصی با تعداد محدودی هواپیما فعالیت خود را آغاز کرده و طی چند سال ناوگان خود را توسعه دادهاند، اما در مقابل نشنالکریر کشور (ایرلاین ملی) با کاهش و فرسودگی ناوگان مواجه شده است.
وی افزود: نمیتوان با تعداد محدودی هواپیما هزاران نفر پرسنل را اداره کرد و انتظار داشت هزینهها کنترل شود. روشن است که در چنین شرایطی بار مالی سوءمدیریت به مردم منتقل میشود در حالی که مردم نباید هزینه این ناکارآمدیها را بپردازند.
وی با اشاره به موضوع قیمت بلیت هواپیما گفت: اگر قرار است نرخ مشخصی برای بلیت تعیین شود باید شفاف اعلام شود که این قیمت برای یک یا دو سال ثابت خواهد ماند. نه اینکه مردم هر روز شاهد افزایشهای جدید باشند. مشکل اصلی اینجاست که هنوز متولی تعیین نرخ مشخص نیست؛ ایرلاینها، سازمان هواپیمایی، نهادهای نظارتی، تعزیرات و سازمان حمایت هرکدام خود را مسئول میدانند یا مسئولیت را به دیگری واگذار میکنند و در نهایت این آشفتگی به سود دلالان و به زیان مردم تمام میشود.
وی تأکید کرد: نهاد ناظر باید مدافع حقوق مردم باشد، نه اینکه نظارت را رها کند. بخش اجرا باید کار خود را انجام دهد و نهاد ناظر نیز وظیفه نظارتی خود را بهدرستی ایفا کند.
رئیس انجمن دفاتر خدمات مسافرت هوایی با انتقاد از تعدد مجوزها در این حوزه گفت: در بسیاری از کشورهای بزرگ دنیا با وسعت و جمعیت بالا تعداد شرکتهای هواپیمایی فعال محدود است، اما در کشور ما بهصورت بیرویه مجوز صادر شده و این روند به سوءمدیریت دامن زده است. لازم است سابقه و توان مالی فعالان این حوزه بهدقت بررسی شود.
رفیعی در ادامه با اشاره به افزایش بیرویه نرخ بلیت هواپیما گفت: پس از افزایش شدید قیمت بلیت هواپیما سفرهای گردشگری بهشدت کاهش یافته است و این موضوع آسیب جدی به این بخش وارد کرده است.
وی با اشاره به اهمیت صنعت گردشگری تصریح کرد: گردشگری ظرفیتی است که هم در آموزههای دینی و هم در بیانات رهبر معظم انقلاب بر آن تأکید شده و میتواند نقش مؤثری در اداره کشور داشته باشد، اما متأسفانه به دلیل ضعف مدیریت از این ظرفیت غفلت شده است.
رئیس انجمن دفاتر خدمات هوایی با اشاره به بلاتکلیفی مطالبات مردم بابت لغو پروازها در ایام جنگ ۱۲ روزه رژیم صهیونیستی علیه ایران افزود: پس از ماهها هنوز مطالبات مسافران بهطور کامل پرداخت نشده است. این وضعیت نشان میدهد نهاد ناظر نتوانسته وظیفه خود را بهدرستی انجام دهد.
