«صنعت سبز» در جاده دو طرفه گرانی ارز

نوسان نرخ ارز نقش دوگانه‌ای در اقتصاد ایران ایفا می‌کند زیرا افزایش نرخ ارز از یک سو موجب ترغیب گردشگران خارجی به سفر به ایران می‌شود اما از سویی دیگر کم رونق شدن این صنعت در داخل کشور را به دنبال دارد.

به گزارش پایگاه خبری گسترش، روزنامه گسترش تجارت نوشت:‌در روزهای گذشته شاهد نوسان‌های چشمگیر نرخ ارز بودیم، به نحوی که عصر یکشنبه، نرخ دلار به مرز ۴۸۰۰ تومان رسید و یورو نیز از ۶ هزار تومان فراتر رفت. این نوسان‌های ارزی که در چند ماه گذشته بر اقتصاد ایران سایه افکنده، سفر به دیگر کشورها را برای مردم بسیار گران‌تر کرده و سفرهای داخلی نیز به‌دلیل تمایل مردم به پس‌انداز در دوران نوسان نرخ ارز، با رکود همراه شده است. هرچند از سوی دیگر، کاهش ارزش پول کشورمان و افزایش نرخ ارز، موجب می‌شود سفر به ایران برای گردشگران خارجی ارزان‌تر تمام شود اما به‌دلیل اینکه اوایل هر سال شاهد افزایش ۲۰ درصدی هزینه اقامت و بالا رفتن نرخ ۱۰ تا ۱۵ درصدی خدمات حمل‌ونقل هستیم؛ بنابراین برخی از کارشناسان معتقدند در بهترین حالت تعداد گردشگران خارجی سال آینده افزایش نخواهد یافت و ثابت می‌ماند. بنابر آمارهای غیررسمی فعالان گردشگری، در امسال شاهد کاهش ۲۰ درصدی سفر عراقی‌ها و ۱۲ درصدی حضور گردشگران اروپایی در ایران بوده‌ایم. اگرچه آمارهای سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نشان از افزایش حضور گردشگران خارجی داشته و این سازمان اعلام می‌کند که ۶ میلیون گردشگر خارجی امسال به ایران سفر کرده‌اند اما فعالان و کارشناسان گردشگری به این آمارها اعتماد ندارند. رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری نوسان ارز را بر صنعت گردشگری مانند سایر حوزه‌های اقتصادی اثرگذار دانست و اظهار کرد: متولیان از این تاثیر اطلاع دارند و قول داده‌اند آن را کنترل کنند تا از این وضعیت خارج شویم. علی‌اصغر مونسان در پاسخ به این پرسش که با توجه به اظهارات قبلی شما درباره گرانی سفر و نرخ بالای خدمات در ایران و تاثیر نوسان نرخ ارز بر تشدید این وضعیت، به‌عنوان متولی سفر آیا در هیات دولت رایزنی یا نفوذی خواهید داشت تا این جریان دست‌کم بر بخش سفر تاثیر کمتری داشته باشد، به ایسنا گفت: نفوذ که نخواهیم داشت اما باید رایزنی‌هایی انجام دهیم. البته متولیان امر بر مشکل ارز تمرکز و آن را بررسی می‌کنند تا نرخ ارز به سطح واقعی برگردد و بنابر صبحت‌های رئیس‌کل بانک مرکزی و وزیر امور اقتصادی و دارایی، از این وضعیت خارج می‌شویم. وی افزود: ارز کل حوزه اقتصاد را در بر می‌گیرد، به‌ویژه گردشگری را که یک صنعت به‌شمار می‌رود؛ بنابراین ارز به همه بخش‌ها ارتباط پیدا می‌کند و تاثیر آن برای سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری هم مهم است و متولیان این مسائل را می‌دانند و آنها را پیگیری می‌کنند. رئیس سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری سپس در پاسخ به این پرسش که نتایج اقدامات و پیگیری‌های قبلی این سازمان در هیات دولت به‌ویژه درباره عوارض خروجی، نشان می‌دهد رایزنی‌های پیشین چندان تاثیری نداشته، در موضوع ارز چه رایزنی قرار است انجام شود، گفت: موضوع ارز به سازمان ما ربطی ندارد که به‌عنوان سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری، نوسان ارز را کنترل کنیم. هیچ جای جهان چنین انتظاری ندارند. البته ما هم معتقدیم نوسان ارز بر صنعت گردشگری تاثیر دارد، متولیان هم خودشان تاثیر آن را بر همه بخش‌ها درک می‌کنند و برای رفع این مشکل، پیگیری‌های لازم را انجام می‌دهند. اگر همه اعضای کابینه نتوانسته‌اند تاکنون برای ارز کاری کنند، پس آقای مونسان هم نمی‌تواند در این زمینه اقدامی انجام دهد.

