کلاهبردارانی که در کشورهای همسایه کمین کرده‌اند

ارمنستان، یکی از پرطرفدارترین مقاصد سفر ایرانی‌ها است؛ کشوری که امسال ۲۵۰ هزار نفر از کشورمان به آن مسافرت کرده‌اند و گردشگری در آن بی‌دردسر نبوده و از کلاهبرداری گرفته تا درگیری‌های قانونی برای مسافران ایرانی پیش آمده است.

براساس آمار سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری از ابتدای سال تا کنون ۲۵۰ هزار ایرانی به ارمنستان سفر کرده‌اند و سفیر ایران در این کشور نیز پیش‌بینی کرده که تا آخر سال این تعداد به ۳۰۰ هزار نفر برسد. نزدیکی مرز خاکی ارمنستان به ایران و نبود موانعی چون روادید در عین حال که این کشور را بعد از ترکیه، عراق، امارات و جمهوری آذربایجان در دسترس بیشتر مردم قرار داده و آن را به پنجمین مقصد پرسفر ایرانی‌ها تبدیل کرده، کانونی برای فرصت‌طلبی نیز شده است. از زمانی که ایرانی‌ها متوجه امکان سفر ارزان و با محدودیت کم به این کشور شده‌اند، گزارش‌های پراکنده، اما متعددی از کلاهبرداری و مالباختگی مسافران ارمنستان منتشر شده که به اطلاع سفارت ایران در این کشور نیز رسیده است. بسیاری از ایرانی‌ها با استفاده از وسیله نقلیه شخصی و به صورت انفرادی به ارمنستان سفر می‌کنند و همان شیوه سفرهای داخلی را در سفر به کشورهای همسایه در پیش گرفته‌اند، غافل از آنکه قوانین راهنمایی و رانندگی در کشورهای همسایه متفاوت بوده و کارگزاران غیر قابل اعتمادی در بین راه‌ها و کشورهای همسایه فعالیت می‌کنند که خریداری خدمات سفر از آنها به بهای از بین رفتن پول بدون هیچ خدماتی تمام می‌شود. اگر گردشگران ایرانی به آژانس‌های گردشگری داخل کشور اعتماد کرده و از آنها خدمات سفر را خریداری کنند، دیگر درگیر کلاهبرداران و سودجویان نمی‌شوند. از سوی دیگر کارشناسان معتقدند هزینه تورهای ارمنستان با هزینه‌ای که مسافران به صورت انفرادی و یا استفاده از خدمات کلاهبرداران خدمات سفر به ارمنستان می‌پردازند، یکسان بوده و هیچ تفاوتی در بین آنها وجود ندارد. رونق گردشگری پس از لغو روادید به گفته سفیر کشورمان در ارمنستان بسیاری از گردشگران ایرانی به دلیل آشنا نبودن با قوانین و مقررات ارمنستان و سفرهای انفرادی با استفاده از وسیله نقلیه شخصی خود دچار مشکلاتی می‌شوند و یا اینکه با هدف استفاده از خدمات مسافرتی ارزان‌قیمت از کارگزاران غیرقانونی استفاده کرده و با مشکلاتی روبه‌رو می‌شوند. سیدکاظم سجادی درباره تاثیر لغو روادید بر گردشگری دو کشور به ایسنا گفت: بعد از لغو روادید بین جمهوری اسلامی ایران و جمهوری ارمنستان میزان سفر اتباع دو کشور به کشورهای یکدیگر افزایش قابل توجهی یافته است. این افزایش به‌ویژه در دو سال گذشته به طور شاخصی بروز یافته، به گونه‌ای که در ایام تعطیلات نوروز و به‌ویژه تعطیلات تابستانی تعداد زیادی از ایرانی‌ها به ارمنستان سفر می‌کنند. وی بیان کرد: هر چند سیر سفر گردشگران در سال‌های اخیر به دلیل جمعیت قابل توجه، وضعیت مناسب معیشت مردم ایران و افزایش تسهیلات فراهم‌شده توسط ساختارهای گردشگری ارمنستان برای جذب گردشگر مسیر یکسویه‌ای داشته و بیشتر اتباع ایرانی هستند که از جاذبه‌های تاریخی، باستانی، فرهنگی و... ارمنستان بازدید می‌کنند، اما بدون شک در آینده نزدیک با رفع موانع سفر اتباع ارمنی به‌ویژه مشکل سفر زمینی با ماشین‌های شخصی می‌توانیم شاهد حضور گردشگران ارمنی در ایران باشیم. سفیر کشورمان در ایروان از سفر متقابل ۲۵۰ هزار ایرانی و ارمنی خبر داد و گفت: تا کنون آمار رسمی از تعداد گردشگران دو کشور توسط دستگاه‌های رسمی دو کشور ارائه نشده، اما طبق برآوردهای انجام‌شده در امسال حدود ۲۵۰ هزار نفر گردشگر ایرانی و ارمنی به کشورهای یکدیگر سفر کرده‌اند که تا پایان سال احتمال رسیدن این آمار به حدود ۳۰۰ هزار نفر وجود دارد. وی تصریح کرد: به دلیل لغو روادید بین دو کشور تسهیلات قابل توجهی برای سفر اتباع ایرانی و ارمنی به کشورهای یکدیگر از سوی دفاتر مسافرتی ایرانی و ارمنی فراهم شد که در پی آن تعداد زیادی از گردشگران ایرانی به صورت زمینی و یا هوایی به ارمنستان سفر کنند. تعداد زیادی از هموطنان ایرانی با ماشین‌های شخصی خود به این کشور سفر می‌کنند و به دلیل آشنا نبودن با قوانین و مقررات ارمنستان به نقض قوانین این کشور به‌ویژه در