هراس هند از سایه سنگین چین بر اقتصاد جنوب آسیا
چین حالا هند را از هر سمت دربر گرفته و هند اکنون از خشکی و دریا با طرح یک کمربند یک جاده چین کادوپیچ شده است. در میانه‌های مه امسال (اردیبهشت ۹۶) کشور نپال یک یادداشت تفاهم برای مشارکت در طرح کلیدی یک کمربند یک جاده چین امضا کرد و به طور رسمی یکی از کلیدهای اجرای این طرح بلندپروازانه ژی جیپینگ، رئیس‌جمهوری چین شد.
به گزارش پایگاه خبری گسترش، روزنامه صمت نوشت: براساس اعلام وب‌سایت «ایست آسیا فوروم»، دو منطقه ویژه اقتصادی، یک نیروگاه برق‌آبی مشترک و یک فرودگاه بین‌المللی از جمله بندهای این یادداشت تفاهم است. وصل کردن نپال به راه‌آهن پرسرعت پکن-لهاسا و راه‌آهن چینگ‌های-تبت از دیگر برنامه‌هایی است که به‌صورت بالقوه پیش‌بینی و در جدول برنامه‌های این یادداشت تفاهم گنجانده شده است. پس از ساخته شدن تمام آنچه در این یادداشت تفاهم گفته شده، نپال درواقع به نمونه بارزی از قدرت ایجاد زیرساخت چینی‌ها تبدیل خواهد شد. بانک جهانی برآورد می‌کند که نپال نیازمند ۱۳ تا ۱۸ میلیارد دلار سرمایه‌گذاری مستقیم در بخش زیرساخت است تا بتواند رشد اقتصاد فعلی خود را حفظ کند و در این میان چین خود را به‌عنوان یک هدیه اثرگذار به نپال معرفی کرده است؛ کشوری که نه تنها در نپال بلکه در سایر کشورهای منطقه جنوب آسیا چهره‌ای اینچنینی از خود نشان داده و از پروژه بزرگ اقتصادی حمایت می‌کند. این نیاز به زیرساخت با کشمکش‌های سیاسی چین با هند همزمان شده است؛ کشمکش‌هایی که نپال را از همسایه جنوبی خود، هند دور و به چین نزدیک‌تر می‌کند. برنامه یک کمربند یک جاده برای افزایش ارتباط زیرساختی، اقتصادی و سیاسی بین چین و سایر کشورهای آسیایی، افریقایی و اروپایی شکل گرفته است. این کار به تلاش چین برای احیای جاده ابریشم تعبیر می‌شود؛ درواقع این برنامه یک تلاش چندملیتی برای یکپارچگی سرزمین‌های اوراسیا و الهام‌گرفته از جاده ابریشم قدیم است. میانمار، بنگلادش، سریلانکا، مالدیو و پاکستان همگی به‌نوعی درگیر یک کمربند یک جاده هستند و این یعنی هند در این میان جزیره تنهایی‌هاست. هند همواره به تلاش‌های از نظر این کشور چپاول‌گرایانه چین برای به‌دست گرفتن نبض جنوب آسیا مشکوک و گاه حتی با آن دشمن است. به‌نظر اینطور می‌آید که طرح پکن برای مرکزیت گرفتن در نظم نوین اقتصادی جدید اوراسیا نه‌تنها به نفع هند به‌عنوان قدرت اول جنوب آسیا نیست بلکه دهلی را عذاب می‌دهد چراکه پکن در مسیر جدید روابطی عمیق‌تر با پاکستان، رقیب تراز اول هند ایجاد کرده است. چینی‌ها حتی کنترل پروژه‌هایی را در مناطقی از پاکستان در دست دارند که هند ادعا می‌کند بخشی از ماهیت سرزمینی این کشور است. اما عبور از چنین خطوط سیاسی در قلب فلسفه‌ای است که پشت طرح یک کمربند یک جاده نهفته است. چین می‌خواهد روابط خود با همه کشورهای در مسیر، از روسیه و اتحادیه اروپا تا ایران و آذربایجان و البته هند و پاکستان را توسعه دهد. اکنون