سفر کردن برای ایرانی‌ها مشکل‌تر شده است به عقیده کارشناسان، افزایش نرخ ارز موجب شده سفر برای ایرانی‌ها چه در داخل و چه خارج از کشور مشکل‌تر شود و با اینکه ایران مقصد ارزان‌تری نسبت به گذشته به‌شمار می‌رود اما گردشگران خارجی نیز به‌دلیل نداشتن تصویر ذهنی مثبت تمایلی برای سفر به ایران ندارند. محمدقلی یوسفی، کارشناس اقتصادی در گفت‌وگو با «گسترش‌تجارت» اظهار کرد: به‌طور کلی بحث ورود گردشگران به ایران بسیار مهم است چراکه ارزآوری، اشتغالزایی و درآمدزایی برای کشور به همراه دارد. همچنین موجب می‌شود مسئولان آثار باستانی را محافظت کرده و مراکز گردشگری را توسعه بخشند. او افزود: به‌طور کلی دولت در تلاش برای توسعه گردشگری ورودی بوده و در سیاست‌گذاری‌های خود این امر را لحاظ کرده است؛ بنابراین اگر گردشگری به‌دلیل نوسان نرخ ارز ضرر کند، اقتصاد کشور نیز آسیب می‌بیند. یوسفی با اشاره به اینکه سفر کردن برای مردم کشور مشکل می‌شود، تصریح کرد: سفر کردن حق مردم است؛ چه سفر در داخل کشور و چه سفرهای خارجی جزو حقوق اولیه هم‌میهنان به‌شمار می‌رود. افزایش نرخ ارز سبب می‌شود خدمات گردشگری در داخل کشور گران‌تر و سفر به خارج از کشور نیز برای مردم مشکل شود؛ بنابراین دولتمردان موظف هستند امکانات تفریح و سفر مردم را فراهم و شرایطی ایجاد کنند که ایرانی‌ها امکان سفر به دیگر کشورها را نیز داشته باشند. وجود مشکلات اقتصادی دلیل بر این نمی‌شود که مردم از حق قانونی خود برای سفر و تفریح کردن، محروم شوند. وی درباره تاثیر افزایش نرخ ارز بر گردشگری ورودی، اظهار کرد: اگرچه افزایش نرخ ارز موجب می‌شود ایران مقصدی ارزان برای گردشگران اروپایی و امریکایی به‌شمار رود اما خارجی‌ها از سفر به ایران استقبال چندانی نکرده‌اند. دلیل این امر نیز عوامل مختلف داخلی است. ایران همچنان به نظر بسیاری از گردشگران خارجی مقصدی ناامن است و تا زمانی که این تصویر ناامن از کشور را تغییر ندهیم، نباید امیدی به افزایش جذب گردشگران خارجی داشته باشیم. این کارشناس اقتصادی در ادامه بیان کرد: در جذب گردشگران عراقی و افغانی موفق بوده‌ایم که بسیاری از آنها با هدف مهاجرت و کار در ایران به کشورمان سفر می‌کنند.

نگرانی اقتصادی و کاهش سفر به عقیده فعالان گردشگری، با وجود اینکه افزایش نرخ ارز سبب می‌شود سفر به ایران برای خارجی‌ها گران‌تر نشود اما پیش‌بینی می‌شود سفر در فصل پرتقاضای سال آینده ۳۰ درصد کاهش یابد که البته از سوی دیگر سفر کردن برای مردم کشورمان مشکل‌تر شده و به دلیل اینکه در حوزه اقتصادی احساس ترس می‌کنند، ترجیح می‌دهند پول خود را ذخیره و پس‌انداز کنند. حمید خلیلی‌پناه، مدیر یک آژانس گردشگری در گفت‌وگو با «گسترش‌تجارت» اظهار کرد: افزایش نرخ ارز تاثیر بسیاری بر گردشگری خروجی گذاشته و سفر ایرانیان به دیگر کشورها را با مشکلات فراوانی از جمله چندبرابر شدن هزینه سفر به دیگر کشورها روبه‌رو کرده است. او افزود: از سوی دیگر سفرهای داخلی ایرانیان نیز بسیار گران‌تر از قبل شده یا اینکه به دلیل افزایش نرخ ارز مردم ترجیح می‌دهند پول خود را پس‌انداز و کمتر سفر کرده یا مدت سفر خود را کوتاه‌تر کنند. البته سفر کردن از سوی ایرانی‌ها حذف نمی‌شود چراکه در سبد خانوار جای خود را باز کرده و بین مردم رواج یافته است. مردم دیگر مردم ۲۰ سال پیش نیستند و زندگی شهری و مدرن ایجاب می‌کند مدتی را به سفر اختصاص دهند اما کمتر از قبل برای سفر هزینه خواهند کرد. خلیلی‌پناه در ادامه بیان کرد: افزایش نرخ ارز موجب می‌شود سفر به ایران برای گردشگران خارجی گران‌تر از شرایط فعلی نشود. به‌طور کلی در ۵ سال گذشته هزینه‌های اقامتی ۱۰۰درصد افزایش داشته و در آغاز هر سال ۲۰ درصد نرخ هتل‌ها و ۱۰ تا ۱۵ درصد هزینه حمل‌ونقل نیز افزایش پیدا می‌کند اما سال آینده، با وجود این رشد نرخ‌ها، سفر برای خارجی‌ها گران‌تر از امسال نمی‌شود.

کاهش ورود گردشگران خارجی مدیر استارت‌آپ«ایران‌پلنر» تاکید کرد: امسال سفر گردشگران کشورهای همسایه به‌ویژه عراق ۱۵ تا ۳۰ درصد کاهش و سفر گردشگران اروپایی نیز ۱۲ درصد کمتر شده است. اگرچه معاونت گردشگری سازمان میراث‌فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری آمار متفاوتی اعلام می‌کند اما آنچه در عمل مشاهده می‌کنیم، کاهش چشمگیر حضور گردشگران خارجی در کشور است. از این رو، باید تبلیغات و بازاریابی برای جذب گردشگران خارجی توسعه یابد. او گفت: عواملی مانند زلزله‌های پی‌درپی و شلوغی‌ها سبب شده شاهد افت گردشگری ورودی باشیم و در ماه‌های پرسفر که فروردین و اردیبهشت است نیز پیش‌بینی می‌شود سفر گردشگران خارجی ۳۰ درصد کاهش یابد.