حوزه‌های راهنمایی و رانندگی مبادرت می‌ورزند و این موجب گرفتار شدن آنها و در برخی موارد جریمه‌های سنگینی در این زمینه می‌شود. سفیر کشومان درباره کلاهبرداری از اتباع ایرانی هم با بیان اینکه برخی گزارش‌ها در این زمینه به‌دست آنها رسیده، تاکید کرد: به منظور پیشگیری از این موارد هر سال این سفارت جلسات متعددی با رئیسان سازمان‌های گردشگری دو کشور و به‌ویژه آژانس‌های گردشگری ایرانی می‌گذارد که مسافران خود را نسبت به رعایت حقوق گردشگران و همچنین قوانین کشور مقصد آگاه کنند. به دلیل تعدد این آژانس‌های گردشگری و رقابت شدیدی که بین آنها برای جذب مسافر وجود دارد و قیمت‌های پایینی که دریافت می‌کنند، در پاره‌ای از مواقع مشکلاتی بین گردشگران و آژانس‌های گردشگری به‌وجود می‌آید که متاسفانه از ارائه خدمات مطلوب و درخور مسافران ایرانی خودداری می‌کنند. وی در توصیه به همه هموطنان ایرانی تاکید که به تبلیغات شرکت‌ها و آژانس‌های گردشگری که رزومه خوبی از آنها وجود ندارد، توجه نکرده و بیشتر از خدمات شرکت‌هایی استفاده کنند که از سابقه خوبی در این زمینه برخوردار هستند. سجادی گفت: سفارت جمهوری اسلامی ایران در هر کشور خارجی بهترین مامن هموطنان ایرانی در خارج از کشور بوده و بدون شک سفارت ایران در ایروان و به‌ویژه بخش کنسولی سفارت همواره حامی مردم کشورمان خواهد بود. آژانس‌های وطنی، قابل اعتمادتر از کارگزاران بین‌راهی به عقیده کارشناسان حقوق گردشگری، مسافران باید از آژانس‌های گردشگری معتبر در داخل کشور تور و خدمات سفر به ارمنستان را خریداری کنند و به کارگزارانی که بین راه‌ها و جاده‌ها به مسافران خدمات ارائه می‌کنند، نباید اعتماد کرد. مرتضی چراغی، کارشناس حقوق گردشگری در گفت‌وگو با «گسترش‌تجارت» اظهار کرد: چند سال است که این مسائل درباره ارمنستان و معضلات گردشگران ایرانی در سفر به این کشور عنوان می‌شود. به طور کلی مسافران بسیاری به صورت اتوبوسی و یا با استفاده از وسیله نقلیه شخصی به این کشور سفر می‌کنند. کارگزاران ارمنستان نیز نمایندگانی را قبل از مرز ایران و یا پس از مرز مستقر کرده‌اند که خدمات هتل یا تور را ارائه می‌کنند و مسافران نباید به این کارگزاران اعتماد کنند. او تاکید کرد: مسافران ایرانی باید با استفاده از آژانس‌های گردشگری قابل اعتماد به ارمنستان سفر کنند تا دچار مشکل نشوند. در ایران حتی آژانس‌های گردشگری ارمنی ایرانی هستند که در حوزه برگزاری تورهای ارمنستان فعالیت می‌کنند و آژانس‌های گردشگری معتبر بسیار مناسبی نیز وجود دارند که خدمات‌رسانی مناسبی دارند و کلاهبرداری نمی‌کنند. چراغی با اشاره به اینکه برخی مسافران ایرانی فقط به ارزانی سفر می‌اندیشند و این امر موجب می‌شود از خدمات غیرمجاز و نامناسب استفاده کنند، بیان کرد: قیمتی که آژانس‌های گردشگری قابل اعتماد دریافت می‌کنند، با هزینه‌ای که مسافران در سفرهای انفرادی خرج کرده و یا به کارگزاران غیرمجاز پرداخت می‌کنند، برابری می‌کند، اما به دلیل اینکه این هزینه‌ها را یکجا پرداخت نمی‌کنند، تصور می‌کنند ارزان‌تر تمام می‌شود. مسافران ایرانی بیشتر گرایش دارند که به صورت انفرادی سفر کنند و این اقدام را در سفر به کشورهای همسایه نیز انجام می‌دهند. او با اشاره به اینکه اگر ایرانی‌ها پول خود را به کارگزاران ارمنستان پرداخت کرده باشند، نمی‌توانند هزینه‌های خود را پس بگیرند، گفت: به طور کلی ارمنستان چند کارگزار محدود در زمینه گردشگری دارد و اگر ایرانی‌ها هزینه‌ای به کارگزاران ارمنستانی پرداخت کرده باشند، دست‌شان به جایی بند نیست، چراکه هیچ نهاد قضایی و حقوقی در ارمنستان وجود ندارد که به طور مستقیم در زمینه جرائم مربوط به گردشگری فعالیت کند. این کارشناس حقوق گردشگری افزود: می‌توان از طریق معاونت فرهنگی وزارت امور خارجه کشورمان رایزنی‌هایی با وزارت امور خارجه ارمنستان انجام داد تا چارت وظایفی برای این کشور تعیین و به شکایات مسافران ایرانی در ارمنستان رسیدگی شود. سخن آخر متاسفانه فرهنگ استفاده از تورهای سفر در میان مردم کشورمان هنوز رواج نیافته و در هر جا که بتوانند به صورت انفرادی سفر می‌کنند که این امر مشکلات عمده‌ای را برای آنها به همراه دارد؛ مشکلاتی همچون مالباختگی و دریافت نکردن خدمات سفر مناسب در کشورهای همسایه مانند ارمنستان.