تفکر این است که چین در قالب تعامل بی‌قید و شرط با همه عناصری که شکاف‌های سیاسی و فرهنگی اثبات‌شده‌ای دارند، بدون اینکه از یک طرف ماجرا جانبداری کند، می‌خواهد روابط را بهتر کند و همزمان توسعه اقتصادی و بهبود زیرساخت‌ها را تحقق بخشد و هم به کاهش تنش‌های سیاسی و فرهنگی کمک کند؛ چیزی که از آن به‌عنوان مشارکت برد-برد یاد می‌کنند. به زبان ساده چین هم تنش‌های منطقه‌ای را کم می‌کند و هم فعالیت‌های اقتصادی‌اش را گسترش می‌دهد. در این حال، هند یکی از مخالفان سرسخت طرح یک کمربند یک جاده است. نگاهی به یادداشت‌ها و تفاهمنامه‌های اقتصادی به‌خوبی نشان می‌دهد غول جنوب آسیا روابط تجاری سنگینی با چین دارد. همه اعداد و ارقام را که با هم جمع کنیم، می‌بینیم که چین با بیش از ۷۰ میلیارد دلار مبادله کالا بزرگترین شریک تجاری هند است. در مقایسه با هند، پاکستانی‌ها که یک شریک مهم یک کمربند یک جاده برای چین هستند، تنها بیش از ۱۴ میلیارد دلار با چین دادوستد تجاری دارند. شرکت‌های چینی سهام عمده‌ای در برخی شرکت‌های بزرگ و روبه‌رشد هندی دارند و در پروژه‌های زیرساختی هند نیز سرمایه‌گذاری‌های هنگفتی کرده‌اند تا جایی که سرمایه‌گذاری مستقیم چینی‌ها در هند هر سال از سال پیش از آن بیشتر می‌شود. اما به‌هرحال هند چه دوست داشته باشد و چه نه در حلقه محاصره طرح بزرگ و جاه‌طلبانه چینی‌ها یعنی یک کمربند یک جاده گرفتار آمده و به نوعی جذب این طرح شده است. کاری که هرچند به خواست و میل خود هندی‌ها نیست اما به‌نظر می‌رسد مقامات این کشور گریزی جز این ندارند. سایه مناقشات مرزی چین و هند بر یکی از مهم‌ترین گردهمایی‌های اقتصادی اقتصادهای نوظهور نیز تاثیر گذاشته است. گروه بریکس که از کشورهای برزیل، روسیه، هند، چین و افریقای جنوبی به عنوان اعضای اصلی اقتصادهای نوظهور جهان تشکیل می‌شود؛ یکی از قدرتمندترین گروه‌های اقتصادی جهان امروز است. وحدت کشورهای این گروه که پیش از این با روابط تجاری بسیار نزدیک به چشم می‌آمد حالا به دلیل مناقشات مرزی بین دو عضو مهم آن یعنی چین و هند زیر سوال رفته و نگرانی‌هایی را برای جامعه جهانی و به‌ویژه سایر اعضای این گروه ایجاد کرده است. هدف کشورهای بریکس تبدیل این گروه به مرکزی برای رشد اقتصادی جهانی است اما حالا تلاش‌های چین برای انجام پروژه‌های اقتصادی در نپال، هند را عصبانی کرده است. تاکنون ۱۹ دوره مذاکره برای حل این مناقشات انجام شده که هیچ‌کدام نتیجه مطلوب را نداشته است. هندی‌ها بر این باورند که تلاش چینی‌ها برای ساخت بخشی از راه ابریشم نوین در نپال یک خطر امنیتی برای کشورشان است و از آنسو چین نیز مدعی شده که هند نیروهای نظامی خود را از منطقه مرزی موردمناقشه عبور داده و وارد خاک این کشور در ناحیه تبت کرده است. حال باید دید تا زمان برگزاری نشست بریکس در سپتامبر (شهریور و مهر) این مناقشات تا کجا پیش خواهد رفت و چه اثر مستقیمی بر این نشست خواهد گذاشت. منبع: forbes
ارسال نظر